Manastir Svetog Aleksandra u Orošu

Manastir Svetog Aleksandra je nekadašnji pravoslavni, a potom katolički manastir u mjestu Oroš u Albaniji.

Krst crkve Svetog Aleksandar u Orošu, 1890. g.

Crkva Svetog Aleksandar u Orošu, 1903. g.

Ivan Jastrebov je o njemu zapisao da je stara crkva bila posvećena Svetom Jovanu Krstitelju i navodno ju je papa Kliment VIII dao franjevcima. Ranije je bila pravoslavna, kao i Rubino i crkve u selima Kakarič i Baldren (Zadrima). Živopis u crkvi je u doba Jastrebova bio isti kao i u crkvi Sv. Sergija i Vakha. Od stare crkve nije ostalo ništa. Na njenom mjestu je podignuta nova. Stara crkva nije bila tako dugačka. U blizini crkve se vide temelji naseljenih mjesta sa starom nakapnicom. Mjesto je okruženo prirodnim zidom od stijena, pa je samo po sebi prirodno planinsko utvrđenje. Tu je postojao drevni manastir koji je prvo pripadao monasima vasilijancima (pravoslavnim), a zatim Danijele Farlati piše kako nakon pada grčkog carstva niko nije vladao Mirditijom, pa su i monasi tu nestali. I franjevci, kojima je papa dao taj manastir, ga zbog divljine kraja napuštaju. To je narodu bilo važno - sveto mjesto. I u doba Jastrebova se po starom kalendaru 24. juna, tu okuplja svih pet okolnih plemena, na dan rođenja Sv. Jovana Preteče - Ivanjdan. Mirditi i generalno hrišćani Arnauti, pa i muslimani ako poštuju svece to čine samo po starom kalnedaru. Npr. kažu da se nešto dogodilo na Sv. Nikolu staroga. Takav običaj je tu bio rasprostranjen i među latinima (pokatoličenim). Biskup Šepić ih je od proslavljanja svetaca po starom kalendaru odvraćao. Jastrebov opisuje i oroški krst koji poredi sa onim od plemena Mrkojevići, tzv. krst Jovana Vladimira. Dio plemena Njeguši, Erakovići, su imali običaj da na Lovćen iznose krste na Trojičindan.

Danijele Farlati pominje abata Lazara u manastiru svetog Aleksandra.

Literatura

• Apolonovič Rovinski, Pavel (1998). Etnografija Crne Gore, tom I. CID - Podgorica.