Rimska kuća (Malta)
Rimska kuća (Domus Romana) je ruinirana kuća iz rimskog doba koja se nalazi na granici između Mdine i Rabata, na Malti. Sagrađena je u 1. veku pre nove ere kao aristokratska gradska kuća (domus) unutar rimskog grada Melite. U 11. veku osnovano je muslimansko groblje na ostacima kuće.
| Rimska kuća (Romus domana) | |
|---|---|
 Ostaci Rimske kuće | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Mdina/Rabat, Malta |
| Vrsta spomenika | Arheološko nalazište i muzej |
| Vreme nastanka | 1. vek p.n.e. do 2. veka n.e. |
| Vlasnik | država Malta |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Nacionalna agencija za Baštinu Malta |
Nalazište je otkriveno 1881. godine, a arheološkim iskopavanjima otkriveno je nekoliko dobro sačuvanih rimskih mozaika, statua i drugih predmeta, kao i određeni broj nadgrobnih spomenika i drugih ostataka sa groblja. Od 1882, mesto je otvoreno za javnost kao muzej, kojim trenutno upravlja Nacionalna agencija baštine Malte. Pogrešno je nazvana Rimska vila kada je ponovo otkrivena jer se mislilo da je bila izvan grada Melite, ali pri daljim ispitivanjima je razjašnjeno da je unutar gradskih granica.[1]
Istorija i opis uredi
Rimska kuća uredi
Smatra se da je Domus Romana sagrađena početkom 1. veka pre nove ere, a bila je u upotrebi do 2. veka nove ere. Kuća je imala peristil sa kolonadama inspirisan arhitekturom stare Grčke, a najbolje su karakteristike dobro urađeni višebojni mozaici helenističkog stila koji se nalaze u peristilu i okolnim prostorijama, i koji prikazuju ukrasne motive ili mitološke prizore. Korištene su dve vrste tehnika: opus vermikulatum, sa malim pločicama u središtu staze; opus teselatum, veće pločice za stvaranje trodimenzionalnog dizajna oko glavne slike. Slika je trebalo da imitira veoma popularan motiv koji je možda prvo naslikao neki umetnik iz Sofosa. U Domusu se takođe vidi fino obojen zidni malter tako da imitira obojene mermere i prikazuje delimično stilizovane arhitektonske elemente koji bi ih postavili negde između 1. i 2. Pompejskog stila.
Iako je kuća tokom vremena uglavnom uništena, mozaici su preživeli uglavnom netaknuti i uporedivi su sa onima pronađenim u Pompeji ili na Siciliji. U kući su pronađene i brojne statue rimske porodice iz 1. veka, zajedno sa novčićima, staklenim priborom, priborom za kupatilo, amforama i drugim lepim artefaktima.[2]
Muslimansko groblje uredi
U 11. veku, dok je Malta bila deo Fatimidskog kalifata, mesto domusa je pretvoreno u groblje. Najmanje 245 sahranjenih je otkriveno je tokom iskopavanja, koja su takođe otkrila brojne krečnjačke i jedan mermerni nadgrobni spomenik sa arapskim i islamskim kaligrafskim natpisima. Tokom iskopavanja su pronađeni i keramički predmeti i jedan srebrni prsten.[2]
Otkriće i iskopavanja uredi
Domus Romanu su slučajno otkrili radnici 1881. godine tokom projekta uređenja pejzaža. Kasnije su ga iskopavali vodeći arheolozi tog vremena: Antonio Aneto Karuana, Ser Temistokles Zamit, Robert V. Galea, Haris Danskomb Kolt i Luj Apton Vej.[2]
Muzej uredi
Nakon što je domus prvi put iskopan, na mestu peristila kuće izgrađen je muzej da bi se sačuvali mozaici. Muzej je otvoren u februaru 1882. godine i to je bila prva zgrada na Malti koja je izgrađena specijalno za smeštaj muzeja određenog arheološkog nalazišta. Muzej je prvobitno bio poznat kao Muzej rimskih antika, a osim mozaika i drugih rimskih ili muslimanskih artefakata otkrivenih iz domusa, izložio je i neke druge komade rimskog mermera koji su pronađeni na ulicama Mdine. Na kraju su mnogi rimski artefakti pronađeni na drugim mestima na Malti prebačeni u ovaj muzej.[3]
1922. muzej je proširen dizajnom arhitekte Galicie, i dodata je neoklasična fasada i velika izložbena soba. Ostaci domusa uvršteni su na spisak antikviteta 1925. godine.[4] Muzej je zatvoren za vreme Drugog svetskog rata, a u njemu se nalazio restauratorski centar pre ponovnog otvaranja za javnost 1945.[3]
Mozaik peristila obnovljen je u drugoj polovini 20. veka, ali je bio nenamerno oštećen tokom procesa. Izloženi predmeti muzeja obnovljeni su između 2002. i 2005, pa ponovo 2011. godine.[3]
Dodatna literatura uredi
- Drevni mozaik Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. novembar 2020)
Reference uredi
- ^ „Zammit, V. (1999, June 27). Domus Rumana : ir-Rabat. Mument : Pizzikanna, pp. 3.” (PDF).
- ^ a b v Depasquale, Suzannah; Cardona, Neville Juan (2005). Site Catalogue: The Domvs Romana – Rabat Malta. Malta: Heritage Books. str. 3. ISBN 9993270318.
- ^ a b v „Domvs Romana”. Heritage Malta. Arhivirano iz originala 5. 1. 2015. g.
- ^ „Protection of Antiquities Regulations 21st November, 1932 Government Notice 402 of 1932, as Amended by Government Notices 127 of 1935 and 338 of 1939.”. Malta Environment and Planning Authority. Arhivirano iz originala 19. 4. 2016. g.