Istorijski arhiv „Timočka krajina“ Zaječar
Istorijski arhiv "Timočka krajina" u Zaječaru je osnovan 15. aprila 1948. godine. Od tada, pa do današnjeg dana, brine o arhivskoj građi i registraturnom materijalu.
Istorijat uredi
U Srbiji je davne 1898. godine donet prvi Zakon o državnoj arhivi, na osnovu kog je u Beogradu 1900. godine osnovana Državna Arhiva. Tim aktima počinje aktivan period arhivskog rada u Srbiji. Zadatak arhivskog rada je upravo i prikupljanje, sređivanje i čuvanje dokumenata od opšteg i istorijskog značaja. U periodu između dva rata, na osnovu donetog Zakona iz 1898. godine formirane su i druge arhivske ustanove, npr. Državni Arhiv u Novom Sadu i Arhiv SANU.
Posle Drugog svetskog rata, počinje veće angažovanje na organizovanju arhivskih službi.[1] U Zaječaru je 1948. godine formirano Arhivsko središte za 9 srezova: zaječarski (Zaječar), borski (Bor), knjaževački (Knjaževac), krajinski (Negotin)), boljevački (Boljevac), timočki (Minićevo), brzopalanački (Jabukovac), ključki (Kladovo) i porečki (Donji Milanovac). Već 1951. godine se preimenuje u Gradsku državnu arhivu, a konačno ime dobija 1973. godine, od kada nosi naziv Istorijski arhiv "Timočka krajina“.[2]
Istorijski arhiv "Timočka krajina" danas svojim delovanjem pokriva teritoriju Grada Zaječara i opština Knjaževac i Boljevac.
Smeštaj arhivske građe uredi
Kao i u drugim arhivskim službama, i u Zaječaru nije bio obezbeđen smeštaj prilikom osnivanja. Istorijski arhiv je prvo bio smešten u zgradi Narodnog muzeja u Zaječaru.[3], tj. u periodu od 1948. do 1967. godine. Od 1967. godine do 1975. godine Arhiv je bio smešten u zgradi Opštinskog suda, a od 1975. godine do 1979. godine u prostorijama bivše pešadijske kasarne. Tek 1979. godine se obezbeđuju trajne prostorije, i tada je Istorijski arhiv "Timočka krajina" dobija trajni smeštaj i zgradu koja nosi njen naziv [2]. Od tog perioda zgrada se sve više uređuje sa ciljem adekvatnijeg čuvanja arhivske građe, i 1993. godine je završen i stavljen u funkciju Depo Arhiva.[4] Smeštajni prostor Depoa je 1.000 m², što je rešilo smeštajne potrebe za arhivsku građu u okviru Istorijskog arhiva. Pored same zgrade u kojoj je smešten Arhiv, u sastavu Arhiva delovalo je i Odeljenje u Boru u periodu od 1983. do 1990. godine, kao i Zadužbina "Nikola Pašić" u Zaječaru u periodu od 1996. godine do 2001. godine.
Delatnost uredi
Istorijski arhiv "Timočka krajina" u okviru osnovne delatnosti čuva 440 fondova i 12 zbirki iz perioda od 1789. do 2013. godine. Obim tog arhivskog materijala je skladišten u ukupno 2.470 dužnih metara. Pored arhivske delatnosti, Istorijski arhiv se bavi i određenom naučnom i naučnoinformativnom izdavačkom delatnošću, u sklopu svojih osnovnih delatnosti i zadataka. Takođe, u okviru arhiva radi i arhivska biblioteka zatvorenog tipa, koja omogućuje, kako zaposlenima, tako i korisnicima određenu bazu podataka za svoja istraživanja.[2]