Dvorac kneza Aleksandra Karađorđevića
Dvorac kneza Aleksandra Karađorđevića ili Knežev dvorac nalazi se u samom centru Brestovačke banje. Podignut je 1856. godine po nalogu kneza Aleksandra Karađorđevića, na brežuljku koji dominira Brestovačkom banjom.[1]
| Knežev dvorac | |
|---|---|
_036.jpg) Knežev dvorac | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Brestovačka banja |
| Opština | Brestovačka banja |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Nepokretno kulturno dobro |
| Vreme nastanka | 1856. |
| Vlasnik | Republika Srbija |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Izgled
urediIzgrađen je pod uticajem romanske arhitekture koja je u to vreme bila dominantna u zapadnoj Evropi. Osnova zgrade je pravougaonog oblika. Prizemlje je izgrađeno od kamena dok je sprat građen od opeke. Spoljni i unutrašnji zidovi su debeli.
Dvorac se sastoji se od prizemlja i jednog sprata. U prizemlju se nalazi prostran hol i dve prostorije. Iz prizemlja se na sprat stiže kamenim, monumentalnim stepenicama. Na spratu se nalazi salon sa balkonom i četiri sobe.[2]
Istorijat
urediDve godine pre pada prve vladavine dinastije, 1856. godine, Aleksandar Karađorđević daje nalog da se izgradi dvorac, koji je u ono vreme bio najmoderniji objekat u svim banjama u Srbiji. Spolja, knežev dvorac ostavlja utisak skladne gradske arhitekture, koja je u to vreme bila prisutnija u zapadnom delu Evrope.[3] Ispred dvorca prostiralo se malo dvorište i zasvođeana kapija.
Za vreme vladavine Kneza Aleksandra Karađorđevića, od 1842. do 1858. godine, banju su posećivali pripadnicivladarske porodice i druge znamenite i ugledne ličnosti. To joj donosi epitet popularnog mesta.
Aleksandar Karađorđević leto je provodio u kupanju, odmoru i povremeno uz pratnju prijatelja išao u lov na divljač kojom je okolina bila bogata. Nakon izgradnje dvorca, Knez Aleksandar podigao je i niz pratećih objekata u neposrednoj okolini. Bili su to „Ađutantski konak” i „Vidikovac”. Danas ovi objekti ne postoje. Velika poplava početkom 20. veka uništila je veliko dvospratno zdanje poznato pod imenom „Konaci kneginje Ljubice”.
Život na dvoru je bio organizovan po ugledu na evropske dvorove i ceremonijale na njima.
Na srpski presto, 1858. godine, vraća se dinastija Obrenović i Karađorđevići se otada nisu više vraćali u banju.[4]
Rekonstrukcija
urediDvorac je prvi put rekonstruisan 1969. godine. Podzemne vode, tragači za blagom i vreme, učinili su da dvorac skoro potpuno propadne. Kako se ovo kulturno-istorijsko dobro ne bi skroz urušilo i propalo, Zavod za zaštitu spomenika kulture u Nišu prema idejnom projektu, izvršio je kompletnu rekonstrukciju letnjikovca. Obnova je započeta avgusta 2007. i kompletno završena 2009. godine. Svečano je ponovo otvoren 29. oktobra 2009. godine.Dvorac sadrži stalnu postavku predmeta i dokumenata iz vremena dinastije Karađorđević. Na donjem spratu sada se nalazi sala za venčanje, a na gornjem je nekoliko soba koje su predviđene za različite muzejske postavke.
Značaj
urediRezidencija kneza Aleksandra od 22. juna 1949. godine nalazi se pod zaštitom države. Zavod za zaštitu spomenika kulture u Nišu proglasilo ga je kulturno-istorijskim dobrom.
Galerija
uredi-
Balkon -
Fasada dvorca -
Stepenište
Vidi još
urediReference
uredi- ^ „Top-10-turistickih-atrakcija-boru”. www.turizamiputovanja.com. Pristupljeno 01. 02. 2022.
- ^ Turizam u Srbiji
- ^ „Knežev dvorac”. kultura.rs. Arhivirano iz originala 01. 02. 2022. g. Pristupljeno 01. 02. 2022.
- ^ Kulturna baština
