Prirodni priraštaj

Prirodni priraštaj po definiciji predstavlja promenu broja jedinki neke populacije po jedinici vremena. Izraz prirodni priraštaj može se odnositi na bilo koju životinjsku vrstu, ali se najčešće koristi za ljudsku populaciju. Još češća je primena tog termina u demografskom smislu, kao merilo promene broja stanovnika jedne države, regije, pripadnika neke grupe ili ljudi na celom svetu.

Povećanje svetskog stanovništva od praistorije do danas

Podela prirodnog priraštaja

Prirodni priraštaj može biti:

• negativan (broj nataliteta i imigracija manji je od broja mortaliteta i emigracija);
• nulti (broj nataliteta i imigracija jednak je broju mortaliteta i emigracija);
• nizak (broj nataliteta i imigracija malo je veći od broja mortaliteta i emigracija);
• visok (broj nataliteta i imigracija znatno je veći od broja mortaliteta i emigracija).

Prirodni priraštaj se izražava u promilima (‰).

Porast svetskog stanovništva

Prirodni priraštaj je uzrok porasta ili opadanja svetskog stanovništva.

Visok prirodni priraštaj je uočljiv Bliskom istoku i subsaharskoj Africi, međutim, u nekim zemljama prirodni priraštaj je negativan.

• Srbija ima negativan prirodni priraštaj (natalitet 9‰, a mortalitet 14‰).

Negativan prirodni priraštaj je posebno izražen u centralnoj Evropi, istočnoj Evropi (prvenstveno zbog niske stope nataliteta) i za jug afričkog kontinenta (većinom zbog visoke smrtnosti prouzrokovane virusom HIV-a).

Očekuje se da će negativan prirodni priraštaj postati veliki problem tokom sledeće decenije i u Japanu i zapadnoj Evropi (zbog toga što su ova mesta visokorazvijena). Prema podacima CIA, broj ljudi u svetu svakodnevno se povećava za oko 200 000, dok se godišnje broj ljudi poveća za 81 milion.

• Dana 1. januara 2015. na Zemlji je živelo 7 325 miliona stanovnika, međutim, godinu dana ranije taj broj je bio 7 244 miliona stanovnika.

Rast svetskog stanovništva u procentima - sa veb stranice CIA

$\mathrm {stopa\ rasta\ populacije} ={(\mathrm {natalitet} +\mathrm {imigracije} )-(\mathrm {mortalitet} +\mathrm {emigracije} ) \over \mathrm {velicina\ populacije} }$

Literatura

• Rada S. i Milutin T. (2016): Geografija za 6. razred osnovne škole (7. izdanje), Zavod za udžbenike i nastavna sredstva – ISBN 978-86-17-19478-7.

Spoljašnje veze

• Stope rasta svetskog stanovništva 1950-2050
• Posledice visokog prirodnog priraštaja Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. februar 2007)