Ртањска метвица
Ртањска метвица (лат. Nepeta rtanjensis) pripada višegodišljim zeljastim biljkama. Rod Nepeta obuhvata oko 250 uglavnom višegodišnjih zeljastih biljaka koje pripadaju familiji usnatica (lat. Lamiaceae). Prirodni arel rasprostranjenja je Azija, Severna Afrika i planine u okviru tropskog dela Afrike, i Evropski umereni pojas.[2] Period cvetanja je od juna do jula.
| Rtanjska metvica | |
|---|---|
| Naučna klasifikacija | |
| Carstvo: | |
| Divizija: | |
| Klasa: | |
| Red: | |
| Porodica: | |
| Rod: | |
| Vrsta: | N. rtanjensis[1]
|
| Binomno ime | |
| Nepeta rtanjensis Diklić & Milojević
| |
Izgled uredi
Polužbunaste je forme, čije su grane polegle ili uspravne, visine do 65 cm. Grane su prekrivene gustim dlakama koje su zeleno-sive. Biljka ima intenzivan miris. Liska biljke je u bazi srcastog izgleda, testerasta po ivici lista koja potom prelazi u jajastu formu i nalazi se na kratkoj lisnoj dršci. Raspored cvetova je pršljenast, odnosno u 4—11 pršljenova smešteno je najviše 35 cvetova. Lisni pupoljci su dužine do 8 mm i lancetasog su oblika. Čašični listići su cilindrični, sadrže 5 zubaca i duži su u odnosu na lisne pupoljke. Krunični listići su beli sa ljubičastim šarama.[3] Oprašivanje biljke vrši se pomoću insekata, dok se rasejavanje obavlja vetrom. Plod se formira u periodu avgust—septembar i orašastog je tipa. Razmnožava se klijanjem semena ili iz stabla vegetativno.[2]
Stanište uredi
Raste na otvorenom staništu na krečnjačkoj podlozi u hrastovim šumama.
Areal rasprostranjenosti uredi
Centri arela su Albanija i Grčka. U Srbiji se ova vrsta nalazi na južnoj strani planine Rtanj. S obzirom da se ovaj areal nalazi vrlo daleko od centra areala vrsta, vrsta Nepeta rtanjensis spada u reliktne biljne vrste.
Ugroženost uredi
Vrsta Nepeta rtanjensis spada u ugrožene biljne vrste i zaštićena je od strane države. Nalazi se u Crvenoj knjizi flore Srbije.
Antropogeni uticaj uredi
Najčešći razlozi ugroženosti su: meštani intenzivno sakupljaju ovu biljku zbog jakog mirisa, ispaša stoke, kao i razaranje površinskog sloja zemljišta za potrebe vojnih vežbi.
Lekovitost uredi
Potvrđeno je da eterično ulje ove biljne vrste efikasnije antibakterijski deluje na vrstu bakterija Staphilococcus aureus od penicilina i tetraciklina.
Galerija uredi
-
stabljika -
cvet -
cvet -
habitus -
habitus
Reference uredi
- ^ a b „BioRas - Biološka Raznovrsnost Srbije”. bioras.petnica.rs. Pristupljeno 1. 8. 2019.[mrtva veza]
- ^ a b „RTANJ DOBRE NADE - LEKOVITO BILJE RTNJA”. rtanjdobrenade.com. Pristupljeno 9. 7. 2019.
- ^ Crvena knjiga flore Srbije = the Red data book of flora of Serbia. Stevanović, Vladimir., Serbia. Ministarstvo zaštite životne sredine., Univerzitet u Beogradu. Biološki fakultet., Zavod za zaštitu prirode Srbije. Beograd: Ministarstvo za Životnu Sredinu Republike Srbije. 1999. ISBN 9788670780125. OCLC 52928398.
Spoljašnje veze uredi
