Википедија

Robert Altman

Robert Bernard Altman (engl. Robert Bernard Altman; Kanzas Siti, 20. februar 1925 — Los Anđeles, 20. novembar 2006) je bio američki režiser, scenarista i producent.

Robert Altman
Robert Altman na Kanskom festivalu 1992.
Datum rođenja(1925-02-20)20. februar 1925.
Mesto rođenjaKanzas Siti, SAD
Datum smrti20. novembar 2006.(2006-11-20) (81 god.)
Mesto smrtiLos Anđeles, SAD
Veb-sajtwww.robertaltman.com

Učestvovao je u Drugom svjetskom ratu kao pilot. Nakon rata studirao je tehniku na univerzitetu Misuri, a zatim je radio kao novinar, pišući i objavljivajući priče. Godine 1946, sa G. V. Džordžom napisao je scenario za film Tjelohranitelj Ričarda Flajšera, a od 1949. do 1955. godine režirao je reklame i dokumentarne filmove.

Na igranom filmu je kao reditelj debitovao 1955. filmom Delinkventi (engl. The Delinquents), a 1957. bio je koreditelj sa F. V. Džordžom u Priči o Džejmsu Dinu (engl. The James Dean Story. Oba filma nisu probudila veću pažnju kritike. Potom ga je Alfred Hičkok angažovao u svojoj TV-seriji Alfred Hičkok vam predstavlja. Od 1957. do 1967. režirao je nekoliko epizoda serija Bonanca, Lude dvadesete i Autobuska stanica. Filmu se vratio 1968. i režirao je dva naslova osrednje vrijednosti : Odbrojavanje (engl. Countdown, 1968) i Toga hladnoga dana u parku (engl. That Cold Day in the Park; 1969).

Filmom M.A.S.H (1970) postigao je veliki uspjeh kod kritike i publike i osvojivši Gran pri u Kanu kada ga je većina kritičara proglasila najeminetnijim predstavnikom modernog američkog filma. Iste godine režirao je ekscentričnu komediju Bruster Maklaud. U sljedećih pet godina režirao je Priviđenja (engl. Images; 1972), Kalifornijski poker (engl. California Split; 1974), tri žanrovski jasno profilisana filma - vestern Kockar i bludnica (engl. McCabe and Mrs. Miller, 1971), detektivski film Privatni detektiv (engl. The Long Goodbye; 1973. prema romanu Rejmonda Čandlera kao i gangsterski film Svi smo mi lopovi (engl. Thives like us, 1974). U ove filmove unio je obilježja svog stila: sklonost prema razaranju američkih mitova, usporavanje akcije naglašavanjem atmosfere i psihološke razrade likova, forsiranje slučajnosti čime se razbija kauzalnost naracije. Vrhunac Altmanove rediteljske karijere predstavlja film Nešvil (1975). Slijedila je kreativna stagnacija, da bi sredinom devedesetih snimio nekoliko značajnih filmova: Igrač (engl. The Player, 1992); Kratki rezovi (engl. Short Cuts, 1993), Visoka moda, 1994, a 2001. Gosford park.

Mladost i karijera uredi

Altman je rođen 20. februara 1925, u Kanzas Sitiju u Misuriju, kao sin Helen (rođene Metjuz), potomka putnika sa broda Mejflauer rodom iz Nebraske, i Bernarda Klementa Altmana, bogatog prodavca osiguranja i amaterskog kockara, koji je poticao iz porodice više klase. Altmanovo poreklo je nemačko, englesko i irsko;[1][2] njegov deda sa očeve strane, Frank Altman, stariji, anglikovao je pisanje prezimena iz „Altmann” u „Altman”.[2] Altman je imao katoličko vaspitanje,[3] ali nije nastavio da prati ili praktikuje religiju kao odrasla osoba,[4] iako su ga nazivali „nekom vrstom katolika” i katoličkim rediteljem.[3][5] On je pohađao isusovske škole, uključujući Rokherst srednju školu, u Kanzas Sitiju.[6] On je maturirao sa Ventvortove vojne akademije u Leksingtonu u Misuriju 1943. godine.

Godine 1943. se Altman pridružio Vazduhoplovnim snagama vojske SAD u svojoj 18. godini. Tokom Drugog svetskog rata, Altman je leteo na više od 50 bombarderskih misija kao član posade na B-24 Liberejtoru sa 307. Bombarderskom brupom u Borneu i Holandskoj Indiji.[7]

Posle njegovog otpusta 1946, Altman se preselio u Kaliforniju. Radio je na oglašavanju za kompaniju koja je izumila mašinu za tetovažu radi identifikacije pasa. Ušao je u filmski rad po hiru, prodajući scenario firmi RKO za film iz 1948. pod naslovom Telohranitelj, koji je on napisao zajedno sa Džordžom V. Džordžom. Altmanov neposredni uspeh ga je ohrabrio da se preseli u Njujork, gde je pokušao da stvori karijeru pisca. Nakon što je imao mali uspeh, 1949. se vratio u Kanzas Siti, gde je prihvatio posao režisera i pisca industrijskih filmova za Kalvin kompaniju. U februaru 2012, jedan rani Kalvinov film u režiji Altmana, sa naslovom Moderni fudbal (1951), pronašao je reditelj Gari Hagins.[8][9]

Altman je režirao 65 industrijska i dokumentarna filma pre nego što ga je 1956. godine unajmio lokalni biznismen da piše i režira igrani film u Kanzas Sitiju o maloletničkoj delinkvenciji. Film pod naslovom Delikventi, napravljen za 60.000 američkih dolara, kupilo je preduzeće Ujedinjeni umetnici za 150.000 američkih dolara, i plasiran je na tržište 1957. godine. Mada primitivan, ovaj tinejdžerski eksploatacioni film je sadržao osnove Altmanovog kasnijeg rada u vidu njegove upotrebe neformalnog, naturalističkog dijaloga. Sa ovim uspehom, Altman se preselio iz Kanzas Sitija u Kaliformiju zadnji put. On je korežirao Džejms Dinovu priču (1957). Ovaj dokumentarac je sa žurbom plasiran u bioskope da bi se iskoristila nedavna smrt glumca i zadovoljila potražnja sledbenika njegovog nastajućeg kulta.

Kao reditelj poznat je po izraženoj kritičnosti prema američkom društvu i preispitivanju vrednosti društva u svojim filmovima, kadriranju velikog broja glumaca u jednoj sceni i čestim pokretanjem kamere.[10]

Filmografija uredi

Igrani filmovi uredi

  • (The Delinquents, Altmanov bioskopski debi, 1956)
  • (Pot au feu, kratki film, 1965)
  • (Girl Talk, kratki film, 1966)
  • (The Party, kratki film, 1966)
  • (Speak Low, kratki film, 1966)
  • (Ebb Tide, kratki film, 1966)
  • (Countdown, 1968)
  • (That Cold Day in the Park, 1969)
  • M.A.S.H, 1970
  • Bruster Meklaud (Brewster McCloud, 1970)
  • Kockar i bludnica (McCabe & Mrs. Miller, 1971)
  • Images, 1972
  • Privatni detektiv (The Long Goodbye, 1973)
  • Svi smo mi lopovi (Thieves Like Us, 1974)
  • Kalifornijski poker (California Split, 1974)
  • Nešvil (Nashville, 1975)
  • Bufalo Bil i Indijanci (Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson, 1976)
  • Tri žene (3 Women, 1977)
  • Svadba (A Wedding, 1978)
  • Kvintet (Quintet, 1979)
  • Idealan par (A Perfect Couple, 1979)
  • Zdravlje (Health, 1980)
  • Popaj (Popeye, 1980)
  • Džimi Din, vrati se (Come Back to the Five and Dime, Jimmy Dean, Jimmy Dean, 1982)
  • Strimers (Streamers, 1983)
  • Tajna čast (Secret Honor, 1984)
  • (O.C. & Stiggs, 1984, prikazan 1987)
  • Ludi za ljubavlju (Fool for Love, prema komadu Sema Šeparda, 1985)
  • (Beyond Therapy, 1987)
  • (Aria, segment Les Boréades, 1987)
  • Vinsent i Teo (Vincent and Theo, 1990)[11][12]
  • Igrač (The Player, 1992)
  • Kratki rezovi (Short Cuts, 1993)
  • Visoka moda (Prêt-à-Porter, poznat i pod nazivom Ready to Wear, 1994)
  • Kanzas Siti (Kansas City, 1996)
  • (The Gingerbread Man, 1998)
  • (Cookie's Fortune, 1999)
  • (Dr. T & the Women, 2000)
  • (Gosford Park, 2001)
  • (The Company, 2003)
  • Kućni prijatelj iz prerije, negde i kao The Last Show 2006)

Reference uredi

  1. ^ Lemons, Stephen. „Robert Altman”. Salon.com. str. 2. Arhivirano iz originala 8. 12. 2006. g. Pristupljeno 22. 11. 2006. 
  2. ^ a b The Daily Telegraph (22. 11. 2006). „Robert Altman, 81, Mercurial Director of Masterworks and Flops”. The New York Sun. Arhivirano iz originala 29. 09. 2007. g. Pristupljeno 22. 11. 2006. 
  3. ^ a b „The Religious Affiliation of Robert Altman”. Adherents.com. 28. 7. 2005. Arhivirano iz originala 04. 02. 2006. g. Pristupljeno 22. 11. 2006. 
  4. ^ "Interview: Robert Altman", The Guardian
  5. ^ „Spotlight: Catholics at the Movies”. Catholichistory.net. Pristupljeno 24. 8. 2014. 
  6. ^ Butler, Robert W. (5. 3. 2006). „Finally, An Attitude Adjustment: Hollywood's Establishment Now Embraces Rebel Director Altman”. The Kansas City Star. str. 5. 
  7. ^ „Famous B-24/PB4Y Crew Members”. B-24 Best Web. 2011. Pristupljeno 25. 7. 2011. 
  8. ^ „Fan uncovers Robert Altman's first film”. Content.usatoday.com. 14. 3. 2012. Pristupljeno 24. 8. 2014. 
  9. ^ „Robert Altman's Lost Classic: 'Modern Football'”. Forbes. 13. 3. 2012. Pristupljeno 24. 8. 2014. 
  10. ^ Vujović, Marija (2017). „Robert Altman”. Kinoteka. 1. 
  11. ^ Kelleher, Ed (1. 11. 1990). „Buying and Booking Guide: Vincent & Theo”. The Film Journal. 93 (10): 38—39. „Powerfully realized study of Vincent van Gogh and his brother Theo marks a return to the mainstream arena for director Robert Altman. Brilliantly acted, splendid film fare should be welcomed in specialty houses and beyond.” 
  12. ^ Murray, Noel (30. 3. 2015). „Vincent & Theo”. The Dissolve. Arhivirano iz originala 7. 4. 2016. g. „When The Player came out in 1992, it was greeted as a welcome comeback for director Robert Altman, who spent much of the previous decade working small—making filmed plays instead of the ambitious, character-heavy genre reinventions he’d been known for in the 1970s. But Altman actually reclaimed his critics’ darling status two years earlier with Vincent & Theo, a luminous biopic about painter Vincent Van Gogh (played by Tim Roth) and his art-dealer brother (Paul Rhys).” 

Literatura uredi

  • Robert Altman Bibliography (via UC Berkeley)
  • Rafal Syska, Keep the Distance. Film World of Robert Altman, Rabid, Cracow. 2008. ISBN 978-83-60236-36-9.
  • Caso, Frank (2015). Robert Altman in the American Grain. London: Reaktion Books. ISBN 978-1-78023-522-6. 
  • The director's commentary on the McCabe & Mrs. Miller DVD, while focusing on that film, also to some degree covers Altman's general methodology as a director.
  • Judith M. Kass. Robert Altman: American Innovator early (1978) assessment of the director's work and his interest in gambling. Part of Leonard Maltin's Popular Library filmmaker series.
  • The English band Maxïmo Park have a song named "Robert Altman", a b-side to their single "Our Velocity"
  • The Criterion Collection has released several of Altman's films on DVD (Short Cuts, 3 Women, Tanner '88, Secret Honor) which include audio commentary and video interviews with him that shed light on his directing style.
  • Charles Warren, "Cavell, Altman and Cassavetes" in the Stanley Cavell special issue, Jeffey Crouse (ed.), Film International, Issue 22, Vol. 4, No. 4. 2006. str. 14–20.
  • Rick Armstrong, "Robert Altman: Critical Essays" Actors, historians, film scholars, and cultural theorists reflect on Altman and his five-decade career...(McFarland, February 18, 2011)
  • Zuckoff, Mitchell (2009). Robert Altman: The Oral Biography. New York: Alfred A. Knopf. ISBN 978-0-307-26768-9. 
  • Description and details on the Short Cuts Soundtrack for more in-depth information about this title.
  • Helene Keyssar, Robert Altman's America. Oxford, 1991

Spoljašnje veze uredi

 
Robert Altman na Vikimedijinoj ostavi.
Video
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Роберт_Алтман&oldid=27550885”