Savezno veće Austrije
Savezno veće (nem. Bundesrat) je gornji dom Parlamenta Austrije i čine ga predstavnici devet austrijskih saveznih država (nem. Bundesländer). Saveznim većem predsedava jedan predsednik i dva potpredsednika. Od 1. jula 2022. predsednica Saveznog veća je Korina Šuman iz Socijaldemokratske partije Austrije.
Sastav uredi
Članove Saveznog veća i njihove zamenike biraju Pokrajinske skupštine (nem. Landtag) na osnovu srazmerne zastupljenosti.[1] Savezno veće trenutno ima 61. člana, ali taj broj nije stalan, jer predsednik države određuje broj predstavnika po pokrajini na osnovu svakog novog popisa stanovništva. Pokrajina (tj. savezna država) sa najvećim brojem stanovnika ima 12 predstavnika, a najmanji mogući broj predstavnika za ostale pokrajine je tri.[2]
Stranka koja je druga po zastupljenosti u Pokrajinskoj skupštini mora da dobije najmanje jedno mesto u Saveznom veću. Ako dve ili više partija imaju isti broj predstavnika, onda stranka koja je bila druga po zastupljenosti na poslednjim pokrajinskim izborima mora dobiti najmanje jedno mesto u Saveznom veću.[2]
Članovi Saveznog veća ne moraju da pripadaju Pokrajinskoj skupštini koja ih delegira, ali moraju imati pasivno biračko pravo. Njihov mandat traje koliko i mandat Pokrajinskih skupština (pet do šest godina). Oni imaju „slobodan mandat“ i ne mogu da budu opozvani od strane Pokrajinske skupštine pre isteka svog mandata.[3]
Nadležnosti uredi
Savezno veće, kao Gornji dom Parlamenta Austrije, ima pravo da predlaže zakone Donjem domu (Nacionalnom veću), međutim, u praksi su takvi predlozi retki. Generalno, Savezno veće nema velika ovlašćenja u zakonodavnoj proceduri. To može odložiti objavljivanje zakona za nekoliko nedelja. Međutim, ne može sprečiti donošenje zakona na državnom nivou, osim u nekoliko izuzetaka, i nema pravo da podnosi amandmane na zakone.[2]
Svaki zakon koji bude usvojen u Donjem domu dostavlja se bez odlaganja Saveznom vijeću, koje može podneti pismeni prigovor u roku od osam nedelja od dana prihvatanja. Ako Donji dom, nakon prigovora, uz prisustvo najmanje polovine članova koji glasaju, ponovi prvobitnu odluku, zakon se potvrđuje i objavljuje. Ako Savezno veće odluči da ne prigovori, zakon se potvrđuje i objavljuje.[2]
Savezno veće nema pravo da učestvuje u pitanjima koja se odnose na budžet i finansijska pitanja, kao što su Zakon o finansijama ili raspolaganje državnom imovinom. Za donošenje ustavnih zakona (ili ustavnih odredbi u zakonima) kojima se ograničava zakonodavna ili izvršna nadležnost pokrajine, potrebno je odobrenje Saveznog veća, uz prisustvo najmanje polovine članova i dvotrećinsku većinu glasova. Isto važi i za glasanje za ustavne amandmane koji se tiču Saveznog veća.[2]
Kontrola nadležnosti uredi
Savezno veće i Nacionalno veće austrijskog parlamenta ovlašćeni su da nadgledaju rad Vlade Austrije, da postavljaju pitanja njenim članovima iz svoje nadležnosti, da traže bilo kakve informacije i izražavaju svoje želje u vezi sa izvršnom vlasti u formi rezolucije.[2]
Savezno veće, kao i Donji dom i njegove komisije mogu zahtevati da članovi Vlade prisustvuju sednicama i mogu tražiti od njih da sprovedu određene istrage.[2]
Domovi takođe imaju pravo da kontrolišu Vladu u odnosu na preduzeća u kojima država ima najmanje 50% akcija, odnosno osnivačkog ili akcijskog kapitala, a koja su pod kontrolom Revizorskog suda.[2]
Evropska pitanja uredi
Ulaskom Austrije u Evropsku uniju, Parlament i pokrajine su stekle pravo na informisanje i učešće u evropskim pitanjima. Međutim, ovlašćenja Saveznog veća su u tom pogledu ograničena, što je u skladu sa njegovim nadležnostima u vezi sa ustavnim zakonom u domaćem pravu.[2]
Austrijska Vlada je dužna da obavesti Savezno veće o dospelim predlozima za imenovanje članova Evropske komisije, Evropskog suda, Prvostepenog suda, Revizorskog suda, Odbora direktora Evropske investicione banke, Ekonomskog i Socijalnog saveta, i Komiteta regiona.[2]
Vlada mora odmah obavestiti Savezno veće i Nacionalno veće o predlozima evropskih zakona i pozvati ih da daju svoje mišljenje. Kada se predloženi evropski zakon mora primeniti nacionalnim zakonom za koji je potrebno odobrenje Saveznog veća, mišljenje Saveznog veća je obavezujuće za Vladu koja učestvuje u pregovorima i koja glasa u Evropskoj uniji.[2]
Trenutni sastav po pokrajinama i partijama uredi
Savezno veće je trenutno (od 25. oktobra 2022.) sastavljeno od sledećih grupa:[4]
| Austrijska savezna država | Ukupno članova / po partijama | OVP | SPO | FPO | Zeleni | NEOS |
|---|---|---|---|---|---|---|
 |
3 | 1 | 2 | – | – | – |
 |
4 | – | 3 | 1 | – | – |
 |
12 | 7 | 3 | 2 | – | – |
 |
10 | 5 | 2 | 2 | 1 | – |
 |
4 | 2 | 1 | 1 | – | – |
 |
9 | 4 | 2 | 2 | 1 | – |
 |
5 | 3 | 1 | 1 | – | – |
 |
3 | 2 | – | – | 1 | – |
 |
11 | 2 | 5 | 1 | 2 | 1 |
| UKUPNO | 61 | 26 | 19 | 10 | 5 | 1 |
Zastupljene političke partije su:
- OVP - Austrijska narodna partija
- SPO - Socijaldemokratska partija Austrije
- FPO - Slobodarska partija Austrije
- Zeleni - Zeleni Austrije
- NEOS - Nova Austrija i Liberalni forum
Izvori uredi
- ^ „Abgeordnete zum Bundesrat”. Demokratiezentrum Wien (na jeziku: nemački). Arhivirano iz originala 05. 12. 2022. g. Pristupljeno 2022-12-05.
- ^ a b v g d đ e ž z i j Filipović, 2011., str. 22.
- ^ Bundesrat (Österreich) (na jeziku: nemački), 2022-11-18, Pristupljeno 2022-12-05
- ^ Filipović, 2011., str. 21.