Zastava M53
Zastava M53 je jugoslovenski mitraljez opšte namene koji je između 1954. i 1971.[1] proizvodila fabrika Zavodi crvena zastava, danas Zastava oružje iz Kragujevca. Razvijen je na osnovu nemačkog mitraljeza MG 42 [2] u kalibru 7.92 × 57 mm koji je u to vreme bio osnovni kalibar JNA.
| Zastava M53 | |
|---|---|
 | |
| Vrsta | mitraljez opšte namene |
| Poreklo |  SFRJ |
| Upotreba | |
| Upotreba u |  Srbija
 SCG |
| Bojno delovanje | Iračko-iranski rat Rat u Iraku Raspad Jugoslavije |
| Proizvodnja | |
| Proizvođač | Zastava Oružje |
| Specifikacije | |
| Masa | 11,5 kg |
| Dužina | 1120 mm |
| Kalibar | 7,92 x 57 mm |
| Vrsta operacije | trzaj cevi sa odloženim bravljenjem |
| Način dejstva | automatski |
| Brzina paljbe | 950 met/min |
| Brzina zrna | 800 m/s |
| Maks. ef. domet | 1200 m |
| Magacin | redenik, 50 metaka |
| Nišan | mehanički, mogućnost optičkog |
Jedine razlike u odnosu na original su nešto snažnija povratna opruga kojom je brzine paljbe smanjena na oko 950 metaka u minuti, drveni kundak za razliku od nemačkog originala koji je imao plastični, kao i nešto duže nožice. Ostale karakteristike originala su zadržane, što M53 čini gotovo identičnom kopijom. Moguće je koristiti delove sa MG 42 na M53 i obrnuto. Kao i originalni, bio je poznat pod nadimkom "šarac". [3]
Karakteristike
urediM53 je pouzdano oružje robusne konstrukcije težine oko 11,5 kilograma. Glavni delovi: sanduk, poklopac sanduka i navlaka cevi su izrađeni presovanjem limova. Na poklopcu sanduka su utisnuti grb SFRJ i oznaka „Preduzeće 44”.
Dejstvuje iz redenika na principu trzaja cevi sa odloženim bravljenjem zatvarača u plivajućoj komori sa valjcima. Redenik prima pedeset metaka, ali je moguće spajanje više redenika radi dužeg dejstvovanja. Omogućava tri načina borbenog delovanja: sa svojih nožica kao puškomitraljez, sa postolja kao mitraljez ili kao protivavionski mitraljez sa PA dodatka na postolju.
Postolje je tronožac od čeličnih cevi težine dvadesetak kilograma sa graničnicima za dejstvo po pravcu i automatskim mehanizmom za košenje po dubini i na njega se može postaviti optički nišan. Kada dejstvuje sa postolja kao mitraljez, redenik uvodi pomoćnik, a kada dejstvuje kao puškomitraljez, redenik je moguće smestiti u doboš i tada nišandžija može dejstvovati samostalno. Doboš prima jedan redenik kapaciteta pedeset metaka.
Oružje je vazdušno hlađeno i zbog velike brzine paljbe se dosta zagreva, pa je predviđena izmena cevi koja se vrši brzo i jednostavno pomoću brave sa desne strane navlake. Odbravljivanjem se cev istovremeno izbacuje u desnu stranu.
U borbenom kompletu se pored redenika, doboša i postolja nalaze i rezervni alat i pribor sa azbestnom rukavicom za izmenu cevi i spravom za vađenje zakinutih čaura, kao i jedna ili dve rezervne cevi i municijske kutije. Posadu čine tri vojnika: nišandžija, pomoćnik i donosilac municije.
Prema formaciji JNA, svaki pešadijski vod je imao mitraljesko odeljenje sa dve posade opremljene mitraljezima M53 sa postoljima.
Korisnici
uredi
Srbija
Bosna i Hercegovina
Hrvatska
Makedonija
Irak: Oružje je izvezeno u zemlju tokom osamdesetih i intenzivno je korišćeno tokom rata između Irana i Iraka i u oba Zalivska rata [2]
SFRJ
Srbija i Crna Gora
Republika Srpska bivši korisnik
Reference
uredi- ^ „Oružje Online | Istorija - Naoružanje - Vojska”. Oružje Online (na jeziku: srpski). 2018-08-19. Pristupljeno 2020-08-09.
- ^ a b „Machine Gun 42”. Arhivirano iz originala 19. 10. 2013. g. Pristupljeno 01. 04. 2019.
- ^ Kragujevac, Kaldrmaš (2014-04-15). „Vojno tehnički zavod - 160 godina Zastava oružja”. Kaldrmaš Kragujevac (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 08. 05. 2021. g. Pristupljeno 2020-08-09.