Politička rehabilitacija
Politička rehabilitacija je proces vraćanja političkih disidenata u politički život ili posthumno priznavanje ispravnosti njihovih stavova i angažovanja za koja su prethodno bili javno osuđeni.
Takva politička izopštenja su osim isključenja iz političke partije i političkog života, često bila praćena i montiranim sudskim procesima gde su ova lica osuđivana na kazne zatvora, prunudni rad, zabranu javnog delovanja, a neretko i smrtne kazne.
Sudska rehabilitacija u tom slučaju može prethoditi ili doći nakon političke, ali može i izostati. Tako da ne postoji direktna i neraskidiva veza između ova dva procesa, mada se ona često podrazumeva, čak se ova dva procesa ponekad porešno poistovećuju.
Politički se može rehabilitovati pojedinac, politička grupa, stranka ili grupacija stranaka čije je delovanje prethodno osuđeno kao štetno za državu i narod.
Politička rehabilitacija u postkomunističkim zemljama
urediProcesi rehabilitacije žrtava političke represije, karakteristični za nekadašnje države komunizma i socijalizma, obeležili su kraj 80-ih i početak 90-ih godina 20. veka. U tom periodu, tokom procesa pristupanja Savetu Evrope, u okviru procene postojanja političkih uslova za prijem i sposobnosti “mladih demokratija” da prihvate i sprovedu osnovne standarde Saveta Evrope, postalo je značajno da se nove buduće članice Saveta distanciraju od ranije prakse kršenja ljudskih prava.
Brojne su države u kojima su zakoni o političkoj rehabilitaciji žrtava političke represije, a takođe i denacionalizaciji i dekonfiskaciji, postali deo njihovih pravnih poredaka. Primera radi, u nekadašnjoj Istočnoj Nemačkoj, Mađarskoj, Češkoj, Slovačkoj, Rumuniji, Bugarskoj, Poljskoj, Hrvatskoj, Makedoniji i Sloveniji već se uveliko primenjuje zakonodavstvo kojim se, posle političke rehabilitacije, obeštećuju politički rehabilitovana lica ili njihovi naslednici. I u Crnoj Gori je u međuvremenu donet Zakon o povraćaju oduzetih imovinskih prava i obeštećenju. Uprkos zalaganjima velikog broja građana, ovaj proces u Srbiji još uvek nije otpočeo. Kasni se sa donošenjem Zakona o političkoj rehabilitaciji, ali i sa pratećim Zakonom o denacionalizaciji, čije se donošenje najavljivalo još 2001. godine.