Patrijarh srpski Antonije

Patrijarh srpski Antonije Sokolović je bio arhiepiskop pećki i patrijarh srpski od 1571. do 1575. godine.

Patrijarh srpski Antonije I
Lični podaci
Datum rođenja	oko 1530.
Mesto rođenja	Osmansko carstvo
Mesto smrti	Osmansko carstvo
Arhiepiskop pećki i patrijarh srpski
Godine	(1571-1575)
Prethodnik	Makarije I
Naslednik	Gerasim I

Biografija

Poznat je kao bratanac velikog vezira Osmanskog carstva, Mehmed-paše Sokolovića i srpskog patrijarha Makarija Sokolovića i blizak srodnik Mustafa-paše. Nije poznato da li je postao mitropolit hercegovački odmah posle mitropolita Nikanora. Kao hercegovački mitropolit prvi put se pominje 1570. godine, iako je verovatno ranije bio na tom položaju.

Bavio se rezbarenjem i slikanjem. Za pećke rezbarene i slikane dveri iz 1570. godine smatra se da su u celini njegovo delo, a pripisuju mu se i dveri u manastiru Dečanima. Umetnički radovi patrijarha Antonija govore da je umetnička veština predstavljala i deo obrazovanja više crkvene jerarhije pravoslavne crkve. To na neki način potvrđuju turski berati s kraja XVIII i početka XIX veka iz manastira Dečana, u kojima se kaže da po starom običaju mitropoliti svojeručno izrađuju pečate za pojedine manastire.

Iako su pripadali bikonfesionalnoj porodici, pravoslavni Sokolovići su ostali nacionalno svesni ističući pripadnost srpskom narodu. To se najbolje da osetiti u zapletenom ligaturnom natpisu na pećkim dverima, gde mitropolit Antonije podvlači da ih je napravio za pomen svoj i svih pravoslavnih srodnika njegovih, ograđujući se tako od rođaka koji su, pošav za vezirom Mehmedom, primili islam i odvojili se od svog matičnog naroda.

Izrada okovanog krsta od pozlaćenog srebra s graviranim ukrasima i natpisima trajala je od 1. septembra 1568. do 31. avgusta 1569. godine i tom prilikom data je informacija da je krst, nastojanjem mitropolita lipljanskog, odnosno novobrdskog Dionisija, okovan za mitropolita Antonija, a za ukrašavanje velike srpske crkve u Peći.

Poznato je da je patrijarh Makarije veliku pažnju poklanjao manastiru Banji gde se odigrao jedan od izuzetno važnih događaja, predaja prestola obnovljene srpske patrijaršije, iz ruku ostarelog patrijarha Makarija, njegovom sinovcu, hercegovačkom mitropolitu Antoniju Sokoloviću na saboru srpskih arhijereja, održanom u prostranoj priprati crkve Svetog Nikole. Za uspomenu na ovaj izuzetan događaj, stari patrijarh je dao da se priprate crkve Svetog Nikole oslika freskama među kojima se nalazi i prikaz pomenutog događaja. Sa njim su, kao ktitori, naslikani i njegovi rođaci, tada već preminuli lipljanski, odnosno novobrdski mitropolit Dionisije Sokolović i novi patrijarh Antonije Sokolović.

Patrijarh Antonije upravljao je srpskom crkvom do 1575. godine, kada je preminuo. Na patrijaršijskom tronu nasledio ga je Gerasim Sokolović, kao novi patrijarh srpski.

Literatura

• Ruvarac, Ilarion (1888). O pećkim patrijarsima od Makarija do Arsenija III (1557-1690). Zadar. 
• Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. knj. 1. Minhen: Iskra. 
• Samardžić, Radovan (1993). „Srpska pravoslavna crkva u XVI i XVII veku”. Istorija srpskog naroda. knj. 3, sv. 2. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 5—102. 
• Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro, Unireks, Kalenić. 
• Sotirović, Vladislav B. (2011). „The Serbian Patriarchate of Peć in the Ottoman Empire: The First Phase (1557-94)” (PDF). Serbian Studies: Journal of the North American Society for Serbian Studies. 25 (2): 143—169.