Protivtenkovski top 37 mm Pak 35/36 (3.7 cm Pak 35/36)
 Nemački protivtenkovski top 37 mm Pak 35/36, deo stalne postavke Vojnog muzeja u Beogradu.
| |
| Protivtenkovski top 37 mm Pak 35/36 | |
|---|---|
| Glavne karakteristike | |
| Kalibar | 37 mm |
| Dužina cevi | 1.65 m |
| Težina | 432 kg |
| Elevacija | od -5° do +25° |
| Traversa | 60° |
| Tip projektila | protivoklopni/visokoeksplozivni; 680 g |
| Početna brzina projektila | 762 m/sec |
| Maksimalan domet | 600 m |
| Probojna moć | 48/500/90° |
Protivtenkovski top 37 mm Pak 35/36 (3,7 cm Pak 35/36) je bio standarni nemački protivtenkovski top na početku Drugog svetskog rata 1939. godine. Prvi put je testiran u borbenim uslovima tokom Španskog građanskog rata 1937-38. godine. KvK 36 L 45 (KwK 36 L45) je bio verzija ovog topa namenjena za ugradnju u tenkove i druga oklopna vozila, a najpoznatiji tenk koji je bio naoružan sa ovim topom bio je nemački Pancer III.
Istorija
urediMali kalibar i slaba probojna moć nemačkog protivtenkovskog topa Pak 36 učinile su ga zastarelim već na početku Drugog svetskog rata. Tokom nemačke kampanje na zapadu, pokazalo se da je ovaj top beskoristan protiv bolje oklopljenih neprijateljskih tenkova kao što je to bila britanska Matilda Mk II. Tokom bitke za Francusku posade nekoliko ovih topova su tvrdile da su uspele da unište francuski teški tenk Šar B1 pucajući u njegov bok, međutim ova priča je najverovatnije izmišljena. Zbog nesposobnosti da se izbori sa protivničkim tenkovima ovaj top je dobio nadimak „Kucač na vrata“.
Sredinom 1940. godine počelo je prenaoružavanje nemačkih jedinica novih protivtenkovskim topom 50 mm Pak 38 (5 cm Pak 38). Uvođenjem novog projektila sa jezgrom od tungstena neznatno je povećalo probojnu moć protivtenkovskog topa Pak 36 ali ni to nije bilo dovoljno da bi mogao da se suprotstavi sovjetskim tenkovima T-34 i KV-1. Uprkos tome Pak 36 je ostao standardno nemačko protivtenkovsko oruđe sve do 1942. godine. Njihove posade i dalje su uspevale da unište provitničke tenkove sa izuzetno malih razdaljina ali je ovakav način borbe zahtevao čelične živce i nije pružao drugu šansu.
Nakon što je postepeno zamenjen sa jačim protivtenkovskim topovima, Pak 36 je montiran na poluguseničare kako bi bili osposobljeni za borbu protiv lako oklopljenih neprijateljskih vozila. Značajan broj topova Pak 36 isporučeno je saveznicima Trećeg rajha. Tako se ovaj top našao u naoružanju Finske, Mađarske, Rumunije i Slovačke. Tokom 1943. godine borbeni komplet protivtenkovskog topa Pak 36 upotpunjen je sa novim teškim kumulativnim projektilom (Stielgranate 41) koji se navlačio preko otvora cevi, a za čije ispaljivanje je korišćeno manevarsko punjenje. Ovaj projektil je imao razorno dejstvo ali samo na radaljinama manjim od 300 m. Protivtenkovski topovi Pak 36, sa novim kumulativnim projektilima su se, do kraja rata nalazili u naoružanju nemačkih padobranaca i drugih lako naoružanih jedinica.
Sa proizvodnjom sve težih i bolje oklopljenih tenkova Pak 35/36 je izgubio značaj kao protivoklopno oruđe ali je njegova borbena upotreba produžena konstruisanjem posebnog teškog kumulativnog projektila koji se navlačio preko otvora cevi, a za čije ispaljivanje je korišćeno manevarsko punjenje. Ovaj projektil je na malim razdaljinama imao razorno dejstvo.
Literatura
uredi- „Twentieth-century artillery“ - Ian Hogg, Grange books. 2000. ISBN 978-0-7607-1994-7.
Spoljašnje veze
uredi
- „LemaireSoft's 37mm Pak 36”. Arhivirano iz originala 2. 7. 2007. g.
- Armor penetration table at Panzerworld