Zabranjeni grad
Zabranjeni grad (kin: 紫禁城) se nalazi u samom centru starog dela Pekinga. Nekada je bio carska palata kineskih dinastija Ming (1368—1644) i Ćing (1644—1911), a danas je muzej, koji se prostire na više od 720.000 m² i sastoji se od 800 zgrada i ima 9.999 prostorija. Zabranjeni grad, koji se nalazi severno od trga Tjenanmen i do koga je dolazi prolaskom kroz istoimenu kapiju, UNESKO je uvrstio na listu svetske kulturne baštine 1987. godine. Izgradnja Zabranjenog grada započeta je 1406. godine. Bilo je potrebno 14 godina i oko 200.000 radnika da bi se kompleks završio. Zabranjeni grad, koji je, tokom pet vekova bio sedište 24 vladara — 14 iz dinastije Ming i 10 iz dinastije Ćing, prestao je da bude politički centar Kine 1912. godine, kada je poslednji kineski car Pu Ji abdicirao. On je okružen brojnim raskošnim carskim vrtovima i hramovima, uključujući park Džongšan od 22 ha (54-acre), žrtveni hram carskih predaka, Bejhaj park od 69 ha (171-acre) i park Đingšan od 23 ha (57-acre).[2]
| Zabranjeni grad | |
|---|---|
 | |
| Svetska baština Uneska | |
| Zvanično ime | Carske palate Ming i Ćing dinastija u Pekingu i Šenjangu |
| Mesto | Kina |
| Koordinate | 39° 54′ 57″ S; 116° 23′ 27″ I / 39.9158° S; 116.3908° I |
| Površina | 72 ha (7.800.000 sq ft) |
| Uključuje |
|
| Kriterijum | kulturna[1]: I, II, III, IV |
| Referenca | 439 |
| Upis | 1987. (11. sednica) |
| Veb-sajt | http://whc.unesco.org/en/list/439 |
Zabranjeni grad je izgrađen od 1406. do 1420. godine i bio je bivša kineska carska palata i zimska rezidencija cara Kine od dinastije Ming (od cara Jongli) do kraja dinastije Ćing, između 1420. i 1924. godine. Grad je služio kao dom kineskih careva i njihovih domaćinstava i bio je ceremonijalni i politički centar kineske vlade više od 500 godina. Od 1925. godine, Zabranjeni grad je pod nadzorom Muzeja palate, čija je obimna zbirka umetničkih dela i artefakata izgrađena na osnovu carskih kolekcija dinastija Ming i Ćing. Zabranjeni grad je 1987. godine proglašen za lokalitet svetske baštine.[3]
Kompleks se sastoji od 980 zgrada,[4] koji obuhvataju 8.886 soba i pokrivaju 720.000 kvadratnih metara (0,0720000 hektara)/178 akra.[5][6] Palata predstavlja primer raskoši rezidencija kineskog cara i tradicionalne kineske dvorske arhitekture[3] i uticao je na kulturni i arhitektonski razvoj u istočnoj Aziji i drugde. Uvršten je na Uneskovu listu kao najveća zbirka očuvanih drevnih drvenih konstrukcija na svetu. Od 2012. godine, Zabranjeni grad je u proseku posetilo 14 miliona posetilaca godišnje, a primio je više od 19 miliona posetilaca u 2019. godini.[7] U 2018, tržišna vrednost Zabranjenog grada procenjena je na 70 milijardi USD, što ga čini i najvrednijom palatom na svetu i najvrednijim komadom nekretnine bilo gde u svetu.[8]
Neki izvori je opisuju kao najveću palatu na svetu koja još uvek postoji,[9][10][11] ali druge kineske carske rezidencije daleko je premašuju po veličini, naime 6,1 km2 (610 ha) Džungnanhaj koji se nalazi zapadno od Zabranjenog grada, Letnja palata od 2,9 km2 (290 ha) u okrugu Hajdjen, Peking, i planinsko odmaralište Čengde površine 5,6 km2 (560 ha) u Čengdeu, provincija Hebej.
Zabranjeni grad u Pekingu jedna je od najvećih i najočuvanijih drevnih drvenih građevina na svetu. Naveden je kao prva grupa nacionalnih ključnih kulturnih relikvija 1961. godine.[12]
Istorija
uredi
_b_445.jpg)
Kada je Hung-vuov sin Džu Di postao car Jongli, on je preselio prestonicu iz Nankinga u Peking, i izgradnja je počela 1406. godine na onom što će postati Zabranjeni grad.[13]
Izgradnja je trajala 14 godina i zahtevala je više od milion radnika.[14] Korišćeni materijali uključuju cele trupce dragocenog drveta Phoebe zhennan () dostupnog u džunglama jugozapadne Kine, i velike blokove mermera iz kamenoloma u blizini Pekinga.[15] Podovi velikih hala bili su popločani „zlatnim ciglama“ (), specijalno pečenim ciglama za popločavanje iz Sudžoua.[14]
Od 1420. do 1644. godine, Zabranjeni grad je bio sedište dinastije Ming. U aprilu 1644. zauzele su ga pobunjeničke snage predvođene Lijem Cičengom, koji se proglasio za cara iz dinastije Šuen.[16] On je ubrzo prepobegao pred kombinovanom vojskom bivšeg generala Minga Vu Sanguija i mandžurskih snaga, pri čemu je zapalio delove Zabranjenog grada.[17]
Do oktobra, Mandžurci su postigli prevlast u severnoj Kini, a u Zabranjenom gradu je održana ceremonija proglašenja mladog cara Šuendži za vladara cele Kine pod dinastijom Ćing.[18] Vladari Ćinga su promenili imena na nekim od glavnih građevina, da bi naglasili „harmoniju“ umesto „prevlasti“,[19] oni su pločice sa imenima učinili dvojezičnim (kineski i mandžurski)[20] i uveli su šamanističke elemente u palatu.[21]
Godine 1860, tokom Drugog opijumskog rata, anglo-francuske snage su preuzele kontrolu nad Zabranjenim gradom i okupirale ga do kraja rata.[22] Godine 1900. carica udovica Cisi je pobegla iz Zabranjenog grada tokom Bokserske pobune, ostavljajući ga da ga okupiraju snage ugovornih sila do sledeće godine.[22]
Nakon što je bio dom 24 cara – 14 iz dinastije Ming i 10 iz dinastije King – Zabranjeni grad je prestao da bude politički centar Kine 1912. abdikacijom Pu Jija, poslednjeg cara Kine. Prema sporazumu sa novom vladom Republike Kine, Pu Ji je ostao u Unutrašnjem dvoru, dok je Spoljni sud bio predat u javnu upotrebu,[23] sve dok nije iseljen nakon državnog udara 1924. godine.[24] Muzej palate je tada osnovan u Zabranjenom gradu 1925. godine.[25] Godine 1933, japanska invazija na Kinu je primorala evakuaciju nacionalnog blaga iz Zabranjenog grada.[26] Deo kolekcije je vraćen na kraju Drugog svetskog rata,[27] ali je drugi deo evakuisan na Tajvan 1948. po naređenju Čang Kaj Šeka, čiji je Kuomintang gubio Kineski građanski rat. Ova relativno mala, ali kvalitetna zbirka čuvana je u skladištu do 1965. godine, kada je ponovo postala javna, kao jezgro Muzeja Nacionalne palate u Tajpeju.[28]
Nakon uspostavljanja Narodne Republike Kine 1949. godine, Zabranjenom gradu je pričinjena izvesna šteta, jer je zemlja bila zahvaćena revolucionarnim žarom.[29] Tokom Kulturne revolucije, međutim, dalje uništavanje je sprečeno kada je premijer Džou Enlaj poslao vojni bataljon da čuva grad.[30]
Reference
uredi- ^ 故宫2017年接待观众逾1699万人次 创历史新纪录 (na jeziku: kineski). 31. 12. 2017. Pristupljeno 24. 3. 2018.
- ^ „Symbolism in the Forbidden City: The Magnificent Design, Distinct Colors, and Lucky Numbers of China's Imperial Palace”. Association for Asian Studies (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-11-18.
- ^ a b „UNESCO World Heritage List: Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang”. UNESCO. Pristupljeno 2007-05-04.
- ^ 故宫到底有多少间房 [How many rooms in the Forbidden City] (na jeziku: kineski). Singtao Net. 2006-09-27. Arhivirano iz originala 18. 7. 2007. g. Pristupljeno 2007-07-05.
- ^ Lu, Yongxiang (2014). A History of Chinese Science and Technology, Volume 3. New York: Springer. ISBN 978-3-662-44163-3.
- ^ „Advisory Body Evaluation (1987)” (PDF). UNESCO. Pristupljeno 2016-02-25.
- ^ „1900万！故宫年客流量创新高-新华网”. www.xinhuanet.com. Pristupljeno 2020-01-21.
- ^ „How much the world's most valuable palaces are worth”. MSN.com. „Forbidden City, China – $69.66 billion+ (£54bn+). The crown jewel of Beijing, the Forbidden City was the residence of the Chinese emperors and the locus of government from 1420 to 1912. Now a museum, the complex was declared a UNESCO World Heritage Site in 1987.”
- ^ Bhutoria, Sundeep (2019). China Diary. ISBN 9781529045284.
- ^ Bushell, Stephen (2012). Chinese Art. str. 41. ISBN 9781780429243.
- ^ Bandarin, Francesco; van Oers, Ron (2012). The Historic Urban Landscape: Managing Heritage in an Urban Century. str. 17. ISBN 9781119968092.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. „Imperial Palaces of the Ming and Qing Dynasties in Beijing and Shenyang”. UNESCO World Heritage Centre (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-12-01.
- ^ p. 18, Yu, Zhuoyun (1984). Palaces of the Forbidden City. New York: Viking. ISBN 0-670-53721-7.
- ^ a b p. 15, Yang, Xiagui (2003). The Invisible Palace. Li, Shaobai (photography); Chen, Huang (translation). Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-03432-4.
- ^ China Central Television, The Palace Museum (2005). Gugong: "I. Building the Forbidden City" (Documentary). China: CCTV.
- ^ p. 69, Yang (2003)
- ^ p. 3734, Wu, Han (1980). 朝鲜李朝实录中的中国史料 (Chinese historical material in the Annals of the Joseon Yi dynasty). Beijing: Zhonghua Book Company. CN / D829.312.
- ^ Guo, Muoruo (1944-03-20). „甲申三百年祭 (Commemorating 300th anniversary of the Jia-Sheng Year)”. New China Daily (na jeziku: kineski).
- ^ China Central Television, The Palace Museum (2005). Gugong: "II. Ridgeline of a Prosperous Age" (Documentary). China: CCTV.
- ^ „故宫外朝宫殿为何无满文？ (Why is there no Manchu on the halls of the Outer Court?)”. People Net (na jeziku: kineski). 2006-06-16. Arhivirano iz originala 1. 12. 2008. g. Pristupljeno 2007-07-12.
- ^ Zhou Suqin. „坤宁宫 (Palace of Earthly Tranquility)” (na jeziku: kineski). The Palace Museum. Arhivirano iz originala 29. 9. 2007. g. Pristupljeno 2007-07-12.
- ^ a b China Central Television, The Palace Museum (2005). Gugong: "XI. Flight of the National Treasures" (Documentary). China: CCTV.
- ^ p. 137, Yang (2003)
- ^ Yan, Chongnian (2004). „国民—战犯—公民 (National – War criminal – Citizen)”. 正说清朝十二帝 (True Stories of the Twelve Qing Emperors)
(na jeziku: kineski). Beijing: Zhonghua Book Company. ISBN 7-101-04445-X.
- ^ Cao Kun (2005-10-06). „故宫X档案: 开院门票 掏五毛钱可劲逛 (Forbidden City X-Files: Opening admission 50 cents)”. Beijing Legal Evening (na jeziku: kineski). People Net. Arhivirano iz originala 1. 12. 2008. g. Pristupljeno 2007-07-25.
- ^ See map of the evacuation routes at: „National Palace Museum – Tradition & Continuity”. National Palace Museum. Arhivirano iz originala 20. 3. 2007. g. Pristupljeno 2007-05-01.
- ^ „National Palace Museum – Tradition & Continuity”. National Palace Museum. Arhivirano iz originala 20. 3. 2007. g. Pristupljeno 2007-05-01.
- ^ „三大院长南京说文物 (Three museum directors talk artefacts in Nanjing)”. Jiangnan Times (na jeziku: kineski). People Net. 2003-10-19. Arhivirano iz originala 1. 12. 2008. g. Pristupljeno 2007-07-05.
- ^ Chen, Jie (2006-02-04). „故宫曾有多种可怕改造方案 (Several horrifying reconstruction proposals had been made for the Forbidden City)”. Yangcheng Evening News (na jeziku: kineski). Eastday. Arhivirano iz originala 27. 5. 2019. g. Pristupljeno 2007-05-01.
- ^ Xie, Yinming; Qu, Wanlin (2006-11-07). „"文化大革命"中谁保护了故宫 (Who protected the Forbidden City in the Cultural Revolution?)”. CPC Documents (na jeziku: kineski). People Net. Arhivirano iz originala 2. 4. 2019. g. Pristupljeno 2007-07-25.
Literatura
uredi- Aisin-Gioro, Puyi (1964). From Emperor to citizen : the autobiography of Aisin-Gioro Pu Yi. Beijing: Foreign Language Press. ISBN 0-19-282099-0.
- Huang, Ray (1981). 1587, A Year of No Significance: The Ming Dynasty in Decline. New Haven: Yale University Press. ISBN 0-300-02518-1.
- Yang, Xiagui (2003). The Invisible Palace. Li, Shaobai (photography); Chen, Huang (translation). Beijing: Foreign Language Press. ISBN 7-119-03432-4.
- Yu, Zhuoyun (1984). Palaces of the Forbidden City. New York: Viking. ISBN 0-670-53721-7.
- Barmé, Geremie R (2008). The Forbidden City. Harvard University Press. 251 pages. ISBN 978-0-674-02779-4.
- Cotterell, Arthur (2007). The Imperial Capitals of China – An Inside View of the Celestial Empire. London: Pimlico. 304 pages. ISBN 978-1-84595-009-5.
- Ho; Bronson (2004). Splendors of China's Forbidden City. London: Merrell Publishers. ISBN 1-85894-258-6.
