Karlo Albert od Sardinije
Karlo Albert (ital. Carlo Alberto; Torino, 2. oktobar 1798 — Porto, 28. jul 1849) je bio kralj Pijemonta-Sardinije od 1831. do 1849. Nasledio je svoga daljnjega rođaka Karla Feliksa. Karlo Albert je povezan sa Prvim ratom za italijansku nezavisnost (1848—1849). Abdicirao je kada je bio poražen od Austrijanaca u bici kod Novare 1849. Umro je u egzilu brzo nakon toga.[1][2]
| Karlo Albert | |
|---|---|
 Karlo Albert | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 2. oktobar 1798. |
| Mesto rođenja | Torino, Pijemont-Sardinija |
| Datum smrti | 28. jul 1849. (50 god.) |
| Mesto smrti | Porto, Kraljevina Portugalija |
| Porodica | |
| Supružnik | Marija Tereza od Austrije |
| Potomstvo | Viktor Emanuel II, Ferdinad, vojvoda od Đenove |
| Roditelji | Karlo Emanuel, knez Karinjana Marija Kristina od Saksonije |
| Dinastija | Savoja |
| Prethodnik | Karlo Feliks od Sardinije |
| Naslednik | Vitorio Emanuele II Savojski |
Biografija uredi
Rođen je u Parizu 1798. Otac mu je bio potomak u petoj generaciji osnivača kuće Savoj. Pošto nijedan od sinova kralja Viktora Amadeusa III nije imao sinove, Karlo Albert je bio poznat kao verovatni naslednik trona.
Obrazovan je u intelektualno liberalnoj i frankofilskoj atmosferi Đenove, a zatim u Parizu za vreme Prvoga francuskoga carstva. Napoleon ga je imenovao 1814. poručnikom dragona. Nakon pada Napoleona Karlo Albert se vratio u Torino. Oženio se 1817. Marijom Terezijom od Toskane (1801—1855) i pokazivao je simpatije za liberale. Prilikom odsustva novoga kralja Karla Feliksa bio je 1821. regent i tada je pristao na ustav, koji kralj kasnije nije odobrio. Kralj ga je poslao u Španiju da se pridruži francuskoj vojsci, koja je u Španiji ugušila liberalnu revoluciju. U Španiju su ponovo restaurisali kralja Ferdinanda VII.[3][4]
Postao je kralj Sardinije 1831. Iako je bio italijanski patriota, koji se suprostavljao austrijskoj hegemoniji u severnoj Italiji on je ugušio zaveru Đuzepea Macinija. Uveo je niz reformi, kojima je ukinuo domaće carinske barijere unutar kraljevine. Objavio je ustavni zakon inspirisan sličnima u Belgiji i Francuskoj i podržavao je razvoj umetnosti i nauke.
Za vreme revolucije 1848. pod pritiskom revolucije i liberala složio se sa ustavnim režimom, koji je takav ostao čitav jedan vek. Iste te 1848. objavio je rat Austriji sa malom vojskom uz podršku dobrovoljaca iz cele Italije. Time je započeo I rat za italijansku nezavisnost. Nakon početnih pobeda izgubio je papinu podršku i drugih italijanskih vladara, pa je poražen u bici kod Kustoce 24. jula 1848. Bio je prisiljen da potpiše primirje 9. avgusta. Pod pritiskom republikanaca u Pijemontu ponovo je pokušao da nastavi rat 1849. Međutim austrijska vojska pod komandom Jozefa Radeckoga je nanela težak poraz vojsci Pijemonta-Sardinije pod komandom Vojćeha Hžanovskog u bici kod Novare. Tada je abdicirao i predao vlast svom sinu Vitoriju Emanuelu II. Karlo Albert je pobegao u Portugal i umro je u Portu iste godine.[5]
Porodično stablo uredi
Reference uredi
- ^ „Charles Albert king of Sardinia-Piedmont”. Britannica. Pristupljeno 19. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Charles Albert of Sardinia”. Fandom. Pristupljeno 19. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Charles Albert, King of Sardinia”. Biography. Pristupljeno 19. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „Charles Albert”. Enciklopedia. Pristupljeno 19. 1. 2021.(jezik: engleski)
- ^ „CHARLES ALBERT OF SARDINIA”. Patheon. Pristupljeno 19. 1. 2021.(jezik: engleski)
