Manastir Voljavča
Manastir Voljavča je manastir Srpske pravoslavne crkve i pripada Eparhiji Šumadijskoj.
| Manastir Voljavča | |
|---|---|
 Manastir Voljavča | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Stragari |
| Opština | Kragujevac |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | 11. vek |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Položaj i istorijat uredi
Skriven u gustoj šumi uz Voljavački potok na severistočnoj padini Rudnika, u blizini Stragara, nalazi se manastir Voljavča sa crkvom posvećenom Sv. Mihailu i Gavrilu. Manastir, zadužbina Mihaila Končinovića, vlastelina despota Stefana Lazarevića, obnovljen je početkom 15 veka na ostacima stare crkve iz 1050. godine.[1] Upisan je registar spomenika kulture od izuzetnog značaja od 1981.[2]
Istorijske podatke o manastiru daju turski defteri, u kojima se manastir pominje u opisu Smederevskog sandžaka 1516. godine. Godine 1607, kada je iguman bio Zaharija, napisan je manastirski tipik, a takođe se pominje i tapija manastira iz 1680. godine. 1759. godine manastir je teško postradao od Turaka. 1756. godine sa istočne strane je podignut novi konak, a iguman Aleksije vodi računa o duhovnim potrebama i za manastir nabavlja veći broj bogoslužbenih knjiga i ikona.
Na mesto igumana 1786. godine dolazi Hadži Ruvim, koji okuplja mlade i darovite ljude, uči ih pismenosti i duborezačkim, kamenorezačkim i slikarskim veštinama. Bio je protivnik turskih gospodara i energični borac za prava porobljenog srpskog naroda. 1789. godine Turci su opljačkali i spalili Voljavču. U vreme Prvog srpskog ustanka manastir je imao značajnu ulogu a u njemu se često skrivao i Karađorđe Petrović. U manastirskom konaku, izgrađenom 1765. godine i koji spada u najstarije konake u Srbiji, 1805. godine je bilo sedište Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog, prve Karađorđeve vlade na čijem je čelu bio Matija Nenadović.
Dve stotine godina nakon prvog zasedanja Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog, u Voljavči je u istoj prostoriji gde je zasedao Sovjet, održana svečana sednica Vlade Republike Srbije. Povodom 200 godišnjice zasedanja Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog u prizemlju konaka postavljena je stalna etnološka izložbena postavka.
Ovom rekonstrukcijom Narodni muzej u Kragujevcu nastoji da oživi i približi svakodnevni život prve polovine 19. veka u manastirskom kompleksu, u kome su se pored predavanja duhovnom životu odigrale i istorijski značajne sednice prve srpske Vlade u novovekovnoj istoriji Srbije.[3]
Izgradnja manastira je nastavljena 1838. godine, kada je Janićije Đurić na zapadnoj strani crkve podigao veliku kulu zvonaru. Bilo je to u vreme (1841) Hadži Maksima Neškovića igumana.[4] Voljavča je svoj današnji izgled dobila 1865. godine. Pored zida, kod leve pevnice u manastirskoj crkvi, uzidana je glava Tanaska Rajića, Karađorđevog barjaktara, kome su Turci odrubili glavu na Ljubiću kod Čačka.[5]
Od 1990. do 2018. igumanija manastira je bila Akvilina Čukanović.[6]
Arhitektura i slikarstvo uredi
Crkva manastira Voljavča podignuta je u graditeljskim tradicijama Moravske škole, u obliku trilista, sa kupolom iznad centralnog prostora i polukružnim apsidama na severnoj, istočnoj i južnoj strani. Brojna oštećenja i preziđivanja u potpunosti su uništila slikanu dekoraciju, za koju se zna da je postojala u 17. veku. Crkvu su nanovo oslikali profesori i studenti Fakulteta primenjenih umetnosti 2014.-15. godine.
Galerija uredi
-
Manastirska crkva -
Spomen ploča -
Priprata -
Zvonik -
Manastirsko groblje
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Manastiri, Stragari Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. april 2014), Pristupljeno 12. april 2013.
- ^ Spomenici kulture: Manastir Voljavča, Pristupljeno 11. februar 2013.
- ^ Stalna etnološka izložbena postavka u konaku Manastira Voljavča, Narodni muzej Kragujevac Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. januar 2010), Pristupljeno 12. april 2013.
- ^ Pavle Stamatović: „Smatranj dela Božiji…”, Segedin 1841.
- ^ Voljavča Rudnička, Eparhija Šumadijska, Pristupljeno 12. april 2013.
- ^ „Igumanija Akvilina - privremeno zamenila za večno (SPC, 6. avgust 2018)”. Arhivirano iz originala 08. 08. 2018. g. Pristupljeno 08. 08. 2018.
