Sima Marković (vojvoda)
Sima Marković (Veliki Borak, 1768 — Beograd, 22. mart 1817) bio je knez, oberknez i vojvoda iz Prvog srpskog ustanka. Bio je istaknuti državnik, član i predsjednik Praviteljstvujuščeg sovjeta serbskog (predsednik postao na Veliku Gospojinu 1805. godine).[1][2]
Sima Marković | |
|---|---|
 Portret kneza Markovića | |
| Datum rođenja | 1768. |
| Mesto rođenja | Veliki Borak, Osmansko carstvo, danas Srbija |
| Datum smrti | 22. mart 1817. (48/49 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Osmansko carstvo, danas Srbija |
Biografija uredi
Knez beogradske nahije postaje 1793. godine. Učesnik je Kočine krajine. O ugledu koji je knez Sima Marković uživao među narodom svedoči i podatak da jet okom Seče knezova bilo planirano i njegovo ubistvo. Turci su poručili knezu Simi da ih sačeka kod kuće, ali je momak u službi kneza Sime, prenoseći tursku poruku dodao da je čuo za ubistvo kneza Stanoja iz sela Zeoke. Zahvaljujući ovome, knez Sima je uspeo da pobegne.[3][4]
U Prvom srpskom ustanku predvodi vojsku na Ivankovcu, Mišaru, Deligradu, u oslobađanju Smedereva i Čokešini. Vojska Kneza Sime Markovića prva ulazi u Beogradsku varoš 13. decembra 1806. prilikom oslobađanja Beograda od Turaka, prošavši kroz Varoš-kapiju. Tokom velike ustaničke akcije 1809. godine knez sima je vodio onaj deo srpske vojske koji je prešao Drinu i započeo oslobađanje Bosne, ali se ta vojska morala vratiti nakon poraza drugog dela ustanika na Kamenici.[3][4]
Popečitelj narodne kase, odnosno prvi ministar finansija postao je 1811. godine. Pored toga, išao je kao izaslanik vožda Karađorđa u Bukurešt 1809. godine i u Petrograd 1811-1812. godine, kada se u više navrata susreo i sa ruskim carem Aleksandrom I. Nakon propasti Prvog srpskog ustanka 1813. godine prešao je u Srem. Odatle je bio poslat u Marburg, ali se potom vratio u Srem. U junu 1815. godine je išao u Beč kako bi ruskom caru predao srpske molbenice, nakon čega je došao u Srbiju.[3][4]
Nakon izvesnog vremena knez Sima je počeo dobijati pisma od onih ustaničkih prvaka koji su prethodno napustili Srbiju sa Karađorđem, a potom su mu se obratili i kmetovi iz okolnih sela, nagovarajući ga da pozovu Karađorđa iz Rusije i ponovo otpočnu borbe sa Turcima. Iako su Turci zatvorili kneza Simu saznavši za ovo, on je ipak bio oslobođen. Međutim, Sima Marković je sa Pavlom Cukićem 1817. godine podigao ustanak protiv kneza Miloša Obrenovića, ali je ustanak ugušen. Kneza Simu Markovića uhvatio je i pogubio na Kalemegdanu beogradski Marašli Ali-paša, na Mladence 9. marta (po starom kalendaru).[3][5]
Po njemu se zovu ulice u Beogradu, Smederevu i Kragujevcu i ulica koja vodi ka njegovom rodnom mestu, kao i osnovna škola u Barajevu. U Velikom Borku se već više od 4 decenije, krajem meseca avgusta, organizuju „Dani kneza Sime Markovića“.[3]
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ^ „Kultura”. barajevo.org.rs. Gradska opština Barajevo. Pristupljeno 25. 11. 2013.
- ^ „Barajevo”. tob.rs. Turistička organizacija Beograda. Arhivirano iz originala 03. 12. 2013. g. Pristupljeno 25. 11. 2013.
- ^ a b v g d „Knez Sima Marković - prvi ministar finansija”. ckb.org.rs. Centar za kulturu Barajevo. Arhivirano iz originala 02. 12. 2013. g. Pristupljeno 25. 11. 2013.
- ^ a b v Gavrilović, Andra, ur. (1901). Znameniti Srbi XIX veka, godina I. Zagreb: Srpska štamparija. str. 88.
- ^ Gavrilović, ur. (1901). Znameniti Srbi XIX veka, godina I. Andra: Srpska štamparija. str. 88—89.
Literatura uredi
- Ćorović, Vladimir (1997). Istorija srpskog naroda.
