OŠ „Sveti Sava” Žerovnica
Osnovna škola „Sveti Sava”, nalazi se u mestu Žerovnica, opština Zvečan na Kosmetu. Prva osnovna škola, a koja je preteča današnje, počela je sa radom 1921. godine u selu Korilje. Od 1984. godine škola deluje samostalno, najpre pod nazivom OŠ „Ljubiša Orlović“, a onda i sa sadašnjim nazivom „Sveti Sava”.[1]
| Osnovna škola „Sveti Sava” | |
|---|---|
| Tip | osnovna škola |
| Osnovana | 1921. godine |
| Lokacija | Žerovnica bb Žerovnica, opština Zvečan, Kosovo i Metohija |
| Država |  Srbija |
Istorija
urediŠkola je započela sa radom 1921. godine i u to vreme ju je pohađalo 19 đaka u privatnom hanu bez osnovnih uslova za rad. Dečaci koji su pohađali školu bili su sa područja današnjih sela Žerovnica, Banov Do, Sendo, Doljani i ostalih, a pre toga su na školovanje odlazili u Banjsku.[1] Prva školska učiteljica bila je Danica Babović. Godine 1922. broj đaka je porastao na 26, uključujući i devojčice, a stvorila se i potreba za novim učiteljom, pa u školi dolazi Zaharin Stefanovič Stefanov, koji je bio poreklom Rus. Učitelj Vukomir Popović u ovu školu došao je 1923. godine i tu predavao do 1941. Zahvaljujući njemu podignuta je prva školska zgrada na zemljištu koje je ustupio meštanin Slavko Milović. U izgradnji škole pomogli su i meštani Žerovnice, koji su dovozili kamen iz Rudarskog krša i obezbedili svoju građu.[1]
Školska zgrada otvorena je 1925. godine i imala je jednu veliku učionicu, veći hodnik i stan za potrebe učitelja. Tokom školske 1940/41. nastavu u školi pohađalo je 63 učenika, od kojih je bilo 25 devojčica, a objekat škole bio je dovoljno veliki da ih sve primi.[1] Tokom Drugog svetskog rata škola je radila samo tokom 1942/43. i to sa prekidima, a u tom periodu pohađalo ju je 32 učenika, odnosno 22 dečaka i 10 devojčica.[1]
Nakon oslovođenja, krajem 1944. godine škola je počela obnovu, a oštećena je oko 70%. Godine 1945. počela je sa radom, a učitelj je tada bio Veselin Veselinović iz Peći. Broj učenika u ovom periodu je porastao na 68, pa je u školu došla i učiteljica Natalija Radović, je te od tada škola imala dva odeljenja. Već naredne 1945/46. godine broj đaka je povećan na 113, a 1946/47. broj đaka je 129 od kojih 42 devojčice. Zbog priliva većeg broja đaka, u školu dolazi učitelj Aleksandar Popović, sin predratnog učitelja Vukomira Popovića.[1]
Narednih petnaest godina broj učenika u školi je rastao, pa je postojala potreba za izgradnjom nove školske zgrade. Na osnovu odobrenja opštine Kosovska Mitrovica koja je preuzela brigu o školstvu od ukinute opštine Banjska 1959. godine, Građevinsko preduzeće Novogradnja iz Prijepolja započlo je izgradnju nove škole pored starog školskog objekta.[1]
Kako su radovi sporo napredovali u toku 1963/64.đaci su u školu odlazili u Banov Do, gde se nastava održavala u privatnoj kući. Novi školski objeka svečano je otvoren u jesen 1964. godine kao osmorazredna škola i istovremeno je na osnovu Odluke SO Kosovska Mitrovica postala istureno odeljenje Osnovne škole „Vuk Karadžić“ iz Zvečana.[1]
Broj đaka u školi se povećavao, a najviše je đaka bilo 1970. godine, njih 260, kada su u pojedinim razredima bila po dva odeljenja.[1] Od tada počinje da se postepeno opada broj đaka. Škola je dobila samostalnost 1984. godine kada je odlukom SO Kosovska Mitrovica dobila naziv Osnovna škola „Ljubiša Orlović“.[1] Nakon ponovnog početka rada Opštine Zvečan škola je dobila naziv Osnovna škola „Sveti Sava“. Škola radi u školskoj zgradi izgrađenoj 1964. godine i nekoliko puta je renovirana. Ukupno je od 1921. godine do 2023. radilo 72 učitelja i nastavnika a ukupan je broj đaka koji su završili ovu osnovnu školu je preko 12.000.[1]