Martini-Henri
Martini-Henri (engl. Martini-Henry), britanska sporometna puška ostraguša konstruisana 1871, zamenivši dotadašnje improvizovane ostraguše Snajder-Enfild iz 1866. godine.[1] U srpskim zemljama poznata kao Martinka.[2][3][4]
| Martini-Henri model 1871 | |
|---|---|
 Puška Martini-Henri iz 1871. godine. | |
| Vrsta | puška ostraguša |
| Poreklo |  UK |
| Upotreba | |
| Upotreba u | UK Osmansko carstvo |
| Bojno delovanje | Zulu rat Balkanski ratovi Prvi svetski rat |
| Specifikacije | |
| Dužina | 1.231 mm |
| Kalibar | 11.43 mm |
| Vrsta operacije | sporometna (jednometna) ostraguša |
| Način dejstva | masivni zatvarač |
| Brzina paljbe | 11 met/min |
| Brzina zrna | 416 m/s |
| Maks. ef. domet | do 1.000 m |
| Način punjenja | ostraguša |
Karakteristike
urediPoznata i pod imenom Pibodi-Martini-Henri, ova puška koristila je masivni zatvarač (kao kod puške Pibodi), koji se spuštao naniže pod pravim uglom u odnosu na osu cevi obaranjem poluge ispod kundaka, čime se otvarao sanduk i cev ručno punila sjedinjenim metkom u metalnoj čahuri. Povlačenjem poluge naviše cev se zatvarala i napinjala se udarna igla u zatvaraču, čime je puška bila spremna za paljbu.[5] Cev puške imala je 7 urezanih žlebova, a izbacivala je do 11 metaka u minutu, mase zrna oko 31.10 grama.[1]
U Srbiji i Crnoj Gori
urediTokom srpsko-turskih ratova 1876-1878, Srbija i Crna Gora su zaplenile znatan broj turskih pušaka. Pri tome, osnovno oružje turske pešadije tog vremena bile su puške Martini-Henri, deo konjice bio je naoružan za ono vreme modernim puškama Henri-Vinčester, dok su bašibozuk i rezervisti bili naoružani puškama Snajder i starijim kapislarama sprednjačama.[6]
Tako je srpska vojska zaplenila 17.313 pušaka, od čega 5.937 martinki i samo 88 vinčesterki. Po zvaničnom cenovniku Kneževine Srbije od 1. marta 1879, martinke su vredele 60, vinčesterke 72, snajderke 33, a ruske krnke samo 25 dinara.[7] Puške domaće proizvodnje bile su jeftinijeː po cenovniku od 16. avgusta 1877. grinovače su vredele 60 groša (24 dinara), a piboduše 70 groša (28 dinara).[8] Prema tome, jedna martinka vredela je kao 2 piboduše, koje su bile najbrojnije srpske vojničke puške tog vremena.
Izvori
uredi- ^ a b Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 7, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1974), str. 548-550
- ^ Krestić, Petar, ur. (2007). Mešovita građa, nova serija knjiga XXVIII (PDF). Beograd: Istorijski institut. str. 374.
- ^ „Rat na Balkanu” (PDF). Glas Crnogorca. 1913.
- ^ Božović, Grigorije (1926). Pripovetke (PDF). Beograd: Srpska književna zadruga. str. 40.
- ^ Nikola Gažević, Vojna enciklopedija 10, Vojnoizdavački zavod, Beograd (1976), str. 676-679
- ^ Bogdanović 1990, str. 66-67.
- ^ Bogdanović 1990, str. 66.
- ^ Bogdanović 1990, str. 59.
Literatura
uredi- Bogdanović, Branko (1990). Puškeː dva veka pušaka na teritoriji Jugoslavije. Beograd: Sportinvest. str. 66—67. ISBN 86-7597-001-3.