Sava Anđelković
Sava Anđelković (Beograd, 1924 — Beograd, 2016), ilegalac, učesnik NOB-a, obaveštajni oficir Kosmajskog partizanskog odreda, društveno-politički radnik SFRJ, ekonomista, urednik lista „Borba”, pomoćnik direktora Jugoslovenske poljoprivredne banke, specijalni savetnik Udružene beogradske banke.[1]
Sava Anđelković | |
|---|---|
| Datum rođenja | 1924. |
| Datum smrti | 2016. |
Biografija uredi
Narodnooslobodilačka borba uredi
Sava Anđelković rođen je u Beogradu 1924. godine. Tokom Drugog svetskog rata pripadao je omladinskom aktivu koji je delovao u Beogradu na teritoriji VI kvarta. Učestvovao je u cepanju neprijateljskih plakata, ispisivanju parola protiv okupatora, raznošenju letaka i drugog ilegalnog materijala, sakupljanju odeće i potrebnog materijala za NOF, skrivanju ilegalaca i pomaganju pri njihovom odlasku u partizanske odrede i drugo.
Aprila 1944. godine priključio se Sremskom a kasnije Kosmajskom partizanskom odredu. Do oslobođenja Beograda organizovao je obaveštajne grupe, sakupljao podatke o okupiranom gradu, jačini i rasporedu nemačkog garnizona u Beogradu kao i druge informacije koje je slao Štabu Prve armijske grupe.
Tokom ilegalnog rada u Beogradu imao je nadimke Prle, Pirga, Zima i druge.
Po oslobođenju Beograda, odlukom Mesnog komiteta KP za Beograd, povučen je sa dužnosti pomoćnika obaveštajnog oficira Prve armijske grupe za politički rad na terenu. Godine 1945. postavljen je za člana Rejonskog komiteta KPJ za Peti rejon u Beogradu, a naredne godine za njegovog sekretara. Do proleća 1948. bio je član Mesnog komiteta SKOJ-a Beograda, a potom član Agitpropa Mesnog komiteta KP do 1950. godine. U periodu 1950–1952. godine pohađao je Višu partijsku školu „Đuro Đaković”.[2]
Lik Save Anđelkovića poslužio je kao inspiracija scenaristima Draganu Markoviću i Siniši Paviću prilikom rada na televizijskoj seriji „Otpisani“, za lik Prleta koga je tumačio Dragan Nikolić.
Posleratni period uredi
Studije ekonomije upisuje na Beogradskom univerzitetu gde je diplomirao 1956. godine.
U periodu od 1954. do 1961. godine obavljao je funkcije vezane za izdavačku delatnost. Bio je urednik lista „Borba”, glavni urednik časopisa „Komuna” kao i sekretar Udruženja izdavača FNRJ.
Na gradskom nivou Sava Anđelković je bio odbornik SO Stari Grad, a na republičkom je obavljao funkcije sekretara Ideološke komisije CK SK Srbije, poslanika Republičkog veća Skupštine Srbije i predsednika Odbora za plan i finansije Republičke skupštine.
Od 1974. godine bio je pomoćnik direktora Jugoslovenske poljoprivredne banke – Poljobanke, a od 1978. potpredsednik Udružene poljoprivredne banke. Kada je Poljobanka prestala sa radom, 1980. godine, Sava Anđelković je postavljen za specijalnog savetnika Udružene beogradske banke, gde je ostao do penzionisanja.[2]
Preminuo je juna meseca 2016. godine u Beogradu, gde je i sahranjen.
Legat Save Anđelkovića uredi
Sava Anđelković je 2012. godine Istorijskom arhivu Beograda predao artefakta i dokumenta koja se odnose na događaje u vezi sa oslobođenjem Beograda, od kojih je formiran Legat Save Anđelkovića - Signatura fonda: IAB, 2879.
Legat između ostalog sadrži: Upute o vojnoj obaveštajnoj službi; plan Beograda sa ucrtanim nemačkim bunkerima; objavu Štaba I Proleterske divizije NOVJ od 16. oktobra 1944. godine, kojom se Savi Anđelkoviću dozvoljava slobodno kretanje po Beogradu i nošenje oružja kao i članci i fotografije.
Sastavni deo legata čine i naoružanje i oprema nemačkog oficira kojeg je Sava Anđelković zarobio: mašinska puška proizvedena u Nemačkoj pri kraju Drugog svetskog rata, šaržeri za mašinsku pušku sa pohabanim kožnim opasačima i uprtačima, pištolj „Parabelum”, kalibra 9 mm, sa dve futrole, municija, mast za podmazivanje oružja u metalnoj kutiji, kompas, kožna i platnena torbica i drugo.[1]
Građa je kategorizovana kao kulturno dobro.[1]
Reference uredi
Literatura uredi
- Obradović Mirjana, Vodič kroz legate, lične i porodične fondove. . Београд. 2017. ISBN 978-86-80481-42-5.