Dragomir Glišić
Dragomir Glišić (Valjevo, 1. mart 1872 — Beograd, 17. jun 1957) je bio srpski slikar i ratni fotograf.
| Dragomir Glišić | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1. mart 1872. |
| Mesto rođenja | Valjevo, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 17. jun 1957. (85 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, FNR Jugoslavija |
Biografija uredi
Dragomir je rođen marta 1872. godine u Valjevu. Roditelji su mu bili Stojan gradski berberin i Milica, sa šestoro dece. Osnovnu školu i nižu gimnaziju završio je u rodnom gradu. Ali zbog porodičnog siromaštva, nakon četvrtog razreda gimnazije prekinuo je školovanje. Od malih nogu je pokazivao talenat za crtanjem, i njegov prvi vredan pažnje rad bio je portret sugrađanina, književnika Ljube Nenadovića.[1] Kada je ostareli pisac video svoj portret svideo mu se, i on je rešio da pomogne mladom Glišiću. Ne samo da ga je bodrio već i finansijski pomogao kao mecena, podržao da nastavi umetničko usavršavanje. Zatim je okupio bogate Valjevce da zajednički daju novčanu potporu talentovanom dečaku. Kada su mu uskoro umrli roditelji, ali i Nenadović, Dragomir se zaputio u Beograd. Čuo je da se otvara prva privatna Umetnička škola, pa je krenuo da se upiše. Postao je septembra 1895. godine učenik te škole za buduće slikare - umetnike. Slikarsko obrazovanje stekao kod Kirila Kutlika u Srpskoj crtačkoj i slikarskoj školi (1895-98). Nastavio je sa studijama na Akademiji likovnih umetnosti u Minhenu (1899-1904). Bavi se pedagoškim radom u Beogradu; on je 1909-1927. godine učitelj crtanja u Trećoj beogradskoj gimnaziji.[2] Učestvovao je u oslobodilačkim ratovima Srbije 1912-1918. godine. Njegov vod se poslednji povukao iz beogradske tvrđave nastavljajući ulične borbe sa neprijateljem 1916. godine.[1]
Ratni slikar i fotograf uredi
Kao vojni obveznik učestvovao je u balkanskim ratovima kao ratni slikar Dunavske divizije. U Prvom svetskom ratu učestvovao kao ratni slikar i fotograf najpre u sastavu 7. puka Prve armije Dunavske divizije (sve do dolaska na Krf). Posle priređene izložbe skica i crteža u Solunu postavljen je za ratnog slikara u Moravskoj diviziji.[3] Na 240 negativa snimljenih 1916-18, sačuvanih u foto-arhivu Vojnog muzeja može se zaključiti da je Glišić bio izuzetno valjan ratni reporter. Zabeležio je mnoge epizode iz rata, pretežno motive u pozadini: izbeglice, vojnički život, bolnice i ranjenike, štabove i komande, odmor ratnika, zarobljenike.., ali nisu retke ni scene iz neposrednog ratnog okruženja: izvlačenje topova, kolone na putu ka položajima, rovovi sa ratnicima u akciji, mrtve straže. Iako nevelika, fotografska građa uz značajan slikarski i crtački ciklus tog autora, sa motivima sličnog sadržaja, predstavlja jednu od najdragocenijih vizuelnih dokumentacija o srpskoj vojsci u Prvom svetskom ratu.
Umetničko opredeljenje i predstavljanje dela uredi
Osim motiva iz rata, koje je eksploatisao više od jedne decenije, slikao je pejzaže, mrtvu prirodu i portrete. Opredelio se za realizam, ali se ponekad povodi i za impresionizmom. Izlagao je samostalno u Beogradu 1904. i 1908. i u Šapcu 1906. godine. Bio je član Lade od njenog početka. Na internacionalnoj izložbi u Londonu 1907. godine, doživeo je lep uspeh. Posle njegove smrti priređene su dve izložbe njegovih dela: retrospektivna, u Beogradu, 1957, i izložba slika i fotografija dela nastalih u ratu 1914-1918, u Vojnom muzeju u Beogradu, 1983. godine. Umetnikova zaostavština se čuva u Vojnom muzeju i, delom, kod njegovih naslednika.
Okušao se uoči Drugog svetskog rata (1939) u ikonopisu. Za novu pravoslavnu crkvu na beogradskom Kotežu Franše Deperea izradio je prestone ikone. Bilo je to u crkvi posvećenoj Sv. Arhanđelu Gavrilu, zadužbini Radmile i Milana Vukićevića, bivšeg narodnog poslanika i člana Glavne kontrole u penziji.[4]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b "Beogradske opštinske novine", Beograd 1. novembar 1939.
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. avgust 1911.
- ^ Umetničkom delatnošću, životom i radom Dragomira Glišića posebno se bavila Nada Šuica kustos Vojnog muzeja, v.: Katalog umetnike zbirke dela 1912-1918 iz Vojnog muzeja u Beogradu, 1982.
- ^ "Beogradske opštinske novine", 1. jun 1939.
Literatura uredi
- Z. Kulundžić, „Portreti beogradskih umetnika : slikar Dragomir Glišić“, Beogradske novine, 1939.
- Pavle Vasić, Dragomir Glišić 1872-1957 (katalog retrospektivne izložbe), Beograd, 1957.
- Stanislav Živković, Beogradski impresionisti, Beograd, 1977.
- Nada Šuica, Dragomir Glišić: ratni period 1914-1918 (katalog). Beograd, Vojni muzej, 1983.
- Gordana Vidaković, „Fotografije Dragomira Glišića od 1914-1918", Foto kino revija, br. 1 (1984), str. 30.
- Uglješa Rajčević, „Dragomir Glišić“, Enciklopedija Jugoslavije, Zagreb, Jugoslavenski leksikografski zavod (JLZ), 1986. tom 4 (E—HRV), str. 416.
- Milanka Todić, Istorija srpske fotografije 1839-1940. Beograd : Prosveta; Muzej primenjene umetnosti, 1993, str. 63.
- Goran Malić, „Momenti rata za istoriju“, Politika, god. XCVI, br. 30689 (3. 4. 1999).
- Marina Zeković, Ratni slikari, fotografi amateri i dopisnici fotografi u srpskoj vojsci 1914-1918, Beograd : Vojni muzej, 2001, str. 56-59.
- Goran Malić, Letopis srpske fotografije 1839-2008. Beograd : Fotogram, 2009.
- Jelena Ivić, Dragomir Glišić – 1872-1957, Valjevo, Narodni muzej Valjevo, 2007.
Spoljašnje veze uredi
- Vasilija Kolaković: Slikar Dragomir Glišić (1872-1957), strane 247-293, u „Glasnik“, broj 2-3, Istorijski arhiv, Valjevo, 1967. godine.
