Neuraksijalna anestezija

Neuraksijalna anestezija
Neuraksijalna anestezija
	Neuraksijalna anestezija u porodiljstvu
	[uredi na Vikipodacima]

Neuraksijalna anestezija je poseban oblik regionalne anastezije koji se primenjuje u ili oko centralnog nervnog sistema. Namenjena je za lečenje bolova i/ili za anesteziju tokom izvođenja određenih operacija i procedura za ublažavanje postoperativnog i hroničnog bola.^[1]^[2]

Neuraksijalna anestezija se koristi kao samostalna anestezija ili u kombinaciji sa opštom anestezijom za većinu procedura ispod vrata, a uobičajena je za hirurške procedure koje uključuju donji deo trbuha, karlicu, perineum i donje udove.

Razvoj regionalne anestezije započeo je izolacijom lokalnih anestetika, od kojih je prvi bio kokain, jedini prirodni lokalni anestetik. Prva urađena regionalna anestezija bila je spinalna anestezija, a prva operacija pod spinalnom anestezijom urađena je 1898. godine u Nemačkoj. Pre toga, jedine tehnike lokalne anestezije bile su lokalna anestezija oka i infiltraciona anestezija.

Epiduralni i intratekalni opioidi su danas deo rutinskog režima za unutaroperativnu i postoperativnu analgeziju. Tokom poslednjih 30 godina, upotreba epiduralnih opioida postala je standard za analgeziju u porođaju, kao i za lečenje hroničnog bola. Konačno, pokazalo se da epiduralni opioidi imaju preventivni efekat, kada se koriste pre velike operacije.

Namena i vrste

Neuroaksijalna anestezija je namenjena da anestezira nervne korene koji izlaze iz kičmene moždine. Ovaj oblik anestezije se posebno preporučuje starijim pacijentima sa hroničnim sistemskim oboljenjima, mada kod nekih pacijenata može biti kontraindikovana. Neuroaksijalna anestezija se može podeliti u nekoliko grupa kao: spinalna, epiduralna, kaudalna anestezija i kombinovana spinalna i epiduralna anestezija.^[3]^[4]

Spinalna anestezija

Spinalna anestezija je jedna od tehnika neuraksijalne anestezije koja se koristi se u anesteziji, hemoterapiji ili za različite modalitete lečenja bolova. U njoj se lokalni anestetik primenjuje intratekalno. Ova metoda davanja lekova u kičmeni kanal ili u subarahnoidalni prostor omogućava da anestetik dospe u cerebrospinalnu tečnost (CST) i nudi brojne prednosti koje nisu moguće sa opštom anestezijom.

Međutim, mnogi pacijenti i dalje veruju u „mitove i legende” i ponekad odbijaju ovu metodu anestezije zbog nedostatka informacija, kao što su to porodilje.

Epiduralna anestezija

Epiduralna anestezija predstavlja aplikaciju lokalnog anestetika u epiduralni prostor prko epiduralnih katetera koji omogućavaju kontinuirano doziranje anestetika i samim tim produženo vreme delovanja. Pri korišćenju ove tehnike ne perforira se tvrda moždanica (dura), pa nema ni gubitka likvora, odnosno komplikacija u smislu postpunkcijske glavobolje. Danas se smatra jednom od najboljih metoda za obezboljavanja u akušerstvu.

Kaudalna anestezija

Kaudalna anestezija je oblik neuraksijalne regionalne anestezije koja se sprovodi pristupom epiduralnom prostoru preko sakralnog hijatusa. Obično se koristi u pedijatriji za obezbeđivanje operativne i postoperativne analgezije za operacije u predelu tela ispod pupka. Kod odraslih se koristi za lečenje hroničnog bola u donjem delu leđa.^[5]

Može se koristiti kao alternativa opštoj anesteziji ili kao njen dodatak.^[6]

Indikacije

Neuraksijalna anestezija se koristi se kao samostalna anestezija ili u kombinaciji sa opštom anestezijom za većinu zahvata ispod vrata, a uobičajena je i za hirurške zahvate koji uključuju donji deo trbuha, karlicu, međicu i donje udove.

Kontraindikacije

Postoje apsolutne i relativne kontraindikacije za neuraksijalnu anesteziju (spinalnu i epiduralnu).

Apsolutne kontraindikacije - su izostanak pristanka pacijenta, povišen intrakranijalni pritisak (prvenstveno zbog intrakranijalne mase) ili infekcija na mestu zahvata (rizik od meningitisa).

Relativne kontraindikacije - su postojeće neurološke bolesti (npr. multipla skleroza), teška dehidracija (hipovolemija) zbog rizika od hipotenzije, trombocitopenija ili koagulopatija (posebno kod epiduralne anestezije, zbog opasnosti od epiduralnog hematoma). Ostale relativne kontraindikacije su teška mitralna i aortalna stenoza i hipertrofična opstruktivna kardiomiopatija.

Klinički značaj

Neuraksijalna anestezija nudi mnoge prednosti koje nisu dostupne kod opšte anestezije. Ova vrsta anestezije omogućila je izvođenje mnogih velikih zahvata na budnom pacijentu. Na primer, carski rez se može bolje i sigurnije izvesti uz neuraksijalnu anesteziju nego u opštoj anesteziji, a omogućena je i permanentna komunikacija između majke i njenog novorođenčeta.

Neuraksijalna anestezija pokazala se i kao koristan dodatak opštoj anesteziji. Korištenje grudne (torakalne) epiduralne anestezije kao modaliteta postoperativnog bola kod pacijenata nakon torakotomije, pomaže u poboljšanju respiratornog statusa pacijenata.

Ostali korisni efekti su bolja kontrola bola od intravenskih narkotika, manja potreba za sistemskom upotrebom opioida, raniji oporavak funkcije creva i lakše učešće u fizikalnoj terapiji.

Prethodni postupak

Pre same anestezije potrebno je da lekar informiše pacijenta o postupku, i obavezno pribavi potpisani informativni pristanak. Budući da se postupak obično izvodi na budnim ili blago sediranim pacijentima, pre anestezije treba objasniti pacijentu i s njime raspraviti važne stavke kao što su:

indikacije,
neželjene reakcije tokom davanja neuraksijalne anestezije,
potencijalne rizike,
dobre strane anestezije,
alternativne postupke.

Komplikacije

Iako su mnoge komplikacije vrlo retke, treba imati na umu da se mogu dogoditi sledeće uobičajenije komplikacije:

bol u leđima (češća kod epiduralne anestezije),
postduralna punkcijska glavobolja (čak u 25% slučajeva prema nekim studijama),
mučnina,
povraćanje,
hipotenzija,
gubitak sluha na niske frekvence,
neurološke povrede,
hematom kičme,
prolazni neurološki sindrom (posebno sa lidokainom),
totalna spinalna anestezija (komplikacija od koje se najviše strahuje, iako je jako retka).

Vidi još

Izvori

^ Olawin, Abdulquadri M.; M Das, Joe (2023), „Spinal Anesthesia”, StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30725984, Pristupljeno 2023-08-17
^ Basics of Anesthesia (7 izd.). Elsevier. 2018. str. 272—302.
^ Miller's Anesthesia (8 izd.). Elsevier. 2015. str. 1684—1720.
^ Ituk, Unyime; Wong, Cynthia A (2022). „Overview of neuraxial anesthesia” . UpToDate. Philadelphia: Wolters Kluwer. Pristupljeno 18. 12. 2022. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
^ Dernek B, Aydoğmuş S, Ulusoy İ, Duymuş TM, Ersoy S, Kesiktaş FN, et al. (2022). „Caudal epidural steroid injection for chronic low back pain: A prospective analysis of 107 patients”. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation. 35 (1): 135—139. doi:10.3233/BMR-200262.
^ Wiegele M, Marhofer P, Lönnqvist PA (april 2019). „Caudal epidural blocks in paediatric patients: a review and practical considerations”. British Journal of Anaesthesia. 122 (4): 509—517. PMC 6435837  . PMID 30857607. doi:10.1016/j.bja.2018.11.030. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

Spoljašnje veze

Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).

[1] Olawin, Abdulquadri M.; M Das, Joe (2023), „Spinal Anesthesia”, StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30725984, Pristupljeno 2023-08-17

[2] Basics of Anesthesia (7 izd.). Elsevier. 2018. str. 272—302.

[3] Miller's Anesthesia (8 izd.). Elsevier. 2015. str. 1684—1720.

[Unyime2022-4] Ituk, Unyime; Wong, Cynthia A (2022). „Overview of neuraxial anesthesia” . UpToDate. Philadelphia: Wolters Kluwer. Pristupljeno 18. 12. 2022. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[Dernek-5] Dernek B, Aydoğmuş S, Ulusoy İ, Duymuş TM, Ersoy S, Kesiktaş FN, et al. (2022). „Caudal epidural steroid injection for chronic low back pain: A prospective analysis of 107 patients”. Journal of Back and Musculoskeletal Rehabilitation. 35 (1): 135—139. doi:10.3233/BMR-200262.

[Wiegele-6] Wiegele M, Marhofer P, Lönnqvist PA (april 2019). „Caudal epidural blocks in paediatric patients: a review and practical considerations”. British Journal of Anaesthesia. 122 (4): 509—517. PMC 6435837  . PMID 30857607. doi:10.1016/j.bja.2018.11.030. CS1 održavanje: Format datuma (veza)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]