Pancer III

Pancer III
	;
Osnovne karakteristike
Zemlja porekla	Nacistička Nemačka
Namena	srednji tenk
Brzina na putu	64 km/h
Brzina van puta	19 km/h
Doseg	155 km
Dimenzije i masa
Dužina	5,52 m
Širina	2,9 m
Visina	2,5 m
Težina	18,1 t
Oprema
Glavno naoružanje	KwK39 L/60 top 50 mm
Sporedno naoružanje	2× mitraljez 7.92mm
Oklop	70/30/50 mm
Motor	Majbah L 120 TR
Snaga (kW)	197 kW
Posada
Posada	5 (zapovednik, tobdžija, vozač, radista, punilac)

Pancer III (PzKpfw III) je bio nemački srednji tenk koji je uveden u naoružanje 1939. godine. Učestvovao je u svim većim kampanjama u Drugom svetskom ratu.

Razvoj uredi

Na osnovu specifikacija nemačkog generala Hajnca Guderijana, Odsek za naoružanje nemačke vojske sačinio je plan za izradu srednjeg tenka maksimalne težine do 24.000 kg i maksimalne brzine od 35 km/h. Ovo oklopno vozilo je trebalo da bude osnovni tenk u naoružanju nemačkih oklopnih divizija, sposobno da se suprotstavi i nadjača protivničke tenkove.

Pancer III je bio dobar, ali ne i izuzetan tenk po pitanju oklopa, naoružanja i mobilnosti. Ipak, njegov najznačajniji uticaj je prelazak na tročlanu posadu u kupoli (nišandžija, poslužilac i komandir) u odnosu na dotadašnje kupole sa dva člana posade što je omogućilo komandiru da obavlja svoju osnovnu funkciju, a to je da prati situaciju na bojištu i izdaje odgovarajuće komande drugim članovima posade.

Daimler-Benc, Krup, MAN i Rajnmetal su proizveli prototipe. Testiranje prototipova je sprovedeno u toku 1936. i 1937. godine, i izabran je prototip koji je proizveo Dajmler-Benc. Prvi Pancer III A je sišao sa proizvodne trake u maju 1937. godine, a ukupno je proizvedeno 10 ovih vozila od kojih su dva bila nenaoružana. Masovna proizvodnja tenka otpočela je tek 1939. godine i to sa modelom E. Rani modeli su kao glavno naoružanje imali 37 mm. Iako je prvobitna specifikacija predviđala da Pancer III bude naoružan topom kalibra 50 mm sa velikom početnom brzinom zrna, tadašnji standardni nemački protivtenkovski top je bio kalibra 37 mm, pa je u interesu standardizacije odlučeno da novi tenk bude naoružan ovim topom. Ipak, Pancer III je zadržao prsten kupole velikog prečnika što je omogućilo ugradnju jačeg glavnog naoružanja u kasnijim varijantama.

Između 1937. i 1940. godine učinjeni su pokušaji da se izvrši standardizacija delova između Krupovog Pancera IV i Dajmler-Bencovog Pancera III.

Pancer III je trebalo da bude osnovni tenk nemačke vojske. Međutim, pokazalo se da ni njegov noviji top kalibra 50 mm nije u stanju da probije debeli oklop ruskog tenka T-34, zbog čega je bio zamenjen bolje naoružanom varijantom Pancera IV, koji je bio opremljen topom kalibra 75 mm sa velikom početnom brzinom projektila.

Kasnije, tokom rata Pancer III je takođe bio naoružan topom kalibra 75 mm (prvobitno korišćenog na Panceru IV). Zbog male početne brzine projektila bio je namenjen za pružanje bliske vatrene podrške i borbu protiv neprijateljske pešadije (obično štiteći veće Pantere).

Pancer III je korišćen u kampanjama protiv Poljske, Francuske i Sovjetskog Saveza kao i u Severnoj Africi. Neki su još uvek bili u upotrebi tokom borbi u Normandiji i Arnhemu 1944. godine.

Karakteristike uredi

Oklop uredi

Pancer III, modeli od A do C imali su blago zakošeni oklop od homogenog čelika debljine 15 mm, dok je debljina oklopa na gornjem delu iznosila 10 mm, a na podu tenka 5 mm. Ubrzo je ustanovljeno da je postojeća oklopna zaštita nedovoljna zbog čega je debljina oklopa kod modela D, E, F i G povećana na 30 mm, dok je model H imao drugi dodatni sloj oklopa debljine 30 mm pričvršćen sa prednje i zadnje strane tenka. Model J je imao ploču od punog čelika debljine 50 mm sa prednje i zadnje strane, dok su modeli L, M i N imali dodatni sloj oklopa debljine 20 mm na prednjoj strani tela tenka.

Neuobičajeno debeo oklop na zadnjem delu tenka Pancer III značio je da ovaj tenk može da se suprotstavi protivničkim tenkovima i u napadu i u povlvačenju dok su drugi tenkovi tokom borbe bili prinuđeni da oprezno manevrišu kako ne bi izložili neprijatelju svoju slabo oklopljenu pozadinu.

Naoružanje uredi

Pancer III je bio namenjen za borbu sa drugim tenkvoima. S obzirom na to da je 1935. godine standardni nemački protivtenkovski top bio KwK36 L/45 kalibra 37 mm, prvi tenkovi od modela A do modela F su bili naoružani ovim topom. Projektil tog malokalibarskog topa je imao početnu brzinu od 645 metara u sekundi. To znači da je i pored takvog kalibra imao sva obeležja topa sa velikom početnom brzinom projektila, ali se baš i nije mogao efikasno upotrebljavati u borbi protiv neprijateljske pešadije i protivtenkovskih baterija. General-pukovnik Hajnc Guderijan je po okončanju invazije na Poljsku 1939. godine i pred planirani napad na Francusku tražio da taj tenk dobije top od 50 mm. Takav top bi bio veći i koristio bi projektil koji bi takođe imao veliku početnu brzinu, ali bi mogao da ispaljuje i visokoeksplozivne projektile koji bi bili dovoljno snažni da obave isti posao kao i projektil topa od 75 mm KwK L/24 na Panceru IV.

Guderijan, na kraju, pre bitke za Francusku, maja 1940. godine, ipak nije dobio topove od 50 mm za Pancere III. Top koji je dobio imao je cev kao i, u to doba standardni nemački protivtenkovski top, kalibra 37 mm.

Ipak, kako je dizajn tenka obuhvatio jači prsten kupole nego što je to bilo potrebno za montažu ovog topa bilo je moguće izvršiti prenaoružavanje kasnijih verzija tenka od modela G do modela M sa težim topovima KwK38 L/42 i KwK39 L/60 kalibra 50 mm.

Model N je bio naoružan istim topom KwK37 L/24 kalibra 75 mm sa kojim su bili naoružani prvi modeli tenka Pancer IV. Debljina čeonog oklopa je povećana sa 30 na 50 mm bez smanjenja brzine. Fabrika koja ga je proizvodila ipak nije uspela u njega da „ugura“ dugačak tzv. "jurišni top" (nem. Sturmkanone, skraćeno StuK) kalibra 75 mm, jer je obruč kupole bio premali. Međutim, žrtvovanjem kupole, taj top je mogao da se montira na telo tenka. Rezultat je bio tzv. „Jurišni top“ - "Šturmgešic" (nem. Sturmgeschütz, skraćeno StuG III). Ovaj model bio je namenjen za pružanje bliske podrške pešadiji i koji je sve više korišćen kao tzv. "lovac tenkova" (nem. Jagdpanzer).

Svi modeli do modela F bili su naoružani sa dva spregnuta mitranjeza kalibra 7.92 mm i jednim mitraljezom u telu tenka. Kasniji modeli imali su samo jedan spregnuti mitraljez.

Mobilnost uredi

Motor Majbah HL 120

Pancer III, od modela A do modela C pogonio je motor od 230 KS, dvanestocilindrični Majbah HL 108 TR (Maybach HL 108 TR) koji je mogao da razvije 32 km/h i imao je domet 150 km. Svi kasniji model bili su opremljeni motorot snage 320 KS, dvanestocilindričnim Majbahom HL 120 TR (Maybach HL 120 TR). Maksimalna brzina varirala je od modela do modela, u zavisnosti od transmisije, oklopa i naoružanja ali je uglavnom bila oko 40 km/h. Domet je uglavnom bio oko 150 km.

U Pancer III je bio ugrađen i, u to doba, najnoviji i praktično revolucionarni pronalazak dr. Ferdinanda Poršea: vešanje sistemom torzionih opruga. Taj pronalazak je pre toga sa veoma velikim uspehom bio testiran na poluguseničarima i već se ugrađivao u serijski proizvođen automobil Folksvagen. Kod tenka je taj sistem imao veoma veliku prednost jer je samo deo vešanja bio izložen neprijateljskoj vatri.

Kao i svi drugi nemački tenkovi u Drugom svetskom ratu i Pancer III je kao gorivo koristio benzin.

Posada uredi

Pancer III je imao petočlanu posadu koju su sačinjavali: komandir, nišandžija i poslužilac u kupoli i vozač i radista/mitraljezac u prednjem delu tela tenka.

Borbena upotreba uredi

U napadu na Poljsku septembra 1939. godine učestvovalo je 98, a u napadu na Francuku, u maju 1940. godine 350 tenkova Pancer III i to uglavnom model E, mada je bilo i starijih modela.^[1]. Top modela E od 37 mm bio je previše slab da bi probio oklop francuskih tenkova, a njegov oklop maksimalne debljine 30 mm nije pružao zaštitu od britanskih protivtenkovskih topova od 2 funte (40 mm). Isti problem došao je do izražaja i na početku nemačke kampanje u Severnoj Africi. Zbog toga je glavno naoružanje zamenjeno Krupovim topom kalibra 50 mm koji je ugrađivan u modele E do H. Novi top nije bio zadovoljavajuće rešenje zbog male početne brzine zrna i zbog nedovoljne probojne moći ali je ispaljivao korisne visokoeksplozivne granate i imao je veći domet od britanskih dvofuntaša.

Neposredno pred napad na SSSR, prema stanju na dan 1. jula 1941. godine Vermaht je raspolagao sa 327 tenkova Pancer III sa topom kalibra 37 mm i sa 1174 tenka istog tipa ali sa topom kalibra 50 mm.^[2] Iako se dobro pokazao u početnoj fazi kampanje, pojava sovjetskih tenkova T-34 i KV-1 u većem broju učinila ga je neadekvatnim. Zbog toga je u njega ugrađen novi top kalibra 50 mm, sa velikom početnom brzinom zrna ali ni on nije imao dovoljnu probojnu moć da bi Pancer III mogao da se ravnopravno suprotstavi novim sovjetskim tenkovima. Na dan 1. aprila 1942. godine, nemačka vojska raspolagala je sa 131 tenkom Pancer III sa topom od 37 mm i sa 1893 tenka ovog tipa sa topom kalibra 50 mm.^[2]

U periodu od septembra 1942. do maja 1943. godine, organizaciona struktura novoformiranih teških tenkovskih četa predviđala je da četi teških tenkova sačinjenoj od 9 tenkova Tigar, vatrenu podršku pruža 10 tenkova Pancer III model N.

Posle 1943. godine Pancer III je opremljen dodatnim demontažnim oklopom koji se satojao od više čeličnih poloča debljine 5 mm montiranih na posebne nosače sa obe strane tenka. Tzv. kumulativni ekrani protezali su se celom dužinom tenka, a mogli su biti montirani i oko kupole. Namena im je bila da štite slabo oklopljene bokove tenka od dejstva protivtenkovskih pušaka i kumulativnih granata. Od 1943. godine Pancer III je bio premazivan zaštitnom „zimerit“ pastom, na bazi betona. Ova pasta je trebalo da onemogući prianjanje magnetnih mina na ravne površine na tenku. Upotrebljavana je do kraja 1944. godine.

Varijante uredi

Pancer III model A - PzKpfw III Ausf. A uredi

Pancer III model A na paradi u Berlinu 1938.

Model A je prvi od četiri prototipa koje je izradila fabrika Dajmler Benc nakon što je zajedno sa fabrikom Krup pobedila na konkursu nemačke vojske. Prvi prototip tenka Pancer III model A napravljen je 1936. godine. Bio je težak 15.4 tone i razvijao je brzinu od 32 km/h. Tenk je bio ravnomerno oklopljen čeličnim pločama debljine 15 mm. Proizvedeno je ukupno 10 vozila modela A.^[3] Hodni deo tenka činilo je pet potpornih točkova i dva točka nosača gusenica sa svake strane. Pogon je bio na prednje točkove. Kupola je po izgledu bila slična kupoli tenka Pancer IV, ali je njen prsten bio manji, što će kasnije onemogućiti ugradnju jačeg glavnog naoružanja za kojim se javila potreba u drugoj polovini rata.

Glavno naoružanje činio je jedan top kalibra 37 mm KwK L/45 montiran u kupolu i tri mitraljeza MG 34 kalibra 7,92 mm, od kojih dva spregnuta u kupoli i jedan u prednjoj oklopnoj ploči tela tenka.

Model A je imao 5 članova posade.

Pancer III model B - PzKpfw III Ausf. B uredi

Najveća razlika u odnosu na model A bio je potpuno redizajniran hodni deo. Model B imao je osam malih potpornih točkova i tri točka nosača gusenica. Kupola i poklopac motora su takođe bili redizajnirani. Tenk je i dalje bio ravnomerno oklopljen sa oklopnim pločama deljbine 15 mm, osim oklopa na krova kupole koji je bio debeo 10 mm. Maksimalna masa modela B je bila 15.9 tona. Glavno naoružanje činio je jedan top od 37 mm KwK L/46.5 smešten u kupoli i dva mitraljeza MG 34. Model B je proizvden u maloj seriji i uveden je u operativnu upotrebu tokom 1937. godine. Nakon invazije na Poljsku, u februaru 1940. godine, model B je povučen iz borbenih jedinica, zbog slabe oklopne zaštite i nezadovoljavajućeg vešanja.^[4]

Pancer III model D - PzKpfw III Ausf. D uredi

Pancer III model D, Poljska 1939.

U periodu od januara do juna 1938. godine proizvedeno je 30 primeraka tenka Pancer III model D. Tenk je bio težak 16 tona i razvijao je maksimalnu brzinu od 40 km/h na putu. Pokretao ga je motor Majbah HL108 TR.

Tenk je bio ravnomerno oklopljen čeličnim pločama debljine 15 mm, blenda topa je bila 15 mm debela, krov kupole 10 mm, a dno tenka 5 mm. Bio je naoružan jednim topom kalibra 37 mm KwK L/46.5 i sa dva mitraljeza MG 34 kalibra 7,92 mm. Na ovom modelu unapređeno je vešanje dodavanjem opruga na prvi i poslednji par potpornih točkova. Redizajnirani su transmisija, pogonski točak i lenjivac. Ovo je bio poslednji model tenka Pancer III sa osnovnom oklopnom zaštitom debljine 15 mm, mada je na ovom modelu po prvi put uvedena nova, redizajnirana kupola sa oklopnom zaštitom od 30 mm i sa pet otvora za osmatranje. Zadnji deo tela i nadgrađe su takođe pretrpeli manje izmene u cilju povećanja oklopne zaštite.

Posle kampanje u Poljskoj, model D je, u februaru 1940. godine povučen iz upotrebe, osim nekoliko primeraka koji su učestvovali u napadu na Norvešku u aprilu 1940. godine.

Pancer III model E/F - PzKpfw III Ausf. E/F uredi

Model E je bio prvi model tenka Pancer III koji je ušao u serijsku proizvodnju. U periodu od decembra 1938. do oktobra 1939. godine proizvedeno je ukupno 96 tenkova Pancer III, model E.^[5] Od svog prethodnika se razlikovao po hodnom delu koji se sastojao od 6 malih potpornih točkova sa nezavisnim vešanjem i tri točka nosača gusenica, sa svake strane. Pogonski točak se nalazio napred. Ovakav hodni deo primenjivao se i na svim ostalim modelima ovog tenka koji su usledili nakon modela E. Takođe, od modela E, izlaz sa slučaj nužde na obe strane tela tenka postaje standard.

Na modelu E je značajno povećana oklopna zaštita. Kupola je sa svih strana bila oklopljena čeličnim pločama debljine 30 mm, blenda topa je bila 30 mm, a krov kupole 12 mm debeo. Prednja i bočne strane tela i nadgrađa su takođe bili oklopljene čeličnim pločama debljine 30 mm, a zadnji oklop je bio 21 mm debeo. Pojačana oklopna zaštita dovela je i do značajnog povećanja težine tenka koja je iznosila 19.5 tona. Brzina tenka na putu bila je 40 km/h, a doseg 165 km (na putu).

Naoružanje je činio top kalibra 37 mm KwK L/46.5, koji je od 1942. godine zamenjem topom kalibra 50 mm KwK L/42. Sporedno naoružanje činila su dva mitraljeza MG 34, kalibra 7,92 mm. Paralelno sa prenaoružavanjem pojačana je i oklopna zaštita tenka ugradnjom dodatnih oklopnih ploča debljine 30 mm sa prednje i zadnje strane tela tenka.

Model F se od modela E razlikovao samo po novom sistemu za paljenje. Nastao je kao rezultat potrebe za masovnom proizvodnjom srednjih tenkova. U periodu od septembra 1939. do jula 1940. godine proizvedeno je ukupno 435 tenkova ovog modela. Najveći broj bio je naoružan topom KwK kalibra 37 mm, ali je u oko 100 primeraka ovog tenka fabrički ugrađen top KwK L/42 kalibra 50 mm. U isto vreme kada je izvršeno prenaoružavanje, izdata je i naredba da se oklopna zaštita tenka pojača montiranjem dodatnih oklopnih ploča debljine 30 mm, na telo i nadgrađe tenka.

Pancer III model G - PzKpfw III Ausf. G uredi

U periodu od aprila 1940. do februara 1941. godine ukupno je proizvedeno 600 primeraka ovog modela. Cela serija trebalo je da bude naoružana sa topom KwK kalibra 37 mm ali su iskustva iz kampanja u Poljskoj i Francuskoj pokazala potrebu za jačim naoružanjem. Zbog toga je najveći deo tenkova iz serije bio naoružan topom KwK L/42 kalibra 50 mm. Od prethodnog modela razlikovao se po debljem zadnjem oklopu koji je sa 21 mm pojačan na 30 mm, i po novom rotirajućem viziru za vozača. Kupola je modifikovana tako što je u krov ugrađen otvor za ventilaciju, a uklonjen je jedan otvor za signalizaciju. Na kasnijim primercima su, pored modifikovane kupole, ugrađivane i nove šire gusenice, čija širina je bila 40 mm.

Pancer III model H - PzKpfw III Ausf. H uredi

Model H je bio prvi model tenka Pancer III u koji je ugrađen top kalibra 50 mm KwK L/42. U periodu od oktobra 1940. do aprila 1941. godine proizvedeno je ukupno 308 vozila ovog tipa. Iako je prvobitna narudžbina iz januara 1939. godine predviđala proizvodnju 759 vozila model H, broj proizvedenih vozila bio je manji zato što su proizvodni kapaciteti preorijentisani na novi model L koji je bio bolje oklopljen.

Pancer III model H bio je težak 21.8 tona i postizao je maksimalnu brzinu od 40 km/h na putu. Glavno naoružanje činio je jedan top kalibra 50 mm KwK L/42 i dva mitraljeza MG 34 kalibra 7,92 mm. Tenk je bio ravnomerno oklopljen čeličnim pločama debljine 30 mm, osim krova kupole koji je bio debeo 10 mm, dna tenka debljine 16 mm i blende topa debljine 37 mm. Kampanje u Poljskoj i Francuskoj ukazale su na nedovoljnu oklopnu zaštitu nemačkih tenkova ali je proizvodnja već bila odmakla, pa je ovaj problem rešen dodatnim oklopnim pločama debljine 30 mm koje su bile prišrafljene sa prednje i zadnje strane tela i prednje strane nadgradnja tenka.

Kupola tenka je redizajnirana tako da je na ovom modelu zadnja oklopna ploča na kupoli bila iz jednog dela, dok je na starijim modelima u nju bila usečena komandirova kupola što je komplikovalo proces proizvodnje. Novinu je predstavljala i korpa za posadu koja je bila ugrađena u kupolu, a koja će od ovog modela postati standard. Hodni deo nije pretrpeo značajnije izmene, osim što su pogonski točak i lenjivac redizajnirani.

Pancer III model J - PzKpfw III Ausf. J uredi

Pancer III model J, nemačke 14. oklopne divizije, Rusija 1942.

Model J je bio prvi model tenka Pancer III na kojem je osnovna oklopna zaštita povećanja sa 30 na 50 mm. Tenk je bio težak 21.5 tonu i postizao je maksimalnu brzinu od 40 km/h na putu. Doseg je bio 155 km na putu. Naoružanje tenka činio je jedan top kalibra 50 mm KwK L/42 i dva mitraljeza MG 34 kalibra 7,92 mm.

Povećanje oklopne zaštite sa prednje i zadnje strane tela i nadgrađa zahtevalo je dodatne modifikacije. Vozačev vizir je redizajniran, a mitraljez u telu je bio smešten u novo, loptasto ležište. Dvokrilni poklopci na bokovima kupole zamenjeni su jednokrilnim. Od aprila 1942. godine na ovaj model ugrađuju se dodatne oklopne ploče debljine 20 mm, na blendu topa i prednju stranu nadgrađa i to na malom rastojanju od osnovnog oklopa.

U periodu od marta 1941. do jula 1942. godine proizvedeno je ukupno 1549 primeraka ovog modela. Model J je korišćen u Rusiji i Severnoj Africi. Na početku letnje kampanje u Rusiji, u junu 1942. godine, Vermaht je raspolagao sa oko 500 tenkova ovog modela. Godinu dana kasnije, pred početak Kurske bitke, u naoružanju jedinica nemačke Armijske grupe „Centar“ i „Jug“ nalazilo se 141 vozilo ovog tipa.

Pancer III model L - PzKpfw III Ausf. L uredi

Pancer III model L

U periodu od juna do decembra 1942. godine proizvedeno je ukupno 653 tenka Pancer III model L. U martu 1942. godine nemačka vojska sprovela je studiju sa ciljem da se utvrdi mogućnost ugradnje kupole tenka Pancer IV na telo tenka Pancer III. Studija je zaključila da bi to dovelo do značajnog povećanja težine tenka što bi stvorilo potrebu za dodatnim modifikacijama. Zbog toga je nastavljena proizvodnja modela L sa topom kalibra 50 mm KwK39 L/60. Sporedno naružanje činila su dva mitraljeza MG 34, kalibra 7,92 mm.

U odnosu na prethodni model kod modela L povećana je oklopna zaštita. Tako je prednji oklop kupole sa 30 mm povećan na 57 mm, bokovi i zadnja strana kupole bili su 30 mm debeli, a krov kupole je bio 10 mm debeo. Telo i nadgrađe su za zadnje i prednje strane bili oklopljenim čeličnim pločama debljine 50 mm, dok su bokovi bili 30 mm debeli. Oklopljeno dno tenka bilo je 16 mm debelo. Dodatna oklopna zaštita povećala je težinu tenka na 22.7 tona.

Model L bio je opremljen dodatnim oklopom debljine 20 mm koji je ugrađivan na prednjoj oklopnoj ploči nadgrađa i kupole tenka i to na malom rastojanju od postojećeg oklopa.

Pancer III model M - PzKpfw III Ausf. M uredi

U periodu od oktobra 1942. do februara 1943. godine ukupno je proizvedeno 250 tenkova Pancer III model M. Iako je prvobitna narudžbina iznosila 1000 tenkova, nemačka vrhovna komanda kopnenih snaga, koja je razmatrala mogućnost da se postojeći tenkovi Pancer III zamene novim tenkovima tipa Panter, donela je u martu 1942. godine odluku da se narudžbina smanji na 775 primeraka. Ubrzo zatim znatan broj šasija modela M preusmeren je na proizvodnju jurišnih topova StuG, zbog čega je proizvedeno samo 250 primeraka ovog modela.

Model M bio je naoružan topom KwK39 L/60 kalibra 50 mm i sa dva mitraljeza MG 34 kalibra 7,92 mm. Međutim, kako se novi kratkocevni top KwK L/24 kalibra 75 mm, koji se ugrađivao u model N, pokazao kao odlično rešenje, odlučeno je da se preostali primerci modela M već u procesu proizvodnje prenaoružaju ovim topom.

Model M se od svog prethodnika modela L razlikovao po opremi za savlađivanje vodenih prepreka gazom. Oko svih otvora na tenku i spoja kupole i tela postavljeni su uređaji za zaptivanje, a na izduvnu granu je montiran produžetak na čijem kraju se nalazio samozaptivajući ventil koji je sprečavao prodor vode. Takođe, novi model razlikovao se i po položaju bacača dimnih bombi koji su bili montirani na kupoli, po tri sa svake strane.

Pancer III model N - PzKpfw III Ausf. N uredi

Pancer III model N

Model N je bio prvi model tenka Pancer III u koji je ugrađen top kalibra 75 mm. Maksimalna masa tenka iznosila je 23 tone i postizao je maksimalnu brzinu od 40 km/h na putu. Doseg je bio 155 km na putu. Naoružanje je činio jedan top kalibra 75 mm KwK L/24 i dva mitraljeza MG 34 kalibra 7,92 mm. U periodu od juna 1942. do avgusta 1943. godine proizvedeno je 663 primerka modela N, uz dodatnih 37 vozila koja su nastala konverzijom starijih modela.^[6]

U junu 1942. godine doneta je odluka da se u tenkove Pancer III ugradi jači top kalibra 75 mm KwK L/24. Novi top koristio je ne samo veoma korisne visoko-eksplozivne granate, već i kumulativne granate koje su imale veću probojnu moć od granata od 50 mm koje je koristio dugocevni top KwK39 L/60. Model N je bio dobro prihvaćen od strane posada zbog čega je naređeno da se, u procesu proizvodnje u model M ugrađuje isti kratkocevni top kalibra 75 mm. Na ovaj način modifikovano je 213 tenkova model M uz dodatnih 37 vozila koja su povučena sa fronta zbog prepravke.

Osnovne karakteristike modela N bile su iste kao kod modela J, L i M, sa izuzetkom novog topa kalibra 75 mm. Model N nije imao dodatni oklop na bledni topa zbog toga što je novi top bio teži od svog prethodnika. Kasniji tenkovi ovog modela dobiće novu kupolu koja je bila bolje oklopljena i na kojoj je dvokrilni poklopac na komandirovoj kupoli bio zamenjen jednokrilnim. Od marta 1943. godine model N dobija dodatnu okloponu zaštitu u vidu antikumulativnih ekrana postavljenih oko kupole i duž tela tenka, sa obe strane.

Neposredno pred početak Kurske bitke, u naoružanju nemačke Armijske grupe „Centar“ i „Jug“ nalazilo se 155 tenkova Pancer III model N.