Википедија

Luka Split

Luka Split je luka u srednjodalmatinskom gradu Splitu. Prvobitno je bila trgovačka stanica koju su prvobitno osnovali grčki doseljenici sa ostrva Visa, a potom su je preuzeli Rimljani. Napredovala je kroz srednji vek, ali je pretrpela pad u kasnom 18. i ranom 19. veku kada je luka Rijeka preuzela ulogu primarnog trgovačkog i pomorskog ispostava u regionu. Pad se takođe pripisuje propadanju Osmanskog carstva, tradicionalnog tržišta za splitsku luku i rastućoj dominaciji Austrijskog carstva.

Luka Split noću

Od 2017. godine je najveća putnička luka u Hrvatskoj i na Jadranu[1] i jedanaesta najveća luka na Mediteranu, sa godišnjim obimom putnika od približno pet miliona. Do 2010. godine je beležila 18.000 uplovljavanja brodova svake godine. Lukom upravlja Lučka uprava Split. Krajem 2000-ih, uprava i lučki operateri, Trajektna Luka Split dd i Luka dd Split, počeli su sa implementacijom plana ulaganja u cilju povećanja obima putničkog i teretnog saobraćaja koji bi trebalo da bude završen do 2015. godine, što bi omogućilo luci da rukovati do sedam miliona putnika godišnje.

Poslovne operacije

uredi
 
Trajekt „Petar Hektorović” iz luke Split.

Luka Split je najveća putnička luka u Hrvatskoj i treća po veličini putnička luka na Mediteranu.[2] Lukom upravlja Lučka uprava Split, a primarni koncesionari Trajektna Luka Split i Luka dd Split, kao i jedanaest sekundarnih koncesionara dali su koncesije za korištenje lučkih objekata ili pružanje usluga u luci. Primarni koncesionari upravljaju područjem Gradske luke Split i Vranjičko–solinskog sliva, dok su sekundarni koncesionari aktivni u vranjičko–solinskom području luke i terminalima sa sjedištem u Kaštelima. To su kompanije „Dalmacijacement”, „PROplin”, „Brodomerkur”, „Trast”, „Tehnospoj”, „Dujmovača”, „Žitni terminal”, INA i „OMV”.[3] Tranzit putnika i vozila obavljaju Jadrolinija, „Špedicija Krilo”, „Krilo–Kapetan Luka” i „Split Ekpres”, međutim 2009. udeo Jadrolinije u obimu putničkog saobraćaja dostigao je 85%. U 2009. godini ukupan obim putničkog saobraćaja dostigao je 3.995.846 putnika, što predstavlja pad od 3,3% u odnosu na prethodnu godinu.[4] Luka opslužuje osam ostrvskih trajektnih linija i devet dodatnih putničkih brodskih linija koje povezuju obližnja ostrva. Takve saobraćajne veze postoje sa ostrvima Brač i Hvar koji prevoze do 2000 i 1000 vozila dnevno tokom turističke sezone, kao i sa ostrvima Vis, Lastovo, Korčula, Šolta, Drvenik Veliki i Drvenik Mali pružajući redovne saobraćajne veze za veliko područje.[5] U 2009. godini na trajektnim linijama je ostvaren godišnji prosečni dnevni saobraćaj od 1698 vozila. Tokom letnje sezone, obim se povećava na ukupno 3812 vozila u proseku.[6]

 
MV Dalmacija u splitskoj luci.

Luka Split je 2008. godine zabeležila ukupno 16.527 uplovljavanja brodova, a pretovarila 2,7 miliona tona tereta.[7] U 2008. godini Luka dd Split, primarni koncesionar tereta Luke Split, zabilježila je značajan rast obima pretovara. U prvih devet meseci ove godine kompanija je obradila 276.000 tona tereta, što predstavlja stopu rasta od 20% koju je ostvarila ta kompanija. Predviđeni obim tereta za celu godinu procenjen je na 345.000 tona, uključujući 6170 TEUs. Rast su dozvolile investicije krajem 2007. godine, a povećan obim poslovanja doneo je profit od 2,4 miliona kuna (325.000 evra) u prvih devet meseci 2008.[8] Ukupne lučke operacije nastavljaju da rastu, pošto je do 2010. zabeleženo 18.000 dolazaka.[2] Direktor lučke uprave Split je Joško Berket Bakota.[9]

Transportni kapaciteti

uredi

Luka se nalazi na obali Jadranskog mora u zalivu zaštićenom splitskim poluostrvom i nizom ostrva. Njegovi objekti uključuju terminale i druge objekte u Splitu, Solinu i Kaštelima koji se nalaze na oko 15 km obale. Luka je povezana međunarodnom mrežom E-puteva rutama E65 i E71 koje vode hrvatski autoput A1 i državni put D1.[10][11] Luka je sa Zagrebom povezana i neelektrificiranom jednokolosečnom prugom, koja prolazi kroz Knin i Karlovac.[12][13]

Luka se sastoji od nekoliko terminala:

  • Luka Split – upravlja jahtama, ribarskim plovilima, putničkim brodovima, plovilima za sigurnost plovidbe, jedrenjacima, tegljačima, hidroavionima i trajektima. Sadrži putnički terminal i železničku vezu, dvadeset i osam vezova i prihvata plovila dužine do 250 metara sa gazom do 79 metara.[14]
  • Putnički terminal Resnik–Divulje – dizajniran da olakša transfer putnika do aerodroma Split, udaljen 950 metara. Terminal se sastoji od jednog ležaja za smeštaj plovila dužine do 40 metara sa gazom do 45 metara.[15]
  • Vranjičko–solinski basen – koristi se kao kontejnerski teretni terminal, sastoji se od pet vezova, osam magacina, uključujući hladnjača i otvoreni magacin. Terminal prima brodove dužine do 198 metara sa gazom do 102 metara. Objekat se nalazi na području Vranjica severno od grada Splita, povezan je železnicom i sopstvenim kamionskim terminalom.[16] Terminal se sastoji od Slobodne zone koja omogućava poreske olakšice za pretovar tereta i preradu robe.[17] Obuhvata površinu 198 hektara.[18]
  • Kaštelanski bazen A – rezervisan za vez brodova po uputstvu lučke uprave[19]
  • Kaštelanski basen B – teretni terminal koji koriste sekundarni koncesionari (osim Luke dd Split), uglavnom za sopstvene transportne potrebe, za smeštaj brodova gaza do 82 metara.[20]
  • Kaštelanski bazen C – vez za ležeće plovila, deratizacija, ribarske čamce i slično. Terminal prima plovila sa gazom do 116 metara.[21]

Reference

uredi
  1. ^ Risposte Turismo: Adriatic Sea Tourism Report 2017 Arhivirano 31 mart 2021 na sajtu Wayback Machine, p. 24
  2. ^ a b Petar Dorić (3. 7. 2010). „Premijerka Kosor otvorila produljeni Gat sv. Duje u Splitu” [Prime Minister Kosor Opens extended St. Domnius Pier in Split]. Slobodna Dalmacija (na jeziku: Croatian). Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  3. ^ „Concessionaries for Terminals”. Split Port Authority. 26. 11. 2009. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  4. ^ „Brodari 2009” [Shipping companies 2009] (na jeziku: Croatian). Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  5. ^ „Plovidbeni red za 2011. godinu” [Sailing schedule for year 2011] (na jeziku: Croatian). Coastal Line Maritime Transport Agency. Arhivirano iz originala 2. 9. 2011. g. Pristupljeno 26. 9. 2011. 
  6. ^ „Traffic counting on the roadways of Croatia in 2009” (PDF). Hrvatske ceste. maj 2010. Arhivirano iz originala (PDF) 21. 7. 2011. g. Pristupljeno 26. 9. 2011. 
  7. ^ „Statistical Yearbook - year 2008” (PDF). Croatian Bureau of Statistics. 2009. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  8. ^ „Luka Split nastavlja sa rastom prometa” [Luka Split turnover continues to grow] (na jeziku: Croatian). Limun.hr. 17. 10. 2008. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  9. ^ „Lučke uprave” [Port Authorities] (na jeziku: Croatian). Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure (Croatia). Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  10. ^ „Pravilnik o označavanju autocesta, njihove stacionaže, brojeva izlaza i prometnih čvorišta te naziva izlaza, prometnih čvorišta i odmorišta” [Regulation on motorway markings, chainage, interchange/exit/rest area numbers and names] (na jeziku: Croatian). Narodne novine. 6. 5. 2003. Pristupljeno 24. 8. 2011. 
  11. ^ „European Agreement on Main International Traffic Arteries” (PDF). United Nations Economic Commission for Europe. 28. 3. 2008. Pristupljeno 24. 8. 2011. 
  12. ^ „Port History”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  13. ^ „Strateški plan Ministarstva mora, prometa in infrastrukture za razdoblje 2011.-2013.” [Strategic plan of the Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure for 2011-2013 period] (na jeziku: Croatian). Ministry of the Sea, Transport and Infrastructure (Croatia). 6. 8. 2010. Pristupljeno 12. 12. 2011. 
  14. ^ „The City Port of Split”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  15. ^ „Terminal for Passenger Traffic RESNIK-DIVULJE”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  16. ^ „Berths”. Luka d.d. Split. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  17. ^ „Free Zone”. Luka d.d. Split. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  18. ^ „Basic information”. Luka d.d. Split. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  19. ^ „Kastela Basin - Basin A”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  20. ^ „Kastela Basin - Basin B”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
  21. ^ „Kastela Basin - Basin C”. Split Port Authority. Pristupljeno 3. 10. 2011. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Лука_Сплит&oldid=27834283”