Lefkaritika
Lefkaritika ili Lefkara čipka je ručno rađena čipka iz sela Pano Lefkare na Kipru.[1] Značajne karakteristike su bod na porubu, satenski bod ispune, šuplji vez, izrez, bele, smeđe, ekru boje i geometrijski složeni obrasci.[2]
| Lefkaritika | |
|---|---|
 Lefkaritiko ili čipka Lefkara | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region | Kipar Evropa i Severna Amerika |
| Svetska baština Uneska | |
| Lista upisa | UNESKO |
| Unesko oznaka | 00255 Reprezentativna lista nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečenstva |
| Datum upisa | 2009. |
| Lokacija upisa | https://ich.unesco.org/en/RL/lefkara-laces-or-lefkaritika-00255 |
Godine 2009. ovaj tradicionalni zanat čipkarstva upisan je na Reprezentativnu UNESKO-ovu listu nematerijalne kulturne baštine.[1]
Istorija uredi
Lefkaritika je karakteristična vrsta umetnosti vezenja na Kipru, koja datira najranije iz 14. veka.[1] Spada u kategoriju umetnosti belog veza na Kipru. To je nasleđe starijeg tipa, nazvanog „asproploumija“. Glavni šavovi „asproploumije“ preživeli su u najnovijem tipu Lefkaritike. Dodaju se novi šavovi i motivi u zavisnosti od veštine i kreativnosti vezilje. Lefkaritika je ubrzo dostigla viši nivo kvaliteta, zbog konkurencije među ženama, s obzirom da su se smatrale središnjim delom miraza. Svaka devojka je morala imati proširenu kolekciju spremnu za izlaganje na dan venčanja. Na taj način su mnogi tradicionalni elementi prošli od majke do ćerke. Mnoge žene bavile su se vezom i to im je bila profesija. Žene vezilje u Pano Lefkari, zvane „ploumarisses“, organizovale su proizvodnju od kuće. Muškarci iz Lefkare, zvani „kentitarides“, bili su trgovci i putovali su širom Evrope i Skandinavije. Prema tradiciji, u 15. veku Leonardo da Vinči posetio je Kipar i sa sobom odneo čipku Lefkara u Italiju, koja danas ukrašava Milansku katedralu.[3]
Centri za proizvodnju uredi
Nekada su najveći centri proizvodnje bila sela Pano Lefkara i Kato Lefkara. Danas se ovi vezovi proizvode širom Kipra, a posebno u selima Kato Drys, Vavla, Vavatsinia, Ora, Choirokoitia, Skarinou, Dali i Athienou.
Materijali i tehnika uredi
Prva čipka Lefkara napravljena je od lokalne bele pamučne tkanine proizvedene na Kipru. Koristi se kombinacija šavova i rezova. Veliki vezovi zvani "tagiades" dodaju se uzorcima "dantela venis" ("venecijanska čipka"), "pittota", "gyroulota", "liminota". Njihovo ime potiče od italijanskog "Punto Tagliato", svojevrsnog dizajna kroja popularnog u Italiji tokom 16. veka. Prema podacima Kiparske zanatske službe, različiti motivi čipke Lefkara čine više od 650.
Najkarakterističniji obrazac čipke Lefkara je "potamoi" („reke“). Izrađivali su ih od trouglastih cik-cakova, nazvanih „kamares“ („lukovi“).
Reference uredi
- ^ a b v „Lefkara laces or Lefkaritika - intangible heritage - Culture Sector - UNESCO”. ich.unesco.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2018-07-26.
- ^ „Lefkara Laces or Lefkaritika”. Pristupljeno 2. 3. 2020 — preko www.unesco.org.
- ^ „Cyprus Government Cyprus Handicraft Service”. Arhivirano iz originala 11. 08. 2016. g. Pristupljeno 13. 1. 2015.
Spoljašnje veze uredi
- Lefkara Lace Embroidery And Silver Handicraft From The Island of Cyprus Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. jul 2013)