Pokret Basmačija
Pokret Basmačija ili Pobuna Basmačija (rus. Басмачество) bio je ustanak protiv ruske carske i sovjetske vladavine, kojeg su pokrenuli muslimanski, uglavnom turkijski narodi srednje Azije od 1916. do 1934. godine. Završio je sovjetskom pobedom.
Koreni pokreta leže u nasilju iz 1916. godine, koje je izbilo nad muslimanima od strane Ruske Imperije tokom Prvog svetskog rata.[1] U mesecima nakon oktobra 1917. i Oktobarske revolucije, obnovilo se nasilje iz kojeg se razvio veliki ustanak sa centrom u Ferganskoj dolini i uskoro proširio preko celog sovetskog Turkestana. Gerilski i konvencionalni rat trajali su godinama u različitim regijama, a nasilje je bilo i anti-sovjetsko i anti-rusko. Sovjete je predvodio Mihail Frunze, a muslimane Enver-paša. Poginulo je oko 500 Sovjeta i nepoznat broj muslimana.
Sovjetski Savez dopustio je praktikovanje islama sredinom 1920-ih radi lakšeg pridobijanja lokalnog stanovništva. Crvena armija preduzimala je vojne operacije te je pobuna Basmačija slabila.[2] Iako se otpor ponovno razbuktao kao odgovor na kolektivizaciju[3] i sovjetizaciju Centralne Azije ubrzo je prestao.
Reference uredi
- ^ Victor Spolnikov, "Impact of Afghanistan's War on the Former Soviet Republics of Central Asia," in Hafeez Malik, ed, Central Asia: Its Strategic Importance and Future Prospects (New York: St. Martin's Press, 1994), 101.
- ^ Michael Rywkin, Moscow's Muslim Challenge: Soviet Central Asia (Armonk: M. E. Sharpe, Inc, 1990), 41.
- ^ Martha B. Olcott, "The Basmachi or Freemen's Revolt in Turkestan, 1918-24," Soviet Studies, Vol. 33, No. 3 (Jul., 1981), 361.