Karađorđeva Topola sa Oplencem
Karađorđeva Topola sa Oplencem predstavlja jedinstven nacionalni simbol Srbije, koji svedoči o istorijiskim događajima i znamenitim ličnostima, čiji je uticaj bio od presudnog značaja ne samo za razvoj varoši Topole, već i tok srpske istorije 19. i 20. veka. Kao takva utvrđena je za prostornu kulturno-istorijsku celinu sa ostacima Karađorđevog grada[1] i gradskim jezgrom Topole, središtem u kome je ponikla dinastija Karađorđević, svojim kulturno-istorijskim i arhitektonskim vrednostima, kao i prirodnim vrednostima brda Oplenac sa Zadužbinskim kompleksom Kralj Petar I,[2] odlukom Vlade Republike Srbije br. 633-9040/2006 od 12. oktobra 2006. godine (Sl. Gl. br.88/06).
Prostorno kulturno-istorijsku celinu obeležava graditeljsko nasleđe formirano, sa manjim prekidima, tokom vladavine četiri generacije ove porodice, od 1811. do 1940. godine. Istorijski događaji zahvaljujući kojima je Topola postala operativno sedište Prvog srpskog ustanka, sedište vrhovnog vožda i utočište mnogim narodnim prvacima, bili su od presudnog uticaja na njen razvoj kao varoši. Prilikom vrednovanja Karađorđeve Topole sa Oplencem izvršena je analiza graditeljskog fonda na osnovu istorijsko - umetničkog kriterijuma, pri čemu su uzeti u obzir i prosvetni, upravno - javni i trgovačko - zanatski aspekti nasleđa sa posebnim osvrtom na urbanističko - prostorne karakteristike.[3]
Najvredniji deo graditeljskog fonda gradskog jezgra Topole, formiran od sredine 19. do prvih decenija 20. veka, karakterišu različite stilske osobenosti. Prvi objekti izvan utvrđenja, podignuti u vreme vladavine kneza Aleksandra Karađorđevića (Karađorđeva kasarna i česma, zgrada starog sreza, stari han, Garaška mehana i pomoćni objekat) predstavljaju primere stare gradske arhitekture sa uporištem u bogatoj tradiciji narodnog graditeljstva.
Očuvani primeri razvoja Topole s početka 20. veka su reprezentativno zdanje hotela Matejić, zgrada stare gradske škole, zgrada Pošte, zgrada Apoteke, Dom prote Đoke, Gostionica Prandović, kao i niz trgovačko - stambenih objekata u Bulevaru Vožda Karađorđa i ulicama kneginje Marije i kneginje Zorke.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ „Karađorđev grad”. TO Topola. Pristupljeno 29. 4. 2019.
- ^ „Karađorđev konak i crkva na Oplencu”. Sebia.com. Pristupljeno 29. 4. 2019.
- ^ „Karađorđeva Topola sa Oplencem”. Zavod za zaštitu spomenika kulture Kragujevac. Pristupljeno 29. 4. 2019.
Spoljašnje veze uredi
- „Istorija kraja”. Zadužbina kralja Petra I. Arhivirano iz originala 11. 06. 2019. g. Pristupljeno 29. 4. 2019.
- „Topolski zapisi VI” (PDF). KC Topola. Arhivirano iz originala (PDF) 30. 04. 2019. g. Pristupljeno 29. 4. 2019.
- „Topola — Karađorđev grad”. www.riznicasrpska.net. Arhivirano iz originala 07. 08. 2020. g. Pristupljeno 08. 08. 2019.
