Kalorijski test
Kalorijsi test otoneurološki je test zasnovana na razlici u temperaturi vode ili vazduha, koji se koristi dijagnostikovanju oštećenje akustičnog nerva uključenog u proces sluha i ravnoteže. Kalorijsi test se izvodi tako što se unošenjem hladne ili tople vode ili hladnog i toplog vazduha u ušni kanal vrši stimulacija akustičnog nerva, odnosno čula za ravnotežu. Kada se voda ili vazduh unesu u ušni kanal oni u unutrašnjem uvu vrše promenu temperature, i izaziva ju odgovor centra za ravnotežu u vidu brzih, bočnih pokreta očiju, koji se nazivaju nistagmus. Ako je nakon upoređenjem simetrija odgovora leve i desne strane razlika u nistagmusu veća od 20% to ukazuje na leziju vestibularnog sistema.
| Kalorijski test | |
|---|---|
 Kalorijski test. Hladna voda uvedena u desni spoljašnji meatus pokazuje efekte suprotne od onog koji nastaje uvođenjem tople vode. (Lawrence et al. 1960) | |
| ICD-9-CM | 95.44 |
| MedlinePlus | 003429 |
Kalorijsko testiranje je koristan klinički alat za procenu i kvantifikaciju funkcionalnog statusa pojedinačnih vestibularnih sistema,[1] zasnovan na primeni vestibulo-okularnog refleksa za identifikaciju jednostranog perifernog deficita.
Testom se pored oštećenja akustičnog nerva i centra za ravnotežu mogu dijagnostikovati i oštećenje moždanog stabla. Najčešće se ovaj test radi i kao deo drugog testa koji se zove elektronistagmografija.
Kalorijsko testiranje nudi prednosti u odnosu na druge metode testiranja, kao što su vestibularni evocirani miogeni potencijal i video impulsni test glave. Kalorijsko testiranje ne zahteva pomeranje glave i omogućava bolju usklađenost kod pacijenata čiji se simptomi pogoršavaju tokom kretanja i onih sa ograničenom pokretljivošću vrata.[1][2]
Alternativni nazivi uredi
Kalorijski test - Bitermalno kalorijsko testiranje - Test kalorijske stimulacije - Kaloriski tetst hladnom i toplom vodom - Kalorijski test vazduhom
Anatomija i fiziologija uredi
Polukružni kanali kao deo unutrašnjeg uva imaju vitalnu ulogu u održavanju ravnoteže i prostorne orijentacije. Postoje tri polukružna kanala: horizontalni, gornji i zadnji. Svaki od njih sadrži tečnost - endolimfu koja je odgovorna za otkrivanje ugaonih ili rotacionih pokreta glave. Svakipolukružni kanal se širi u vrećicu ispunjenu tečnošću koja se zove ampula, koja je senzorna komponenta vestibularnog sistema.[1]
Indikacije uredi
Vrtoglavica
Kako je vrtoglavica jedna od čestih žalbi u ambulantnim i stacionarnim uslovima, kalorijsko testiranje je korisna klinička procedura u proceni vrtoglavice. U tom smislu kalorijsko testiranje može proceniti i kvantifikovati funkcionalni status pojedinačnih vestibularnih sistema, na osnovu procene vestibulo-okularni refleks (VOR) za identifikaciju jednostranog perifernog deficita kao mogućeg uzroka simptoma kod pacijenta.
Bitermalno kalorijsko testiranje obično se izvodi kada postoji velika sumnja na perifernu leziju čula za ravnotežu, kao uzroka vrtoglavice. Međutim, u slučajevima sa malom verovatnoćom periferne lezije, monotermno kalorijsko testiranje može biti prikladno jer negativan test otkriva simetrične odgovore i ukazuje na centralnu etiologiju vrtoglavice.[3]
Testiranje moždanog stabla
Pošto vestibulo-okularni refleks zahteva netaknuto moždano stablo, kalorijsko testiranje se takođe može koristiti i za procenu funkcije moždanog stabla kod pacijenata u komi.[3] Testom se izoluje periferni vestibularni sistem i eliminiše centralne etiologija vrtoglavice.
Ispitivanje funkcije čula sluha
Kalorijski test se koristi za ispitivanje funkcije čula sluha i koji može biti oštećen kao posledica unosa određenih antibiotika ili drugih lekova
Kontraindikacije uredi
Kalorijsi test ne treba raditi:
- Ako je bubna opna pocepana (perforirana), jer može izazvati infekciju uva.
- Tokom epizode vrtoglavice jer može pogoršati simptome.
- Do obustave upotrebe lekove koji inhibiraju vestibularne funkciju.
Način izvođenja uredi
Pripremu i neposredno testiranje poželjno je izvesti u slabo osvetljenoj prostoriji. Ispitaniku pre početka testa treba omogućiti vreme u trajanju od 15 minuta da se on i njegove oči priviknu na uslove slabije osvetljenosti i time postigne stabilan korneo-retinalni potencijal.
Oprema uredi
Kalorijski sistem čine dva kupatila sa 250 mL destilovane vode, zagrejane na 44 °C i 30 °C.[1]
- Umivaonik zapremije do 250 mL
- Posuda za povraćanje
- Štoperica
- Suvi peškir
- Opciona oprema: za elektrookulografiju ili videookulografiju
Priprema uredi
Test ne zahteva posebnu pripremu, izuzev što bi ispitanik pre testa trebalo da izbegava obilne obroke neposredno pre testa i unos alkohol najmanje 24 sata pre testa.
Neposredno pre izvođenja testa, ušni lekar proverava stanje oba spoljašnje slušne kanale pomoću otoskopa da bi se uverio da nema opstrukcije, infekcije, začepljenja cerumenom, ili oštećenja bubne opne, koja mogu biti kontraindikacija za izvođenje testa.
Ako pacijent koristi lekove trebalo bi da ih obustavi 48 sati pre kalorijskog testiranja.[1] Poznato je da sledeći lekovi utiču na vestibularni sistem i mogu da promene rezultate kalorijskog testiranja.[3]
- Antihistaminici, jer mogu izazvati pospanost i vrtoglavicu.
- Triciklični antidepresivi, jer mogu izazvati probleme sa ravnotežom.
- Antipsihotici, jer mogu izazvati tardivnu diskineziju, utičući na vestibularni sistem.
- Narkotici, jer mogu izazvati vrtoglavicu i pospanost.
- Diuretici, jer mogu izazvati dehidraciju koja dovodi do vrtoglavice.
Posupak uredi
Test se izvodi u poluležećem položaju, sa podignitom glavom pacijenta do ugla od 30° (čime se postavlja horizontalni semilunarni kanal u vertikalnu ravan, što optimizuje njegovu stimulaciju), uz naizmenično ispituje jednog pa zatim i u drugog uva, u trajanju od 30 sekundi, sa pauzom od 5 minuta između stimulacija.
Test počinje nežnim unosom u spoljašnji ušni kanal male količine vode ili vazduha (temperature 30 °C ili 44 °C). Ako se tokom testa koristite elektro ili video okulografij, trebalo bi na kožu klave pričvrstiti elektrode ili stavite naočare preko očiju pacijenta.
Obavezno obavestite pacijenta o toku procedure i uputiti ga da izvrši vežbu „uzbunjivanja“ kada započne unos vode; na primer, glasnim nabrajanjem dana u nedelji, imenovanjem životinja ili nabrajanje reči koje počinju istim slovom.[1]
Faze uredi
Faze kalorijskog testiranja su sledeći:[3]
Stimulacija toplotom: uvođenjem toplog vazduha ili tople vode u spoljašnji slušni kanal izazva se pomeranje endolimfe u polukružnim kanalima, i stimulišu ćelije dlačica kako bi se izazvao refleksni pokret očiju (nistagmus).
Alternativna stimulacija: umesto uvođenja toplog vazduha ili tople vode u spoljašnji slušni kanal stimulacija se može izvesti hladnim vazduhom ili hladnom vodom što dovodi do toga da se endolimfa u polukružnim kanalima kreće u suprotnom smeru, stimulišući ćelije dlačica i izazivajući refleksni pokret očiju (nistagmus).
Ponavljanje: povratak na topli stimulus, bilo vazduh ili vodu, nakon što hladni stimulans uzrokuje da se endolimfa u polukružnim kanalima kreće u istom pravcu kao i prvi topli stimulus, stimulišu se ćelije dlačica i izaziva refleksni pokret očiju (nistagmus).
Merenje: tokom prethodnih stimulacija pokrete očiju pacijenta ispitivač vrši upoređivanje rezultate sa tipičnim vrednostima da bi procenio funkciju unutrašnjeg uva i vestibularnog sistema.
Upoređivanje: se zasniva na otkrivanju razlike u pokretima očiju nakon stimulacije oba uva, i proverava da li postoji asimetrična reakcija.
Posmatranje: ispitivač prati svaki spontani ili pozicioni nistagmus jer on može ukazivati na centralnu leziju.
Traženje: u ovoj fazi ispitivač otkriva bilo koje druge simptome, kao što su vrtoglavica, mučnina ili tinitus, koje pacijent može da doživi.[4]
Dokumentovanje: ima za cilj da se sva zapažanja i merenja dobijena tokom testa sačuvaju radi i upoređivanja sa tipičnim vrednostima i da bi se adekvatno procenila funkciju unutrašnjeg uva i vestibularnog sistema.
Komplikacije uredi
Ako je test izveden ispravno, nema rizika i komplikacija tokom njegovog izvođenja.
Neželjeni efekti kalorijskog testiranja su uglavnom blagi i privremeni. Neki pacijenti mogu iskusiti osećaj punoće ili pritiska u uvu i blagi porast vrtoglavice. Ovi simptomi obično nestaju u roku od nekoliko minuta nakon završetka testa. Retko, neki pacijenti mogu iskusiti teže neželjene efekte kao što su vrtoglavica, mučnina ili povraćanje. Dugoročne posledice nisu obično povezane sa kalorijskim testiranjem.[1]
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ a b v g d đ e Shepard NT, Jacobson GP. „The caloric irrigation test”. Handb Clin Neurol. 137: 119—31. 2016..
- ^ Enticott JC, Dowell RC, O'Leary SJ. A comparison of the monothermal and bithermal caloric tests. J Vestib Res. 2003;13(2-3):113-9.
- ^ a b v g Murphy, Kelly A.; Anilkumar, Arayamparambil C. (2023), Caloric Testing, StatPearls Publishing, PMID 28846250, Pristupljeno 2023-06-10
- ^ Baloh RW, Solingen L, Sills AW, Honrubia V. Caloric testing. 1. Effect of different conditions of ocular fixation. Ann Otol Rhinol Laryngol Suppl. 1977 Sep-Oct;86(5 Pt 3 Suppl 43):1-6
Spoljašnje veze uredi
 | Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja). |
