Nacionalna unija za potpunu nezavisnost Angole
Nacionalna unija za potpunu nezavisnost Angole (port. União Nacional para a Independência Total de Angola, UNITA) druga je najveća stranka u Angoli. Osnovana je 1966. u toku borbe za nezavisnost od Portugalije. Tih se godina borila zajedno s MPLA protiv portugalske vlasti, a od 1975. do 2002. protiv MPLA u građanskom ratu.
Nacionalna unija za potpunu nezavisnost Angole União Nacional para a Independência Total de Angola | |
|---|---|
 | |
| Predsednik | Alberto Žunior (od 2019) |
| Osnivač | Žonas Savimbi, Antoniu de Kosta Fernandes |
| Osnovana | 13. mart 1966. |
| Sedište | Luanda Angola |
| Ideologija | Angolski nacionalizam, Veliki šator Ranije: maoizam |
| Politička pozicija | desni centar |
| Međunarodno članstvo | Centristička demokratska internacionala |
| Boje | crvena i zelena |
| Parlament Angole | 90 / 220 |
| Zastava stranke | |
 | |
| Veb-sajt | |
| www | |
Borba za nezavisnost uredi
UNITA-u su 13. marta 1966. godine osnovali Žonas Savimbi i Antoniu de Kosta Fernandes. Njene snage su 25. decembra iste godine izvele prvi napad na portugalske kolonijalne snage.[1] Savimbi je u početku bio povezan sa FNLA-om Holdena Roberta. Uporište UNITA-e bilo je najjače na području naroda Ovimbundu.
U početku je poltika UNITA-e bila pod uticajem maoizma, što je imalo veze sa Savimbijevim treningom u Kini. Međutim, UNITA će sa sve većim povezivanjem s SAD i primanjem njihove pomoći kasnije napustiti tu politiku.[2]
Građanski rat uredi
Nakon povlačenja portugalske kolonijalne vlasti 1974/75, ideološki supranici MPLA i UNITA počeli su da se bore međusobno, što je izazvalo početak građanskog rata. MPLA je bila potpomagana od strane SSSR-a i Kube i ubrzo vojno porazila FNLA.[3] Borci UNITA-e su se takođe suočili sa skorim uništenjem novembra 1975, ali su se oporavili zahvaljujući pomoći koju im je upućivala Južnoafrička Republika, a posebno SAD tokom 1980-ih.[4] Savimbi je održavao posebno bliske odnose sa SAD za vreme administracije Ronalda Regana, posetivši ga u SAD 1986. godine.
UNITA je pod Savimbinim vođstvom postala jedan od najučinkovitijih pokreta otpora na kraju 20. veka. Do 1989, pred kraj Hladnog rata, Kubanci su povukli svoje snage iz Angole.[5]
Pod uticajem Gorbačova i Džordža Buša Starijeg, Savimbi je pristao da UNITA položi oružje i učestvuje na višestranačkim izborima 1992. godine.[6] Pošto je u prvom krugu nadmoćno pobedio kandidat MPLA, Žoze Eduardo dos Santos, Savimbi je izbore proglasio nevažećima, te se UNITA ponovno digla na oružje oktobra 1992. godine. Tada je velik broj UNITA-inih oficira stradao u tzv. Trodnevnom ratu u Luandi. Ujedinjene nacije su na nastavak građanskog rata odgovorile embargom protiv UNITA-e. Do 1999, MPLA je onesposobila UNITA-u za frontalne napade, pa su se njeni borci vratili gerilskoj taktici.[7][8]
Politička stranka uredi
Građanski rat je završio nakon što je Žonas Savimbi ubijen u zasedi 22. oktobra 2002. godine.[9] Šest nedelja nakon toga, UNITA je potpisala primirje sa vladom. U avgustu je raspušteno vojno krilo UNITA-e, koja je zatim organizovana u savremenu političku stranku.[10]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Kukkuk, Leon (2005). Letters to Gabriella. str. 156.
- ^ "The War Against Soviet Colonialism", by Jonas Savimbi, Policy Review, Winter 1986., Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ "Angola Political Background", Encyclopedia of the Nations., Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ "Angola profile", BBC News, February 12, 2012., Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ "Cuban troops begin withdrawal from Angola" Arhivirano na sajtu Wayback Machine (27. decembar 2012), History.com, January 10, 1989.
- ^ Michael Johns, With Freedom Near In Angola, This is No Time to Curtail UNITA Assistance Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. avgust 2014), Heritage Foundation Executive Memorandum 276, July 31, 1990, as entered in U.S. Congressional Record.
- ^ "Angola: Rebels Suggest Talks", "World Briefing", The New York Times, December 29, 1999., Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ "Rebels lose former HQ to Angolan army", The (London) Guardian, December 27, 1999., Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ "Angolan rebel leader 'killed'", BBC News, February 23, 2002., Pristupljeno 15. 4. 2013.
- ^ "Angola opposition will contest election result", The (London) Telegraph, September 7, 2008., Pristupljeno 15. 4. 2013.
Literatura uredi
- Kukkuk, Leon (2005). Letters to Gabriella. str. 156.