Nikola Nikolić (revolucionar)
Dr Nikola Nikolić (1896—1986), lekar-epidemiolog i učesnik Oktobarske revolucije i Narodnooslobodilačkog rata.
| nikola nikolić | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1896. |
| Mesto rođenja | Austrougarska |
| Datum smrti | 1986. (89/90 god.) |
| Mesto smrti | SFRJ |
| Profesija | lekar |
| Delovanje | |
| Član KPJ od | pre rata |
| Učešće u ratovima | Prvi svetski rat Oktobarska revolucija Narodnooslobodilačka borba |
Biografija uredi
Kao gimnazijalac u Tuzli, zajedno sa školskim drugom Mladenom Stojanovićem, priključio se Tajnoj đačkoj organizaciji, koja je pripadala Mladoj Bosni. Nakon Sarajevskog atentata, svi članovi ove organizacije su bili uhapšeni, a septembra 1915. godine je bio osuđen na manju vremensku kaznu zatvora. U jesen 1917. godine bio je usled opšte amnestije pušten iz zatvora i odmah upućen na Ruski front.
Uspeo je da pobegne iz Austrougarske vojske i preda se Rusima. Potom se priključio boljševicima i učestvovao je u Oktobarskoj revoluciji. Potom se vratio u Jugoslaviju, gde je u Zagrebu studirao medicinu. Bio je član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ), a u međuratnom periodu je radio kao lekar-epidemiolog u Zagrebu.
Nakon okupacije Jugoslavije i proglašenja ustaške Nezavisne Države Hrvatske, nastavio je sa radom u bolnici u okupiranom Zagrebu, održavajući veze sa Narodnooslobodilačkim pokretom (NOP) i šaljući lekove i sanitetski materijal partizanima. Jula 1942. godine je bio uhapšen od ustaša i zatočen u logoru Jasenovac. Februara 1943. godine, sa još četvoricom zatvorenika, razmenjen je za Nemce koje su zarobili partizani.
Po odlasku u partizane, obavljao je dužnosti — člana Sanitetskog odseka Vrhovnog štaba NOV i POJ i šefa Medicinskog odeljenja NOV i POJ u Italiji. Bio je član vojne misije u Velikoj Britaniji i glavni opunomoćenik Vrhovnog štaba za pitanja Crvenog krsta. U jugoslovenskom poslanstvu u Švajcarskoj je organizovao izložbu o zločinima za vreme rata.
Po završetku rata bio je sekretar za zaštitu zdravlja Federativne Narodne Republike Jugoslavije i redovni profesor Medicinskog fakulteta u Sarajevu. U vreme sukoba Jugoslavije i Sovjetskog Saveza, bio je uhapšen zbog podrške Rezoluciji Informbiroa i bio zatočen u zatvoru na Golom otoku.
Godine 1948. u Sarajevu je objavio knjigu „Jasenovački logor”, koja je kasnije doživela nekoliko ponovnih, ali izmenjenih izdanja pod nazivom „Jasenovački logor smrti”.
Radovi uredi
- Nikolić, Nikola (1948). Jasenovački logor. Zagreb: Nakladni zavod Hrvatske.
- Nikolić, Nikola (1975). Jasenovački logor smrti. Sarajevo: Oslobođenje.
- Nikolić, Nikola (1979). Kozaračka djeca: Jasenovački logor. Zagreb: Stvarnost.
