Kineziologija

Kineziologija pripada grupi društvenih nauka i definiše se kao nauka o kretanju, čiji osnovni cilj je da pokretom tj. kretanjem poboljša i unapredi ljudsko zdravlje i život. Etimološki, kineziologija je reč grčkog porekla, nastala od reči kinezis (grč. kinhxiz – kretanje, gibanje, pokret) i reči logos (grč. logoz – nauka, dokaz, tvrdnja). Nauka o kretanju ima veliki broj naziva, počevši od kineziologije, antropomotorike, kinatropologije do motorike ili psihomotorike. Raznolikost imena dokazuje veliki interes za razvoj ove naučne discipline, posebno u 20. veku i koliko je stručnjaka iz različitih područja zainteresovano za nju. Ovaj interes je potpuno opravdan s obzirom da je nauka o kretanju od opšteg značaja tj. tiče se svakog ljudskog bića nezavisno od pola, starosti, rase, zanimanja ili drugih karakteristika. Kineziologija nalazi primenu u mnogim područjima ljudske svakodnevne aktivnosti kao što su sport, fizičko vaspitanje, fizikalna terapija, rekreacija, menadžment u sportu i dr.

Predmet istraživanja kineziologije

Predmet istraživanja kineziologije je utvrđivanje ciljeva nekog procesa vežbanja, utvrđivanje stanja subjekta u relaciji sa ciljevima i utvrđivanje zakonitosti i postupaka planiranja, programiranja i kontrole procesa vežbanja. Od aktuelnog stanja subjekta zavisi koji će intenzitet ili veličina podražaja biti najprimereniji u datom trenutku. Planiranje označava unapred utvrđen skup mera kojima se predviđa ostvarivanje određenih zadataka i vreme u kojem ih treba izvršiti. Programiranje transformacijskih procesa u kineziologiji podrazumeva skup operacija izbora sadržaja, volumena i modaliteta aktivnosti nekog subjekta ili grupe subjekata koji omogućavaju da taj subjekt ili neka grupa subjekata na kontrolisani način iz nekog početnog stanja bude prevedena u neko zadano finalno stanje, definisano skupom antropoloških i kriterijumskih varijabli.

Leonardo da Vinči, Modulator

Podela kineziologije

• Sistematska kineziologija
• Kineziologija sporta
• Kineziološka edukacija
• Kineziološka rekreacija
• Kineziterapija i prilagođena telesna aktivnost
• Kineziološka antropologija

Istorija kineziologije

• Starogrčki filozof i prirodoslovac Aristotel (384-322.p.n.e.) prvi je analizirao i opisao principe hodanja kao rotatorno kretanje koje se pretvara u translatorno i koje mišićnu akciju podvrgava geometrijskim analizama.
• Arhimed (287-211.p.n.e.) je postavio hidrostatske principe koji upravljaju telom koje pliva, proučavao zakonitosti poluge i probleme određivanja težišta.
• Galen (129-200.p.n.e.) medicinski naučnik rimskog doba, biološkim pristupom kineziološkim problemima proučava odvojeno duh i telo.
• Leonardo da Vinči (1452-1519.) opisao je mehaniku tela u stajanju, hodanju uz i niz brdo, u stajanju iz sedećeg položaja, u skakanju, te proučavao odnose između težišta, ravnoteže i centra otpora.

• Galileo Galilei (1564-1643.) uvodi eksperiment kao osnovnu metodu naučnog rada, na čijim se postavkama zasniva kineziološka nauka.

• Isak Njutn (1642-1727.) je formulisao tri zakona o mirovanju i kretanju, a koji izražavaju odnose između sila, njihovu interakciju i efekte, što je bilo veoma značajno za dalji razvoj biomehanike.