Lazareti
Lazareti je ime za grupu povezanih zgrada trista metara udaljenih od bedema Dubrovnika prema istoku.
Istorija
urediLazareti su sagrađeni kao jedna od preventivnih medicinskih mera zaštite stanovnika Dubrovnika za vreme Dubrovačke republike.
Pošto je Dubrovnik bio važan lučki grad i primao putnike iz svih delova sveta, Veliko veće Dubrovačke republike je 27. jula 1377. godine donelo odluku kojom se prvi put na svetu uvodi karantin kao mera zaštite od unošenja i širenja infektivnih bolesti, naročito kuge.[1] Ova odluka je objavljena u tzv. Zelenoj knjizi (Liber viridis) pod naslovom Veniens de locis pestiferis non intret Ragusium nel districtum (Ko dolazi iz okuženih krajeva, neka ne stupi u Dubrovnik niti na njegovu teritoriju).
Određeno je da niti domaći ljudi, niti stranci koji dolaze iz kužnih krajeva ne mogu da uđu u grad, ako prethodno ne proborave 30 dana na ostrvima Mrkanu, Bobari i Supetru kraj Cavtata.
U odluci iz 1397. godine odlučuje se da stranci i njihovi brodovi ne mogu da uplovljavaju zapadno od Molunta niti istočno od Mljeta, te im se određuje karantin i to na ostrvu Mrkan na kojem se u to vreme nalazi franjevački manastir, te na Mljetu gde je benediktinski manastir.
Zbog udaljenosti, ali i iz strateških razloga, karantin se u 15. veku premešta bliže Dubrovniku.
Početkom 15. veka u Dubrovniku je postojao lazaret na Dančama. Za tu svrhu izuzete su 1430. neke kuće u gradskom perivoju Gradac, a od 1457. gradi se lazaret na Dančama i uz njega crkva.[2] Dobra organizacija ovog lazareta omogućila je potpuno napuštanje karantina na ostrvima kraj Cavtata.
Godine 1533. počeo je da se gradi lazaret na Lokrumu. Premda je sagrađen veliki četverougaoni lazaret, isti nije nikad završen niti upotrebljen za karantin.
Krajem 15. veka je donesena odluka o gradnji lazareta na Pločama. Početak gradnje lazareta na Pločama bio je 1590. godine, dok je gradnja završena 1642. Trajanje karantina produženo je sa trideset na četrdeset dana, a medicinski radnici tzv. kacamorti kontrolisali su provođenje i poštovanje odluka o karantinu.
Premeštanje lazareta na Ploče označava prerastanje ove ustanove iz okvira pomorskog saniteta i u sanitarni kordon prema kopnu.
Arhitektonsko rešenje
urediLazareti su impresivan kompleks sastavljen od deset hala tzv. lađa, između kojih se nalazi pet unutrašnjih dvorišta tzv. badžafera, sa dve kućice na sprat na ulazu i kraju lazareta nazvanih kapetanija i janjičarski han. Kompleks je omeđen visokim zidom i vratima sa morske i kopnene strane.
Zanimljivosti
urediInteresantno je napomenuti da 1808. godine Francuzi osnivaju medicinsku komisiju (commisione di sanita) koje će da nastavi rad i za vreme austrijske vlasti sve do 1918. godine. U narodu se komisija popularno zvala sanitat.
Danas je u Lazaretima smeštena Art radionica Lazareti, dubrovački Sanitat te humanitarno i mirotvorno udruženje Deša.
Lazareti su predviđeni kao gradski multimedijalni muzej i kao ulazna stanica svim posetiocima grada Dubrovnika.
Reference
uredi- ^ experience.dubrovnik.hr Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. septembar 2014), „Lazareti“, pristupljeno 29. avgusta 2014.
- ^ www.zzjzdnz.hr Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. septembar 2014), „Nekad u Dubrovniku“, pristupljeno 29. avgusta 2014.
