Lička kapa

Lička kapa je sastavni i najbitniji dio ličke narodne nošnje. Nacionalni je simbol i obilježje srpskog i hrvatskog naroda Like.

Lička kapa

Lička kapa, Crnogorska kapa i Šajkača

Nastanak današnje ličke kape

Današnji oblik ličke kape datira s kraja 19. i početkom 20. vijeka. Ukidanjem Vojne krajine 1873. godine od strane Beča, izazvalo je ogroman revolt i razljutila je Ličane — Krajišnike i istovremeno probudila u njima sjećanje na Kosovo i kosovski mit. Uvrijeđeni i poniženi ponašanjem bečkog carskog dvora, Ličani — Graničari, krajem 19. vijeka mjenjaju staru ličku kapu sa novom — današnjom, na način da nova predstavlja kosovsku golgotu i viševjekovnu patnju srpskog naroda pod Turcima.

Nazivi kape

Lička kapa se zove još i kićanka, zbog svilenih resa ili kita, koje imaju ukrasnu funkciju. Osim naziva kićanka često se zove i crvena kapa odnosno crvenkapa, a sve zbog izrazito crvene boje u svom gornjem dijelu krova, a negdje se zove još i lapačka.

Ličku kapu nose i stanovnici Bosanske Krajine, Dalmatinci iz Kninske i Cetinske Krajine, kao i Ravnih Kotara, sa Tromeđe i iz nekih drugih mjesta i krajeva Bukovice, gdje se potpuno udomaćila i nosila.

Izvjesne sličnosti sa ličkom kapom imaju crnogorske, hercegovačke i u nekim krajevima Dalmacije dinarskog prostora (Sinjska Krajina, na pojedinim jadranskim ostrvima). Lička kapa nema nikakvih obilježja na sebi. Razlika između ličke kape i dalmatinske je u dužini resa, dalmatinska ima manje rese i išarani crni obod drugim bojama, dok crnogorska nema resa i ima Njegošev grb na tjemenu.

Dijelovi ličke kape

Lička kapa se sastoji iz tri dijela:

• gornji dio
• obod
• rese ili kite

Svaki detalj (dio) na novoj to jest na današnjoj ličkoj kapi sinbolizuje nešto sa Kosova. Prvi dio ličke kape, crvena boja čoje odnosno skerleta, od koje je izrađen gornji dio, koji se zove krov ličke kape, simbolizuje prolivenu krv na Kosovu.

Drugi dio ličke kape, koji se zove obod, crne je boje (crni gusti vez), pa tako crni obod simbolizuje vječitu žalost za izginulim kosovskim junacima.

Treći dio ličke kape su rese ili kite, koje su crne boje, ima ih devet i simbolizuju pletenicu majke Jugovića, koju isplete za svojih devet Jugovića, a koji časno padoše na Kosovu uz mnoge druge kosovske junake.

Vrste ličkih kapa

Ličani su po dolasku na prostore Like nosili četiri vrste (tipa) ličkih kapa, a to su:

• Prastara lička kapa, nosili su je prastanovnici Like, bila je od metala (metalni šljem) odnosno u kombinaciji metala sa postavljenim suknom.
• Starinska lička kapa (stara, prava izvorna, šiljasta) sa šiljastim poklopcem i ukrasnom ornamentikom, nošena do 19. vijeka.
• Lička kapa — rakčin (kao što je nosio Vuk Karadžić), nastala pod turskim uticajem u toku 19. vijeka, sačinjena od mekane crvene tkanine — čoje, izduženog (visikog) oboda, a na samom vrhu odužeg oboda imala je crnu svilenu kitu (u samom začetku bila je bez kite).
• Današnja lička kapa (nova, savremena, okrugla, crvena, kićanka, lapačka), koja se nosi s kraja 19. odnosno s početka 20. vijeka, pa sve do danas, a rezultat je spajanja dva istorijska događaja ranije i novije istorije srpskog naroda — Kosovskog boja i ukidanja Vojne krajine.

Spoljašnje veze

• Lika u srcu: Lička kapa Arhivirano na sajtu Wayback Machine (21. septembar 2016) (jezik: srpski)