Građanski rat u Laosu

Građanski rat u Laosu
Vreme	9. novembar 1953 — 2. decembar 1975.
Mesto	Kraljevina Laos
Ishod	pobeda Patet Laoa i uspostava Narodne Demokratske Republike Laos
Sukobljene strane
Kraljevina Laos; SAD; Južni Vijetnam; Tajland; Podrška: ; Filipini; Republika Kina	Patet Lao; Severni Vijetnam; Podrška: ; SSSR; Kina
Komandanti i vođe
Suvana Fuma; Bun Um; Vang Pao; Lindon Džonson	Sufanuvong; Kejson Fomvihan; Fumi Vongvičit; Vo Ngujen Đap
Jačina
50.000 (1954); 19.000-23.000 Hmong milicija (1964); 21.000 Tajlandskih plaćenika (1963)	8.000 (1960); 48.000 (1970)
Žrtve i gubici
15.000 poginulih vojnika laoške kraljevske vojske	3.000+ poginulih severnovijetnamskih vojnika; nepoznat broj poginulih vojnika Patet Laoa
	20.000–65.000 ukupno poginulih

Građanski rat u Laosu bio je sukob između komunističke gerilske organizacije Patet Lao i kraljevske vlade Laosa, koji je trajao od 1953. do 1975. godine. Rat je bio samo deo hladnoratovskih nadmetanja u regionu Indokine, te su paralelno s njim trajali i Vijetnamski rat, te građanski rat u Kambodži.

Rat uredi

Nakon povlačenja Francuza iz svoje bivše kolonije i potpisivanja Ženevske konvencije 1954, Laos je bio proglašen neutralnom zemljom. Međutim, severnovijetnamski borci su preko Laosa uspostavili tzv. Ho Ši Minov put preko kojeg su pomagali svoje simpatizere i borce protiv Južnog Vijetnama. Pritom su pomagali i domaće komunističke borce, pokret Patet Lao, u borbi za dolazak na vlast u Laosu.

Najistaknutije ličnosti na strani Kraljevine bili su princ Suvana Fuma i princ Bun Um, dok su se na strani Patet Laoa isticali princ Sufanuvong i Kejson Fomvihan.

Kraljevsku vladu pomagale su SAD, čiji su operativci CIA-e, opskrbljivali kraljevsku vojsku oružjem, uvežbavali njihove vojnike, kao i oko 30.000 pripadnika gerilske vojske naroda Hmong.

Ratne operacije uveliko su zavisile od godišnjeg doba: kada bi na primer počela sušna sezona u novembru ili decembru, severnovijetnamske jedinice bi pokrenule vojne operacije.

Postojanje sukoba u Laosu uglavnom je bilo nepoznato članovima vlade SAD, jer je CIA krila većinu dokumenata. Zbog toga se taj rat često nazivao Tajni rat u Laosu.^[11] Ovaj rat je bio najveća tajna operacija SAD do početka angažovanja u Avganistanskom ratu. Laos je godinama bio podvrgnut američkom vazdušnom bombardovanju, što je primer najrazornijeg bombardovanja nekog područja u istoriji.^[12]^[13]^[14]

Nakon što su se SAD povukle iz Južnog Vijetnama 1973. godine, u regionu je uznapredovala opšta ofanziva komunista u Vijetnamu, Kambodži i Laosu. Krajem aprila 1975, Sajgon je pao u ruke severnovijetnamske vojske, par dana kasnije su Crveni Kmeri ušli u Pnom Pen. Nakon ovih događaja, kraljevska vlada mirno je prepustila vlast Patet Laou, koji je do novembra uspostavio kontrolu nad celom zemljom.

Procenjuje se da je ukupan broj poginulih na svim stranama bio između 20.000 — 65.000 ljudi.^[7]^[15]

Vidi još uredi

Reference uredi

^ „The rise of Communism”. Arhivirano iz originala 17. 11. 2010. g. Pristupljeno 10. 04. 2018. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ „Hmong rebellion in Laos”. Arhivirano iz originala 14. 01. 2010. g. Pristupljeno 17. 02. 2021.
^ Global security - Pathet Lao Uprising
^ ^a ^b Area Handbook Series- Laos - Glossary
^ T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)
^ “S&S”": Small, Melvin & Joel David Singer, Resort to Arms : International and Civil Wars 1816-1980 (1982)
^ ^a ^b T. Lomperis, From People's War to People's Rule, (1996), estimates 35,000 total.
^ Eckhardt, William, in World Military and Social Expenditures 1987–88 (12th ed, 1987) by Ruth Leger Sivard.
^ Rummel, Rudolph J.: Death By Government (1994)
^ Obermeyer (2008), "Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia", British Medical Journal.
^ Students for Students (2. 11. 2011). „Memories of the "Secret War"”. Oracle Thinkquest. Arhivirano iz originala 19. 1. 2012. g. Pristupljeno 5. 5. 2013. „This war was known as the Secret War and took place in Laos.”
^ Bombing Laos, Pristupljeno 5. 5. 2013.
^ Branfman, Fred Wanted 18 May 2001
^ Wiseman, Paul (11. 12. 2003). „30-year-old bombs still very deadly in Laos”. USA Today. Pristupljeno 5. 5. 2013.
^ Eckhardt, William, in World Military and Social Expenditures 1987-88 (12th ed, 1987) by Ruth Leger Sivard.

[1] „The rise of Communism”. Arhivirano iz originala 17. 11. 2010. g. Pristupljeno 10. 04. 2018. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[2] „Hmong rebellion in Laos”. Arhivirano iz originala 14. 01. 2010. g. Pristupljeno 17. 02. 2021.

[3] Global security - Pathet Lao Uprising

[REF1-4] Area Handbook Series- Laos - Glossary

[5] T. Lomperis, From People's War to People's Rule (1996)

[6] “S&S”": Small, Melvin & Joel David Singer, Resort to Arms : International and Civil Wars 1816-1980 (1982)

[automatski_generisano1-7] T. Lomperis, From People's War to People's Rule, (1996), estimates 35,000 total.

[8] Eckhardt, William, in World Military and Social Expenditures 1987–88 (12th ed, 1987) by Ruth Leger Sivard.

[9] Rummel, Rudolph J.: Death By Government (1994)

[10] Obermeyer (2008), "Fifty years of violent war deaths from Vietnam to Bosnia", British Medical Journal.

[11] Students for Students (2. 11. 2011). „Memories of the "Secret War"”. Oracle Thinkquest. Arhivirano iz originala 19. 1. 2012. g. Pristupljeno 5. 5. 2013. „This war was known as the Secret War and took place in Laos.”

[12] Bombing Laos, Pristupljeno 5. 5. 2013.

[13] Branfman, Fred Wanted 18 May 2001

[14] Wiseman, Paul (11. 12. 2003). „30-year-old bombs still very deadly in Laos”. USA Today. Pristupljeno 5. 5. 2013.

[15] Eckhardt, William, in World Military and Social Expenditures 1987-88 (12th ed, 1987) by Ruth Leger Sivard.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]