Ogurski jezici
Ogurski ili onogurski jezici (takođe poznati kao prabugarski, bulgarski ili bolgarski, pre-prabugarski, lir-turski i r-turski jezici) su grana porodica turkijskih jezika. Jedini postojeći član grupe je čuvaški jezik. Prvi koji su se odvojili od turske porodice, ogurski jezici pokazuju značajnu divergenciju od drugih turskih jezika, koji svi imaju kasnijeg zajedničkog pretka. Jezici iz ove porodice govorili su se u nekim nomadskim plemenskim konfederacijama, poput Onogura ili Ogura, Prabugara (Bulgara ili Bolgara) i Hazara.[4]
| ogurski | |
|---|---|
| onogurski | |
| Geografska rasprostranjenost |
|
| Jezička klasifikacija | turkijski
|
| Podpodela | |
| Glotolog | bolg1249[3] |
Istorija uredi
Ogurski jezici su posebna grupa turkijskih jezika, za razliku od zajedničkog turkijskog jezika. Danas ih predstavljaju samo Čuvaši. Jedini drugi jezik za koji je definitivno dokazano da je ogurski je davno izumrli bugarski, dok bi hazarski mogao biti mogući srodnik unutar grupe.[5] Ponekad se pretpostavlja da je hunski jezik bio ogurski jezik, iako takve spekulacije nisu zasnovane na odgovarajućim lingvističkim dokazima, pošto je jezik Huna skoro nepoznat osim nekoliko potvrđenih reči i ličnih imena.[6] Ogurski je bio lingua franka hazarske države.[7]
Ne postoji konsenzus među lingvistima o odnosu između ogurskog i opšteturskog i nekoliko pitanja ostaje nerešeno:[8]
- Da li su to paralelni ogranci praturkijskog (oko 500. godina p. n. e) i, ako jeste, koji je ogranak arhaičniji?
- Da li ogurski predstavlja arhaični turski pre fonetskih promena 100—400. godine n. e. i da li je to bio poseban jezik?
Fuzuli Bajat datira razdvajanje na ogurske r-dijalekte i oguzske z-dijalekte u 2. milenijum p. n. e.[9]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Juha Janhunen, (1996), Manchuria: An Ethnic History, p. 190
- ^ Golden 1992, str. 110.
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin; Bank, Sebastian, ur. (2016). „Bolgar”. Glottolog 2.7. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Golden 2011, str. 239.
- ^ Golden 1992, str. 95–96.
- ^ Savelyev 2020, str. 448.
- ^ Golden 2006, str. 91.
- ^ Golden 2011, str. 30.
- ^ Karadeniz Araştırmaları, Sayı 3 (Güz 2004), s.71-77. Fuzuli Bayat: Oğuz kelimesinin etimolijisi, Page 74.
Spoljašnje veze i izvori uredi
- Pritsak Omeljan (1982), „The Hunnic Language of the Attila Clan” (PDF). Harvard Ukrainian Studies. Cambridge, Massachusetts: Harvard Ukrainian Research Institute. IV (4). ISSN 0363-5570. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 12. 2016. g. Pristupljeno 12. 08. 2023.
- Golden Peter Benjamin (1992), An introduction to the History of the Turkic peoples: ethnogenesis and state formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East. Wiesbaden: Harrassowitz Verlag. 1992. ISBN 9783447032742.
- Peter Benjamin Golden Studies on the Peoples and Cultures of the Eurasian Steppes. Editura Academiei Române; Editura Istros a Muzeului Brăilei. 2011. ISBN 9789732721520.
- Anna Dybo „Early Contacts of Turks and Problems of Proto-Turkic Reconstruction” (PDF). Tatarica. II. 2014.
- Guglielmino, Carmela Rosalba; Béres, Judit (1996). „Genetic Structure in Relation to the History of Hungarian Ethnic Groups”. Human Biology. Wayne State University Press. 68 (3): 335—355. JSTOR 41465480. PMID 8935316.
- Savelyev, Alexander (2020). „Chuvash and the Bulgharic Languages”. Ur.: Martine Robbeets; Alexander Savelyev. The Oxford Guide to the Transeurasian Languages. str. 446—464. ISBN 978-0-19-880462-8. doi:10.1093/oso/9780198804628.003.0028.
- Golden Peter Benjamin (2006),Reyerson, Kathryn Von; Stavrou, Theofanis George; Tracy, James Donald, ur. (2006). „The Khazar Sacral Kingship”. Pre-modern Russia and its world: Essays in Honour of Thomas S. Noonan. Otto Harrassowitz Verlag. str. 79—102. ISBN 978-3-447-05425-6 — preko Google Books.
