Olonho
Olonho (jak. Олоҥхо) je serija priča o Jakutima (Sahi) i jedna od najstarijih epskih umetnosti turkijskih (turskih) naroda. Reč olonho označava ono što je bilo. Izraz se odnosi na čitavu jakutijsku epsku tradiciju, kao i na njen centralni ep, odnosno njegove pojedinačne delove.[1] Olonho je 2008. godine uvršten na listu Nematerijalnog kulturnog nasleđa čovečanstva.[2]
| Olonho | |
|---|---|
 Olonho ratnik | |
| Nematerijalno kulturno nasleđe | |
| Region | Jakutija, Ruska federacija |
| Svetska baština Uneska | |
| Unesko oznaka | 00145 |
| Datum upisa | 2008 |
Struktura uredi
Poetske priče, čija je prosečna dužina od 10 do 15.000 stihova, izvode pripovedač i Olonho pevač iz dva dela. Prvi deo je pevanje u stihu koje se smenjuje sa proznim delom sastavljenim od recitacija. Pripovedač, osim dobrih glumačkih i pevačkih sposobnosti, mora biti rečit i majstor pesničke improvizacije. Ep se sastoji od brojnih legendi o drevnim ratnicima, božanstvima, duhovima i životinjama, ali se bavi i savremenim događajima, poput raspada nomadskog društva.[2]
Istorija uredi
Jakutski olonho datira još iz antičkih vremena kada su Jakuti živeli u svojoj bivšoj domovini i bili u kontaktu sa starim precima tursko-mongolskih naroda Altaja i Sajana. U prilog tome ide činjenica da olonho ima sličnu radnju kao epovi ovih naroda, kao i sličnost u strukturi jezika i rečniku.[3]Olonho su prvi put zapisali ruski naučnici u 40-tim godinama 19. veka, ali tek nakon Revolucije osnivač jakutske književnosti Platon Ojunski (rus. Плато́н Ойу́нский) koji je i sam bio narodni pevač, zapisao je i objavio najveće epsko delo olonhoa - Njurgun Botur Siloviti. Nekada je u svakom jakutskom naselju živelo nekoliko olonhosuta koji su pamtili hiljade stihova olonhoa. Znanje stihova se prenosilo usmeno sa generacije na generaciju, kao i umetnost njihovog izvođenja. Narodni pevači su večinu svog slobodnog vremena provodili u učenju i usavršavanju veština.[1]
Njurgun Botur Siloviti uredi
Najpoznatiji ep olonhoa Njurgun Botur Siloviti duži je od Ilijade skoro tri puta i ima radnju koja se odvija u svetu ljudi, svetu duhova i svetu bogova.[1]
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ a b v „Olonho, Odiseja s ruskog sjevera”. Russia beyond. Pristupljeno 17. 10. 2021.
- ^ a b „Olonkho, Yakut heroic epos”. Intangible Cultural Heritage, UNESCO. Pristupljeno 16. 10. 2021.
- ^ „Jakutski herojski ep olonkho nyurgun bootur swift”. Poezdonlin. Pristupljeno 17. 10. 2021.
