Naučnoistraživačke i istraživačkorazvojne organizacije u Republici Srpskoj

Naučnoistraživačke i istraživačkorazvojne organizacije u Republici Srpskoj koje se bave radom u u smislu Zakona o naučnoistraživačkoj delatnosti i tehnološkom razvoju Republike Srpske su: Akademiji nauka i umjetnosti Republike Srpske, visokoškolske ustanove, naučno-istraživački i istraživačko-razvojni instituti i centri, privredne organizacije (poslovni sektor) koje u svom sastavu imaju naučno-istraživačke centre i naučna udruženja.

Preduslovi

Povezanost društvenog razvoja i znanja u Republici Srpskoj naročito je uočljiva u prve dve decenije 21. veka tako da se njena uspešna budućnost danas vezuje za izgradnju društva znanja, odnosno, društva koje karakteriše fenomen kulture znanja (obrazovanost, inovativnost i saradnja) i ekonomije znanja (proizvodnja novog znanja i kompetencija na globalnom tržištu znanja).

Nauka, kao područje u kojem se stvara novo znanje, jest osnovni pokretač razvoja Republike Srpske i svih djelatnosti koja omogućuju zadovoljavanje velikog broja društvenih potreba, posebno onih u području obrazovanja, privrede i opšteg kvaliteta života.

Znanje i prateća tehnološka rešenja danas su fundamentalni resurs na kojem se zasniva napredak Republike Srpske, a rast njenog BDP-a u velikoj meri zavisi od uspešnosti rada istraživača koji stvaraju, primenjuju i prenose novo znanje na buduće generacije.

Naučnoistraživačke ustanove

Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske

Zgrada Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske

Akademija nauka i umjetnosti Republike Srpske, sa sedištem u Banja Luci, (ANURS) osnovana je 1996. godine kao najviša naučna, umetnička, radna i reprezentativna ustanova u Republici Srpskoj sa zadatkom da razvija i podstiče nauku i unapređuje umetničku delatnost.

Zadaci i ciljevi

Zadatke i ciljeve Akademije danas ostvaruje 42 člana Akademika (redovnih, dopisnih i inostranih članovi), raspoređeni u četiri odeljenja:

• Odeljenje društvenih nauka,
• Odeljenje za književnost i umjetnost,
• Odeljenje prirodno-matematičkih i tehničkih nauka i
• Odeljenje medicinskih nauka.

Instituti

Pored odeljenje, naučnoistraživački rad u Akademiji se odvija i u okviru tri instituta:

• Institut za istoriju ANURS,
• Institut za srpski jezik i književnost ANURS,
• Institut prirodnih i matematičkih nauka ANURS.

Značajna aktivnost u Akademiji se, odvija putem desetak odbora iz raznih naučnih oblasti.

Osnovna delatnost

Osnovne delatnosti ANURS-a su:

• rad na realizaciji naučnoistraživačkih projekata,
• održavanje naučno-stručnih skupova,
• učešće u procesu definisanja politike razvoja nauke i umetnosti u Republici Srpskoj,
• izdavačka delatnost
• međunarodna akademska saradnja.

U Akademiji njeni članovi i zaposleni rade na realizaciji različitih tematskih projekta, od kojih je svakako najznačajniji „Enciklopedija Republike Srpske“.

Naučnoistraživački i istraživačkorazvojni instituti

U Registru koji se vodi u Ministarstvu nauke i tehnologije, upisano je 25 naučnoistraživačkih i istraživačkorazvojnih instituta (akronim NI i IR instituti), i to:

Javni naučnoistraživačka naučnorazvojni instituti (dva instituta)

• Poljoprivredni institut Republike Srpske, Banja Luka, čije je osnivač 1947 godine bilo Predsjedništvo Vlade Narodne Republike Bosne i Hercegovi e, čiji je pravni sledbenik Vlada Republike Srpske. Uža delatnost rada Instituta je istraživanje i eksperimentalni rad u oblasti poljoprivrednih nauka.
• Institut zaštite, ekologije i informatike, Banja Luka, čiji je osnivač 2001. godine Vlada Republike Srpske. Uža delatnos instituta je naučna i stručna istraživanje u prirodnim i multidisciplinarnim naukama.

Naučnoistraživačka naučnorazvojni instituti u sastavu javnih univerziteta/fakulteta

Na javnom Univerzitetu u Banjoj Luci postoji 10 instituta (9 na fakultetima i jedan na nivou univerziteta) i to 6 iz oblasti poljoprivrednih nauka, dva iz oblasti inženjerstva i tehnologije, jedan iz prirodnih nauka i jedan iz društvenih nauka.

Na javnom Univerzitetu u Istočnom Sarajevu postoji jedan naučnoistraživački institut iz oblasti inženjerstva i tehnologije.

Univerzitet u Banjoj Luci

• Institut za stočarstvo Poljoprivrednog fakulteta u Banjoj Luci, čiji je osnivač Poljoprivredni fakultet. Istraživačko-razvojni institut Uža delatnost instituta je: istraživanje razvoj u oblasti poljoprivrednih nauka - stočarstvo.

• Institut za agroekologiju i zemljište Poljoprivrednog fakulteta u Banjoj Luci, čiji je osnivač Poljoprivredni fakultet. Istraživačko-razvojni institut Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti poljoprivrednih nauka - agroekologija.

• Institut za voćarstvo, vinogradarstvo i hortikulturu Poljoprivrednog fakulteta u Banjoj Luci, čiji je osnivač Poljoprivredni fakultet. Istraživačko-razvojni institut. Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti poljoprivrednih nauka - voćarstvo, vinogradarstvo i hortikultura.

• Institut za ratarstvo i povrtarstvo, Banja Luka, čiji je osnivač Poljoprivredni fakultet. Istraživačko-razvojni institut Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti poljoprivrednih nauka - ratarstvo i povrtarstvo.

• Institut za ekonomiku poljoprivrede, Banja Luka, čiji je osnivač Poljoprivredni fakultet. Istraživačko-razvojni institut Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti poljoprivrednih nauka – ekonomika poljoprivrede.

• Institut prirodnih i matematičkih nauka, Banja Luka, čiji je osnivač: Prirodno-matematički fakultet u Banjoj Luci. Naučnoistraživački institut. Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti prirodnih nauka - matematika.

• Institut ekonomskih nauka Ekonomskog fakulteta u Banjoj Luci, osnivač: Ekonomski fakultet. Naučnoistraživački institut Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti društvenih nauka - ekonomija.

• Istraživačko-razvojni institut za informaciono-komunikacione tehnologije, Banja Luka, čiji je osnivač Elektrotehnički fakultet. Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti inženjerstva i tehnologije – informacione i komunikacione tehnologije.

• Istraživačko-razvojni institut za elektrotehniku, Banja Luka, čijni je osnivač Elektrotehnički fakultet. Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti inženjerstva i tehnologije - elektrotehnika

• Institut za genetičke resurse, Banja Luka, Univerzitetski grad, čiji je osnivač Univerzitet u Banjoj Luci Naučnoistraživački institut. Uža delatnost instituta je: istraživanje u oblasti poljoprivrednih nauka - biljni genetički resursi

Univerzitet u Istočnom Sarajevu

• Istraživačko-razvojni institut Tehnološkog fakulteta u Zvorniku, Zvornik čije je osnivač: Tehnološki fakultet. Uža delatnost instituta je: istraživanje - procesna industrija

Naučno-istraživačko-razvojnih instituta u privatnom vlasništvu (privredna društva)

Meću ovom instituima kojih ima ukupno pet, tri su iz oblasti inženjerstva i tehnologije, jedan iz oblasti multidisciplinarnih nauka i jedan iz oblasti društvenih nauka:

• Ekonomski institut, a.d. Banja Luka, je naučnoistraživački institut,čija je uža delatnost: istraživanje u oblasti društvenih nauka - ekonomski i socijalni razvoj.
• Institut za građevinarstvo IG, Banja Luka, čiji je osnivač DOO Integral – Inženjering. Njegova uža delatnost jeistraživanje u oblasti inženjerstva i tehnologije - građevinarstvo, energetika, rudarstvo i ekologija.
• Institut za primenjenu geologiju i vodoinženjering IPIN, Bijeljina, čiji je osnivač: DOO IPIN, Bijeljina. Uža delatnost in stituta je istraživanje u oblasti inženjerstva i tehnologije - primenjena geologija, hidrogeologija, inženjerska geologija, geofizika, istraživanje ležišta i vodoinženjering.
• UNIS Institut za ekologiju, zaštitu na radu i zaštitu od požara, Istočno Sarajevo, čiji je osnivač: DOO Unis 2006. godine. Uža delatnost instituta je istraživanje u ultidisciplinarnim naukama - hemija, rudarstvo i ekologija.
• Tehnički institut d.o.o. Bijeljina, čija je uža delatnost: istraživanje u oblasti inženjerstva i tehnologije - geologije i rudarstva, građevinski materijal i zaštite životne sredine.

Virtuelni institut iz oblasti prirodnih nauka. (1 institut)

• International mathematical VIRTUAL institute – Ugovorni institut Naučnog društva matematičara i Elektrotehničkog fakulteta u Banjoj Luci, čija je uža delatnost: istraživanje u oblasti prirodnih nauka - matematika i matematičko obrazovanje.