Metođe

Metođe je narodno svetilište, a nalazi se na mestu gde iz kamena litice teče voda kojoj se prepisuju lekovita svojstva. Trećeg jula svake godine (počev od 1504) slavi se kao rudarka kopaonička slava i tog dana svake godine narod iz čitavog kraja dolazi ovde da se pomoli i umije lekovitom vodom.Turci su 3. jula 1504. godine (Sv. Metođije) naterali rudare da siđu u rudnik i da kopaju rudu. Nastalo je veliko nevreme sa gromovima koji su zapalili rudnik i tom prilikom su nastradali rudari. Od tada narod iz mnogih krajeva Srbije dolazi na ovo svetilište u sve većem broju. Svetilište se nalazi i pripada Nacionalnom parku Kopaonik. Zabranjen je prilaz vozilima, zaštićeno je, urađeni su putokazi, pešačka staza, crkva brvnara i mesto za prihvat naroda. Čitav ovaj kompleks prelepe i netaknute parcele pripada Brzeću i opštini Brus.

Metođe
Geografske karakteristike
Ndm. visina	1540 m
Koordinate	43° 16′ 10″ S; 20° 49′ 29″ I
Geografija
Metođe
Države	Srbija
Grupa	Kopaoničke planine

Biljni svet

Metođe je prirodni rezervat u okviru Nacionalnog parka Kopaonik, karakterističan je po šest fitocenoloških različitih smrčevih i bukovih zajednica sa dosta drugih retkih i reliktnih binjnih vrsta. Na ovom prostoru biljni svet je veoma složen sa dosta prelaznih osobina, zbog različitih klimatskih zona. Zbog blage planiinske klime vegetacijski perio je dosta dug. Dovoljna količina vodenog taloga doprinosi velikom prirastu biomase, što je uslovljeno povoljnom geološkom podlogom (granit, metamorfna stena i serpentin). Ovakav sastav podloge omogućava očuvanje smrče u nižim delovima planine u zajednici sa bukovom jelom. Visoko planinska flora Kopaonika na osnovu dosadašnjih istraživanja sadrži 825 vrsta i podvrsta, što predstavlja jednu petinu flore u Srbije. Visinsko smenjivanje vegetacije počinje od vrbovo-topolovo-jelovih šuma u dolini reka, preko termofilnih šuma crnog bora, zajednice cera i sladuna, šume kitnjaka i grba, zatim šuma medunca i crnog jasena i šikara gabića, u najnižem pojasu do 800 mnm. Zatim:šuma brdske bukve, šuma hrasta kitnjaka (do 1100 mnm) koje predstavljaju prelaz ka planinskim šumama bukve i jele (do 1600mnm) u koje prodire smrča, koja dominira u šumama od 1500 do 1750 mnm. Od 1750 mnm počinje zona žbunaste podloge kleke i borovnice sa niskom subalpskom formom smrče, pa sve do alpskih suvata, koji se nalaze iznad 1950 mnm. Zbog intezivne klime u dolini Samokovske reke, gde se dugo zadržavaju hladne vazdušne mase i veliki snežni pokrivač, dolina je obrasla smrčevim šumama bez ijedne vrste listopadnog drveća (iako se dolina prostire na visini 1350 metara). Različitost klimatskih zona i njihovog uticaja uzrok su pojave većeg broja endemičnih i reliktnih binjnih vrsta na Kopaoniku. Na krečnjačkoj podlozi, na prostoru Metođe i Žeđi raste najbujnija šuma. Smrča i jela se prostiru do 1800 metara. U delima šume Metođa, potpuno je ovladala bukva, čija stabla dostižu 40 metara visine. Na delu između Gvozdca i Metođa, zapaža se degradacija šume-posebno na sastavu sa smrčevom šumom.

Reljef

Odavde blagim grebenima, širokom zemljanom stazom, kroz divlje maline i borovnice, sa lepim vidicima na okolne planine i južni deo Kopaonika, dolazi se do zaravni na kojoj su izlazne stanice ski-liftova: Gvozdac, Kneževe bare i M. Karaman. U neposrednoj blizini su gromadne granitne stene sa kojih se pružaju lepi pogledi na delove Kopaonika i okolne planine. Staza vodi nizbrdo smučarskom stazom M. Karaman - pored doma Rtanj (1760mnm) do početne stanice ski-lifta M. Karaman, a odatle slabo markiranom stazom preko Karamanskog potoka (pored veštačkog jezerceta), kroz šumu do Vojnog doma na asfalt i u centar konaci - Sunčani vrhovi.

Stene

Na vrhu Velikog Karamana nalaze se monolitne granitne stene sa kojih se pružaju vidici na okolne planine: Rtanj na severu, Jastrebac i Staru planinu na istoku, a na zapadu vidici dosežu do udanjenih planina Prokletija, Šre, Bjelasice, Komova, Durmitora, kao i vrhova na Rvnom Kopaoniku. Za vreme Rimljana kopana je ruda iz koje se dobijalo sebro koje je bilo na ceni u to doba, a i u srednjovekovnoj Srbiji. Eksploatacija rude bila je uglavnom usmerena na kopanje rude olova i cinka, pored kojih se javljaju kao prateći-srebro i zlato. Kopaonička oblast prepuna je ostataka starih topionica. Dosada je označeno 180 topionica, uglavnom olovnih, gvozdenih i bakarnih ruda. Većina ih je iz srednjeg veka, odnosno turskog vremena, dok su antičke veoma retke.

Vode

Dalje staza vodi nizbrdo pored ski-lifta Karaman (staza br. 10) do prevoja Jaram (1788mnm). Posle pređenih 200 metara asfaltnog puta u smeru Brzeća, dolazi se do odvajanja sa desne strane makadamskog puta kojim se produži pored česme, pored Žljeba (1720nmn) i dolazi do rampe. Nastavlja se putem (markiranim) u pravcu jugozapada do Gvozdačkog potoka nizbrdo do mostića gde se ubrzo dolazi do gejzira hladne vode, čiji mlaz dostiže visinu oko 5 metara. Sa sedam prelepih izvora hladne i čiste vode u narodu poznati koa „Devojačke suze". Male su padavine tokom godine. Prosečne godišnje padavine na Ravnom Kopaoniku iznose 933,7mm. Površinske vode su veoma česte, spadaju u prvu klasu, što znači da se gotovo svuda mogu koristiti za piiće (podatak iz 1988.godine).

Literatura

• Kopaonik vodič-quide, Jelena i Miladin-Buda Radović. ISBN 978-86-83249-01-5.
• Volim Brus, Turistička organizacija Opštine Brus. ISBN 978-86-913573-0-6.