Википедија

Ikarus IK-2

Ikarus IK-2 je jugoslovenski lovački avion koji je konstruisan u prelaznom periodu između dvokrilaca sa neuvlačivim stajnim trapom i jednokrilaca sa uvlačivim. IK-2 je imao visoko postavljena pulavski-krila sa upornicama i sa klasičnim, neuvlačivim stajnim organima, sa repnim točkom.

Ikarus IK-2
Ikarus IK-2, br. 2110, u 6. lovačkom puku na Vazdušnom pristaništu „Beograd“ kod Bežanijske kose. Elise su mu ofarbane u crnoj boji zbog čega je poneo nadimak „crna dvojka“. Fotografija iz kolekcije gospodina Šime Oštrića.
Opšte
Dimenzije
Masa
Pogon
Performanse
Dužina7,88
Razmah krila11,4
Visina3,84
Površina krila18,00
Prazan1502
Maks. masa pri uzletanju1857 kg
Klipno-elisni motor1 × Hispano-Suiza 12Ycrs
Snaga860 KS, 640 kW
Maks. brzina na Hopt435 km/h
Dolet700 km
Plafon leta12000 m
Motor Hispano-Suiza 12Ycrs ugrađen na avion Ikarus IK-2

Naoružanje i pokretljivost aviona su bili dobri, ali je u vrijeme Aprilskog rata 1941. avion već bio zastario i zaostajao u brzini, što ga je činilo inferiornijim u borbi sa savremenijim lovcima kao što je nemački Me-109. Konstruktori lovca IK-2 su međutim bili svjesni brzih promjena u svijetu vazduhoplovne nauke i tehnologije 30-ih godina 20. vijeka i shodno tome su počeli da razvijaju IK-3, čiji je prototip poletio i prije nego je IK-2 ušao u naoružanje Vojnog Vazduhoplovstva Kraljevine Jugoslavije - JKRV.

Razvoj uredi

IK-2 je nastao kao projekat inženjera Ljubomira Ilića i Koste Sivčeva. Prvi put je poletio 22. aprila 1935. kao prototip.

Prvi prototip IK-L1 bio je spreman za ispitivanje 1935. godine. Avion je bio opremljen jednim linijskim motorom Hispano Suiza 12Ycrs (engl. Hispano Suiza), snage 860 KS, 640 kW, a naoružan je bio sa topom Hispano Suiza HS-404 kalibra 20 mm sa 60 granata ugrađenim ispod motora i sa 2 mitraljeza 7,92 mm, Darne (franc. Darne), ugrađena sa svake strane motora po jedan.

Zagovornik dvokrilca, kapetan Leonid Bajdak je ispitivao IK-1 u letu. Tokom ispitivanja, u toku trećeg leta, avion u poniranju izgubio mogućnost upravljanja, pa je pretrpeo težak udes. Pilot Bajdak je preživio udes i dao je ocenu da avion IK-1 nije pogodan za lovački avion. Istraga udesa je pokazala da je problem nastao kao posledica lošeg kvaliteta šivenja jednog šava na platnu oplate krila s kojom je krilo bilo prevučeno, pa je doneta odluka o nastavku ispitivanja u letu s drugim prototipom, IK-2. Takođe je utvrđeno da je Bajdak prekoračio predviđeno opterećenje u manevru za prvi prototip, ali je zbog povećanja pouzdanosti u drugom prototipu ojačana struktura.

Drugi prototip je imao metalnu oplatu, a za let je bio spreman u junu 1936. godine. Novi probni pilot, Dobnikar izvršio je preliminarne ispitne letove, uključujući i simultanu borbu protiv dvokrilca Hoker fjuria na kojem je letio kapetan Bajdak. IK-2 je pokazao bolje borbene karakteristike i sa time je ohrabrio mlade konstruktore aviona.

Tehnički opis uredi

Konstrukcija je bila slična poljskom PZL P.8 s kojim deli prelomljeno, takozvano Galebovo krilo, dajući pilotu odličan pogled. Krila su sa svake strane bila ojačana sa po dve upornice. Fiksni stajni trap (s repnim točkom) izvučen je izvan upornica. Otvorena pilotska kabina bila je smeštena iza krila. Repne površine (horizontalni stabilizator) je takođe bio odozdo ojačan s upornicom sa svake strane repnog dela trupa, a s gornje strane pričvršćen je s dve sajle za vertikalni stabilizator. Korak trokrake elise podešavao se ručno, na zemlji pre leta, prema vrsti zadatka u planiranom letu.

Operativna upotreba uredi

Na temelju rezultata preliminarnih ispitivanja, Ratno vazduhoplovstvo Kraljevine Jugoslavije je odobrilo proizvodnju 12 lovaca IK-2, koji su isporučeni Vojnom Vazduhoplovstvu Kraljevine Jugoslavije 1939. godine.

IK-2 u Aprilskom ratu 1941. godine uredi

Glavni članci: Jugoslovensko kraljevsko ratno vazduhoplovstvo u Aprilskom ratu i Borbena dejstva Četvrtog lovačkog puka

IK-2 lovci su bili u sastavu 107. eskadrile 4. lovačkog puka u toku Aprilskog rata 1941. godine, stacionirani na aerodromu Bosanski Aleksandrovac u sjeverozapadnoj Bosni. Uz osam Ikarusa IK-2 avijaciju su sačinjavali i 18 Hoker harikena. Na dan 7. aprila 1941, 5 IK-2 lovaca zajedno sa 5 Hoker harikena je učestvovalo u borbi protiv mnogobrojnih (27) njemačkih lovaca blizu aerodroma Rovine, nedaleko od Banje Luke. Nekoliko IK-2 je oboreno u ovom sukobu i nadalje su korišteni u napadima na njemačke kopnene jedinice.

IK-2 lovci koji su pali u nemačke ruke (četiri komada) su predati vazduhoplovstvu „NDH“ koje ih je koristilo tokom daljeg rata protiv partizana, četnika i civilnog stanovništva[1].

Šta o avionu IK-2 kaže jedan od njegovih koprojektanata K.Sivčev u [2].

"IK-2" je ponovo izrađeni "IK-1", samo sa metalnom umesto platnene oplate krila; inače jednosed, ramenokrilni jednokrilac, sa upornicama, potpuno metalne konstrukcije sa neuvlačećim stajnim trapom, sa motorom Hispano Suiza 12Y od 860 KS. Naoružanje - 1 top kalibra 20 mm kroz osu elise i 2 sinhronizovana mitraljeza kal.7,92 mm. Iako je prototip "IK-2" uspeo i svog tada jedinog konkurenta u takmičenju tukao i u performansama i u naoružanju, ipak je u fabrici Ikarus izrađena samo jedna probna serija za jednu eskadrilu, dok je konkurent Hawker "Fury" rađen u seriji u licenci koja je kupljena. Strani kapital se pokazao jači od domaće konstrukcije i fabrikacije. Zadnji primerci aviona "IK-2" bili su u upotrebi još i za vreme Drugog svetskog rata.

Performanse uredi

  • Maksimalna brzina: 435 km/h na visini od 5000 m.
  • Brzina krstarenja: 250 km/h
  • Maksimalna visina leta (plafon): 12000 m
  • Dolet: 700 km

Vidi još uredi

Reference uredi

  1. ^ V. Mikić; Zrakoplovstvo NDH 1941 - 1945, VIIVJ, Beograd, 2000.
  2. ^ Sivčev, ing. Kosta (novembar—decembar 1953). „Predratni jugoslovenski avioni”. Narodna krila (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: Časopis sportskog vazduhoplovsva. 6: strana 32. 

Literatura uredi

  • M. Ognjević, Aleksadar; Branislav J. Mirkov (2020). Ikarus IK-2 (Monograph in 3D). Lublin, Poland: Kagero Publishing. ISBN 978-83-66148-62-8. 
  • Dimitrijević, Bojan B., Predrag Miladinović i Milan Micevski (2012). Kraljevsko vazduhoplovstvo - Vojno vazduhoplovstvo Kraljevine SHS/Jugoslavije 1918—1944. Institut za savremenu istoriju. ISBN 978-86-7403-169-8. 
  • Donald, David (1997). The Encyclopedia of World Aircraft. Prospero Books. ISBN 978-1-894102-24-7. 
  • Janić, Čedomir; Petrović, Ognjan (2010). Vek avijacije u Srbiji 1910-2010, 225 značajnih letelica. Beograd: Aerokomunikacije. ISBN 978-86-913973-0-2. 
  • Sivčev, ing. Kosta (novembar—decembar 1953). „Predratni jugoslovenski avioni”. Narodna krila. Beograd: Časopis sportskog vazduhoplovsva. 6: strana 32. 
  • V. Mikić; Zrakoplovstvo NDH 1941 - 1945, VIIVJ, Beograd, 2000.
  • Janić, Čedomir (1991). „Vazdušne borbe nad Jugoslavijom”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. specijal: 6 — 16. ISSN 1450-6068. 
  • Micevski, Milan (1991). „Pod tuđim zastavama”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. specijal: 36 — 40. ISSN 1450-6068. 
  • Grujić, Zlatomir (1998). „Fabrika aeroplana i hidrplana Ikarus A.D.”. Aeromagazin (na jeziku: (jezik: srpski)). Beograd: BB Soft. 6: 39 — 41. ISSN 1450-6068. 
  • Đokić, Nebojša; Radovanović, Radovan (2017). „STVARANjE VAZDUHOPLOVSTVA KRALjEVINE SHS I FORMIRANjE RATNE DOKTRINE”. Zapisi (na jeziku: (jezik: srpski)). Požarevac: Istorijski Arhiv Požarevca. 6: 113 — 126. ISSN 2334-7082. 
  • Mijatović, Ivan; Đokić, Nebojša (2011). „LOVAČKA AVIJACIJA VOJSKE KRALjEVINE JUGOSLAVIJE I PRAĆENjE SAVREMENIH TRENDOVA U NAORUŽANjU - stereotipi i činjenice,”. Rasinski anali (na jeziku: (jezik: srpski)). Kruševac: Istorijski Arhiv Kruševca. 9: 136 — 168. ISSN 1451-4346. 

Spoljašnje veze uredi

Maketarstvo uredi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Икарус_ИК-2&oldid=27553889”