Википедија

Žair Bolsonaro

38. председник Бразила

Žair Mesijas Bolsonaro (port. Jair Messias Bolsonaro; Glicerio, 21. marta 1955) rezervni je vojnik, političar i bivši predsednik Brazila, od 1. januara 2019. do 31. decembra 2022. godine. Član je Socijalno-liberalne stranke (PSL). Bio je federalni zamjenik sedam mandata između 1991. godine i 2018. godine, a izabran je preko različitih partija tokom svoje karijere. Izabran je za predsednika Brazila 2018. godine i stupio je na dužnost 1. januara 2019. godine.[2]

Žair Bolsonaro
Zvanični portret Žaira Bolsonara 2018.
Lični podaci
Puno imeŽair Mesijas Bolsonaro
Datum rođenja(1955-03-21)21. mart 1955. (69 god.)
Mesto rođenjaGlicerio, Brazil
UniverzitetVojna akademija Agulhas Negras
Porodica
Supružnik
  • Rožerija Nantes Braga (v. 1978 —  r. 1997)
  • Ana Kristina Vale (v. 1997 —  r. 2007)
  • Mišel de Paula (v. 2007)
Deca5
Politička karijera
Činkapetan
38. Predsednik Brazila[1]
1. januar 2019 — 31. decembar 2022.
PotpredsednikAmilton Murao
PrethodnikMišel Temer
NaslednikLuiz Inasio Lula da Silva
Zvanični veb-sajt
bolsonaro.com.br
Potpis

U drugom krugu predsedničkih izbora u Brazilu, održanom 30. oktobra 2022, Bolsonaro je osvojio 49,1% glasova i time izgubio od strane Luiza Inasija Lule da Silve.[3]

Biografija uredi

Bolsonaro je rođen u gradu Glicerio, u državi Sao Paulo. Završio je Vojnu akademiju Agulhas Negras 1977. godine i služio je u poljskoj artiljerijskoj i padobranskoj jedinici Brazilske armije. Javnosti je postao poznat 1986. godine, kada je za magazin Veha napisao članak u kojem je kritikovao niske zarade vojnih oficira, nakon čega je uhapšen i zadržan u pritvoru 15 dana. Godinu dana kasnije, isti časopis ga je optužio da je planirao da postavlja bombe u vojne jedinice, što je on negirao. Nakon prvostepene presude, brazilski Vrhovni vojni sud oslobodio ga je 1988.[4] U rezervu je prešao 1988. godine u činu kapetana i te godine se kandidovao za gradsko veće Rio de Žaneira, i izabran je kao član Hrišćansko-demokratske stranke. Godine 1990. Bolsonaro je izabran u donji Kongresni dom, i zatim je ponovno biran šest puta. Tokom svog 27-godišnjeg mandata kongresmena postao je poznat po snažnoj podršci nacionalnom konzervativizmu. On je glasan protivnik istopolnih brakova i homoseksualnosti,[5][6] abortusa,[7] afirmativne akcije,[8] liberalizacije droga[9] i sekularizma.[9] U spoljnoj politici zagovarao je bliže odnose sa Sjedinjenim Državama[10] i Izraelom.[11] Tokom predsedničke kampanje 2018. godine počeo je da zagovara ekonomski liberalne i tržišne politike.[12] Kao polarizirajući i kontroverzni političar, njegovi stavovi i komentari, koji su opisani kao krajnje desničarski i populistički, izazvali su i pohvale i kritike u Brazilu.[13][14][15][16]

Bolsonaro je najavio kandidaturu za predsednika marta 2016. godine kao član Socijalno-hrišćanske stranke.[17] On je napustio tu stranku 2018. godine i pridružio se Socijalno-liberalnoj partiji, a zatim je pokrenuo svoju predsedničku kampanju u avgustu te godine, sa penzionisanim generalom Hamiltonom Mouranom kao svojim partnerskim kandidatom. On je prikazao sebe kao autsajder i pristalica porodičnih vrednosti. On je dospeo na prvo mesto u prvom krugu opštih izbora 7. oktobra 2018, a na drugom mestu je bio kandidat Radničke stranke Fernando Hadad. Dva kandidata imala su drugi krug 28. oktobra 2018. godine, a Bolsonaro je izabran sa 55,1% glasova narodnih glasova.

Bolsonaro je na ključne položaje u svom kabinetu postavio mnoge vojne oficire. Pre inauguracije, Bolsonaro je rekao da će funkcije u svojoj vladi popunjavati samo na osnovu tehničkih kvalifikacija i umeća, a ne ideološke simpatije. Tokom njegovog mandata, mnogi imenovani su se ideološki sukobili sa vladom. Njegov ministar pravde, obrazovanja, unutrašnjih poslova, šef poštanske službe i drugi vladini zvaničnici nisu se slagali sa Bolsonarom i podneli su ostavku.[18] U prvim mesecima mandata fokusirao se na unutrašnje poslove, baveći se pre svega posledicama Brazilske ekonomske krize 2014. godine. Ekonomija se oporavila, iako polako, tokom njegove prve godine mandata, dok je stopa kriminala naglo opala.[19][20] Više kontroverzi obeležile su prve godine njegove administracije. Godine 2019, Bolsonaro je napustio Socijalno-liberalnu stranku usred konfrontacije sa drugim članovima i formirao Alijansu za Brazil. Tokom svog predsedništva poništio je zaštitu za domorodačke grupe u prašumi Amazona[21] i olakšao njeno uništavanje krčenjem šuma.[22] Bolsonarov odgovor na pandemiju Kovida-19 u Brazilu kritikovan je u čitavom političkom spektru. On je nastojao je da zataška pandemiju i njene posledice, usprotivio se karantinskim merama i otpustio dva ministra zdravlja, dok je broj preminulih brzo rastao.[23] Kao rezultat toga, javno mnjenje, koje ga je podržavalo tokom njegove prve godine na vlasti, okrenulo se protiv njega tokom većeg dela 2020. godine,[24] nakratko je ponovo postalo pozitivno nakon odobravanja hitnih plaćanja pre nego što je ponovo postalo negativno 2021. godine.[25][26]

Reference uredi

  1. ^ „Bolsonaro anuncia saída do PSL e criação do Aliança pelo Brasil” (na jeziku: portugalski). R7. 12. 11. 2019. Arhivirano iz originala 12. 11. 2019. g. Pristupljeno 12. 11. 2019. 
  2. ^ „Jair Bolsonaro sworn in as president of Brazil | Herald Sun”. web.archive.org. 13. 6. 2020. Arhivirano iz originala 13. 06. 2020. g. Pristupljeno 16. 1. 2021. 
  3. ^ „Lula, levičar koji je srušio Bolsonara”. rts.rs. 31. oktobar 2022. Pristupljeno 2. novembar 2022. 
  4. ^ Carvalho, Luiz Maklouf (1. 4. 2018). „O julgamento que tirou Bolsonaro do anonimato”. O Estado de São Paulo (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 25. 9. 2020. g. Pristupljeno 8. 10. 2018. 
  5. ^ „Bolsonaro: após união gay, próximo passo é legalizar pedofilia”. Noticias.terra.com.br. Arhivirano iz originala 25. 2. 2012. g. Pristupljeno 7. 9. 2018. 
  6. ^ LGBTQ Brazilians on edge after self-described 'homophobic' lawmaker elected president Arhivirano 31 oktobar 2018 na sajtu Wayback Machine, NBC News
  7. ^ „Bolsonaro, em Porto Alegre, confirma ser contra o aborto e a favor da redução da maioridade penal – Jornal O Sul”. Osul.com.br. 21. 8. 2015. Arhivirano iz originala 16. 6. 2018. g. Pristupljeno 7. 9. 2018. 
  8. ^ „Para ministra da Igualdade Racial, declarações de Bolsonaro são caso explícito de racismo”. Política. Arhivirano iz originala 16. 6. 2018. g. Pristupljeno 7. 9. 2018. 
  9. ^ a b „Jair Bolsonaro: "Sou preconceituoso, com muito orgulho"”. revistaepoca.globo.com. Arhivirano iz originala 12. 4. 2018. g. Pristupljeno 7. 9. 2018. 
  10. ^ Wierson, Arick (7. 10. 2018). „Will Brazil's Jair Bolsonaro Become Trump's New Best Friend?”. The Observer. Arhivirano iz originala 12. 10. 2018. g. Pristupljeno 11. 10. 2018. 
  11. ^ Staff (6. 10. 2018). „Brazil's Workers' Party likens pro-Israel presidential front-runner to Hitler”. The Times of Israel. Arhivirano iz originala 12. 10. 2018. g. Pristupljeno 11. 10. 2018. 
  12. ^ „Bolsonaro diz que é liberal e adota discurso que agrada investidores - 09/10/2017 - Poder”. Folha de S.Paulo. Arhivirano iz originala 16. 11. 2018. g. Pristupljeno 7. 12. 2018. 
  13. ^ Brooke, James (1993-07-25). „Conversations/Jair Bolsonaro; A Soldier Turned Politician Wants To Give Brazil Back to Army Rule”. The New York Times. Arhivirano iz originala 24. 10. 2018. g. Pristupljeno 7. 9. 2018. 
  14. ^ Editorial Board (8. 10. 2018). „Brazilian Swamp Drainer”. Wall Street Journal. Arhivirano iz originala 10. 10. 2018. g. Pristupljeno 11. 10. 2018. 
  15. ^ „O inquietante 'fenômeno Bolsonaro'”. brasil.elpais.com (na jeziku: portugalski). 2014-10-07. Arhivirano iz originala 16. 6. 2018. g. Pristupljeno 18. 6. 2017. 
  16. ^ „Brazil's congress starts to reform itself”. The Economist. 14. 10. 2017. Arhivirano iz originala 15. 10. 2017. g. Pristupljeno 15. 10. 2017. 
  17. ^ „Jair Bolsonaro é apresentado como pré-candidato à Presidência da República”. Extra, Globo (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 30. 10. 2018. g. Pristupljeno 8. 10. 2018. 
  18. ^ „As principais baixas do governo Bolsonaro”. DW.com.br (na jeziku: portugalski). Arhivirano iz originala 9. 7. 2020. g. Pristupljeno 8. 7. 2020. 
  19. ^ „Slow economic recovery and China to be discussed at 2020 Brazilian Prospects Seminar”. FVG.br (na jeziku: engleski). 5. 3. 2019. Arhivirano iz originala 9. 7. 2020. g. Pristupljeno 8. 7. 2020. 
  20. ^ „No primeiro ano do governo Bolsonaro, estados garantem queda na criminalidade”. FVG.br (na jeziku: portugalski). 5. 3. 2019. Arhivirano iz originala 25. 9. 2020. g. Pristupljeno 8. 7. 2020. 
  21. ^ „Brazil's new president makes it harder to define indigenous lands”. Global News. 2. 1. 2019. Arhivirano iz originala 19. 1. 2019. g. Pristupljeno 17. 1. 2019. 
  22. ^ „Who is Jair Bolsonaro, the man likely to be Brazil's next president?”. The Washington Post. 28. 10. 2018. Arhivirano iz originala 30. 10. 2018. g. Pristupljeno 30. 10. 2018. 
  23. ^ Watson, Katy (12. 6. 2020). „Coronavirus: How pandemic turned political in Brazil”. BBC (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 6. 7. 2020. g. Pristupljeno 8. 7. 2020. 
  24. ^ „Brazil president's approval rating among worst since return to democracy: poll”. Reuters.com (na jeziku: engleski). 8. 7. 2020. Arhivirano iz originala 11. 7. 2020. g. Pristupljeno 8. 7. 2020. 
  25. ^ „'He became a hero': Bolsonaro sees popularity surge as Covid-19 spreads”. The Guardian. 10. 10. 2020. 
  26. ^ „Crise derruba popularidade de Bolsonaro, aponta Datafolha”. Folha de S.Paulo (na jeziku: portugalski). 2021-01-22. Pristupljeno 2021-02-09. 

Spoljašnje veze uredi

  Mediji vezani za članak Žair Bolsonaro na Vikimedijinoj ostavi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Жаир_Болсонаро&oldid=27505726”