Prvi mitridatski rat

Prvi mitridatski rat
	Deo Mitridatskih ratova
	; Mitridat VI Pontski
Vreme	89–85. godina p. n. e.
Mesto	Mala Azija, Ahaja, Egejsko more
Ishod	Pobeda Rimske republike, Dardanski mir
Sukobljene strane
Rimska republika; Bitinija	Pontsko kraljevstvo; pobunjeni grčki gradovi
Komandanti i vođe
Nikomed IV od Bitinije ; Kornelije Sula ; Lucije Lukul Mlađi	Mitridat VI Pontski; Arhelaj

Prvi mitridatski rat vođen je u periodu od 89. do 85. p. n. e. između Rimske republike i Pontske kraljevine. Mitridat Veliki je pokušao iskoristiti unutrašnje probleme Republike u kojoj je još uvek besneo Saveznički rat i nezadovoljstvo koje su izazivali građanski ratovi. Rim je odneo pobedu u Prvom mitridatskom ratu, a 84. godine je sklopljen Dardanski mir.

Uvod uredi

Mala Azija uoči Prvog mitridatskog rata

Početkom 1. veka p. n. e. Rimska republika se našla u velikoj opasnosti jer se na južnim obalama Crnog mora pojavila Pontska kraljevina koja je pretila da joj preotme prevlast u Maloj Aziji. Pontsku kraljevinu je osnovao Mitridat I, potomak drevnih persijskih kraljeva. Godine 119. p. n. e. na presto dolazi Mitridat VI Pontski, ambiciozan vladar koji je nastojao proširiti svoju državu na teritoriju cele Male Azije i Bliskog istoka. U prvim sukobima sa Rimom, Mitridat se koristio lukavstvom povlačeći se kad god bi Senat zapretio.

Smatrajući da je njegova Kraljevina dovoljno jaka da se suprotstavi Rimskoj republici koja je još uvek vodila Saveznički rat, Mitridat 89. p. n. e. odlučuje da pokrene rat. Izvršio je udar na Kapadokiju i Bitiniju, rimske teritorije. U narednih godinu dana, Mitridat je zavladao gotovo celom zapadnom Azijom, izuzev nekih izolovanih mesta u Kariji i Likiji koja su i dalje bila na strani Rima. Na rimskoj strani ostao je i grad Rodos. Mitridat je pokazao veliku okrutnost prilikom osvajanja azijskih gradova. Jednog od rimskih vladara ubio je tako što mu je sipao topljeno zlato u usta.

Početak rata uredi

Pripremajući se za rat sa Rimom, Mitridat je na svoju stranu privukao i nezadovoljne Grke. Oni su sa velikim interesovanjem slušali govore Aristiona koga je Mitridat poslao u Atinu da zagovara ustanak. Ubrzo je cela Grčka, izuzev Etolije i Tesalije, ustala protiv Rimljana.

Nakon prvih pobeda, Mitridat je svoju prestonicu premestio u Pergam kako bi lakše pratio dešavanja u Grčkoj. Mitridat je jedan odred na čelu sa svojim sinom uputio duž obala Trakije u Makedoniju, a drugu preko Egeja u centralnu Grčku predvođenu Arhelajem, rođenom Kapadokijcu.

Rat uredi

Ubrzo se pod Mitridatovom kontrolom našla cela Makedonija. Prva veća bitka odigrala se kod Heroneje 86. p. n. e. između Arhelaja i Kornelija Sule. Rimska vojska odnela je veliku pobedu nad trostruko većom pontskom armijom, a prema rimskim podacima, Rimljani su izgubili svega 12 ljudi. Nakon ove bitke, buknula je pobuna protiv pontske vlasti u Grčkoj koji su želeli da se vrati pod okrilje Rima. Pobunu je predvodio grad Efes.

Druga bitka odigrala se kod Orhomena 85. p. n. e. Arhelaj je ponovo poražen od Kornelija Sule. Ubrzo Mitridat gubi kontrolu nad svim osvojenim teritorijama. Bitka kod Orhomena odlučila je rat.

Mir uredi

Prvi mitridatski rat završen je potpisivanjem Dardanskog mira 84. p. n. e. Ovim mirom Mitridat se obavezao da isplati 2000 talanata ratne odštete i odrekao se svih osvojenih teritorija.

Vidi još uredi

Izvori uredi

Drevni Rim, republika - Gedis i Groset (404—416)