Karolina Heršel
Karolina Heršel (nem. Caroline Herschel; 16. mart 1750 - 9. januar 1848) bila je britanska astronomka nemačkog porekla. Jedna je od najpoznatijih ženskih astronoma u istoriji astronomije. Njen doprinos astronomiji je bilo otkriće nekoliko kometa, od kojih jedna nosi njeno ime.
Karolina Heršel | |
|---|---|
.jpg) Karolina Heršel sa bratom Vilijamom | |
| Datum rođenja | 16. mart 1750. |
| Mesto rođenja | Hanover, Nemačka |
| Datum smrti | 9. januar 1848. (97 god.) |
| Mesto smrti | Hanover, Nemačka |
| Nagrade |  |
| Veb-sajt | www |
Bila je i prva žena u Engleskoj koja je bila na nekom državnom položaju, kao i prva žena koja je objavila neki naučni rad.
Za svoj doprinos je dobila i zlatnu medalju, koju je 1846. godine dobila od Pruskog kralja povodom njenog 96. rođendana.
Rane godine
uredi
Karolina Lukrecija Heršel je rođena 16. marta 1750. godine u Hanoveru kao osmo dete u porodici. Otac, Isak, bio je vojni kapelan u hanoverskom gardijskom orkestru, a majka Ana. Karolinin brat Vilijem bio je takođe poznati astronom. U detinjstvu je, u dobi od 10 godina prebolela tifus, koji je usporio njen rast, a usled bolesti je skoro i oslepela na levo oko.
Njena majka je želela da ona bude domaćica kako bi obavljala sve kućne poslove i mislila je da joj obrazovanje nije potrebno, dok je otac povremeno podučavao i učio je da svira violinu.[1]
Godine 1757. Francuzi su okupirali Hanover. Vilijam beži u Englesku, gde postaje učitelj muzike. Godine 1772. pridružila mu se i Karolina, nakon očeve smrti. Karolina se u Engleskoj pročula kao izvanredna operska pevačica pošto je prvo bila pevačica tokom crkvenih nastupa pored brata koji je svirao u crkvenom horu. Slobodno vreme provodila je u radu sa bratom koji je posmatrao nebo i pravio nove teleskope. Brat ju je podučavao astronomiji, matematici i engleskom jeziku, ali je uzimala i individualne časove. Kasnije je postala i glavna pevačica na bratovljevim oratorijumskim koncertima.
Rad
urediGodine 1781. Vilijam Heršel koji se u međuvremenu preorjentisao sa poziva muzičara na astronomiju, otkriva novu planetu, kasnije nazvanu Uran.[2] Engleski kralj Džordž III imenovao ga je kraljevskim astronomom, čime su Vilijam i Karolina bili obezbeđeni što se tiče finansija. Od tada su se potpuno posvetili posmatranju neba. Vilijam je postao poznat i po tome što je izrađivao teleskope visokih performansi, kao onaj kojim je otkrio planetu Uran.[3] Dana 26. februara 1783. Karolina je otkrila prvu kometu a u leto iste godine je Vilijam završio pravljenje novog teleskopa za Karolinu. U narednim godinama ih je otkrila još sedam. To je zainteresovalo engleskog kralja koji joj je 1787. godine odredio godišnju platu od 50 funti kao Vilijamovom asistentu čime postaje prva žžena u Engleskoj sa zvaničnim državnim položajem i prvom ženom koja je u oblasti astronomije plaćena za svoj rad. Karolina je radila na sređivanju nebeske karte Džona Flemstida, osnivača opservatorije Grinič. Dopunila je atlas sa 560 zvezda i to je 1798. godine predstavila Kraljevskom društvu. Dvadeset godina kasnije sastavila je katalog zvezda (2500 maglina).
U avgusti 1799. godine Karolina je prvi put bila nezavisno priznata za svoj rad i provela je nedelju dana kao gost kraljnjvske porodice u Griniču. Kasnije je Karolina nastavila i samostalno da radi na raznim astronomskim projektima koji su doprineli njenoj reputaciji u profesiji.
Poslednje godine i smrt
urediGodine 1822., nakon bratovljeve smrti vratila se u Hanover, nastavljajući svoja astronomska proučavanja. Karolinin prijatelj bio je čuveni matematičar i astronom Fridrih Gaus. Godine 1835. postala je član Britanskog kraljevskog društva astronoma. Postala je i član Kraljevske irske akademije. Kralj Pruske odlikovao ju je zlatnom medaljom za nauku. Preminula je u Hanoveru 9. januara 1848. godine u 98. godini života.
Vidi još
urediIzvori
uredi
- Politikin zabavnik broj 2706