Kikladska civilizacija

Kikladska civilizacija je kultura kasnog neolita i ranog bronzanog doba koja se razvila na ostrvima Kikladi u Egejskom moru. Trajala je približno od 3000. godine p. n. e do 2000. godina p. n. e.

Geografija

Arhipelag Kikladi nalazi se u centru Egeja, između Sporada i Krita, i između Peloponeza i Anadolije. Ime su dobili po približno kružnom rasporedu ostrva (kiklos na grčkom znači krug). U centru ovog kruga se nalazi Delos, ostrvo koje je smatrano svetim zavičajem boga Apolona. Druga veća ostrva su: Mikonos, Paros, Milos, Sifnos, Amorgos, Tinos, Serifos i Santorini.

Istorija

Kikladski idol iz Nacionalnog arheološkog muzeja u Atini

Poznokikladska freska antilopa iz mesta Akrotiri na Santoriniju

Na Kikladima je cvetala je civilizacija koja je 2000 godina prethodila klasičnoj Grčkoj civilizaciji, a nekoliko vekova pre Minojske civilizacije na Kritu.

Kikladska civilizacija posebno je poznata po ravnim figurama, uglavnom ženskih likova, isklesanim opsidijanom od belog mermera. Ove figure se nazivaju Kikladski idoli. One su pronađene u području od Portugala do delte Dunava, što govori o dinamizmu ove civilizacije.

Kikladska civilizacija je neolitska civilizacija koja je kombinovala elemente nastale na grčkom kopnu pre 4000. godine p. n. e. To se vidi po dokazima o gajenju divljeg hmelja, uzgoju koza, ovaca i svinja, i lovljenju tune kopljima iz malih čunova. Arheološka nalazišta na Kei svedoče o preradi bronze. Na većini Kikladskih ostrva živelo je do par hiljada ljudi. U poznijem dobu kikladski brodovi su imali po 50ak veslača. Kada se pojavila Minojska civilizacija gradova-palata na Kritu, civilizacija na Kikladima je pala u zaborav, sa izuzetkom ostrva Delos koje je zadržalo značaj svetilišta tokom cele antike.

Stara Kikladska civilizacija razvijala se od 3000. godine p. n. e. Njena prva faza je bila kultura Grota-Pelos, koju je nasledila kultura Keros-Siros. Srednja Kikladska civilizacija nastupila je oko 2500. godine p. n. e. U doba kasne Kikladske civilizacije (oko 2000. godine p. n. e), postojalo je blisko preplitanje Kikladske i Minojske civilizacije.

Tukidid i Herodot su prvobitne stanovnike Kiklada zvali Lelezi. Pisali su da oni potiču iz jugozapadne Male Azije, t. j. oblasti poznate kao Karija. Dok Tukidid tvrdi da ih je potisnuo mitski kralj Minos, Herodot kaže da su to bili Jonci i Dorci.

Termin Kikladska civilizacija se pojavljuje oko 1880. godine kada britanski istraživači počinju iskopavanja na grobljima na nekoliko ostrva. Najviše nalaza potiče od grnčarije koja je odigrala veliku ulogu u pravljenu hronologije i podele na periode ove kulture zbog promena u stilu i materijalima od kojih se izrađivala. Ova civilizacija je izrađivala i figure-idole, ali samo njihovo značenje ostaje misterija jer arheolozi procenjuju da je preko 90% figura ukradeno kako bi se prodale na crnom tržištu. Najstarija poznata mermerna kikladska skulptura pronađena je na ostrvu Saliagos i procenjuje se da datira 5.000 godina p. n. e. Nazvana je Debela dama zbog toga što predstavlja puniji ženski lik sa prekrštenim rukama na stomaku i nalazi se u Arheološkom muzeju na ostrvu Paros.

Spoljašnje veze

Metropolitan museum