Sinđelićev trg u Nišu

Sinđelićev trg u Nišu jedna je od važnih kulturnih, poslovno-administrativnih i ambijentalnih celina i raskrsnica magistralnih puteva ka severu, jugu, istoku i zapadu Srbije, u gradskoj opštini Medijana.

Sinđelićev trg sa raskrsnicom magistralnih puteva ka severu, jugu, istoku i zapadu Srbije

Trg se nalazi u užem centralnom gradskom jezgru, oivičen stambenim zgradama, zgradom Narodnog pozorišta, Domom vojske i zgradom Suda, koje zajedno sa manjom parkovskom povrđinom dominiraju ovim prostorom. Trg presecaju dve magistralne saobraćajnice i dve „slepa“ ulice, pretvorene u pešećku zonu i parkiralište, i jedini u sprilaz stambenim zgradama razmeštenim po obodu trga. Sa severne strane parkovske površine, i najlepšeg dela trga, nalazi se „mini“ benzinska pumpa, koja bi nakon izmešatnjem dala trgu lepši izgled, i otvorila pogled ka reprezentativnom objektu iz prošlog veka.

Položaj

Označava prostor koji je sa sa severa graniči ulicama Lole Ribara i Ćirila i Metodija, sa istoka ulicama Kralja Stefana Prvovenčanog i Sinđelićev trg, sa juga ulicom Nikole Pašića i sa zapada ulicom Lole Ribara. Trg, na približno dva dela, severni i južni, deli jedna od glavnih magistrala Niša, ulica Vožda Karađorđa.

Na južnom delu trga nalaze se zgrade Narodnog pozorišta i Dom Vojske Srbije, a iza pozorišta veliki parking prostor koji okružuju brojni etažni i višespratni poslovno stambene objekti. Na severnom delu trga nalazi se mali gradski park sa „mini“ benzinskom pumpom, zgrade Optinskog suda i Učiteljskog doma, i nekoliko etažnih i višespratnih stambenih objekata.

Sinđelićev trg, na raskrsnici ulica Stefana Prvovenčanog i Vožda karađorđa

Istorija

Sinđelićev trg na Vinterovom planu

U tursko vreme druge polovine 19. veka bio je utrina na periferiji grada, na mestu gde je prolazio Carigradski drum preko jarka, koji je opkoljavao i štitio grad. Utrina je ucrtana u Vinterovom regulacionom planu 1878. godine. Prema gradu utrina se graničila sa džamijom, koja je stajala na mestu današnje apoteke „Ćele Kula“ poznatoj pod imenom „šarena“ ili „fukara“ džamija.

Vinterovim planom bilo je predviđeno zatrpavanje jarka, a na južnom delu je planirana izgradnja „gimnazije i realke“. Tokom realizacije jarak je zatrpan, a gimnazija je izgrađena nešto dalje na mestu Midhat-pašine „Islahane“ i šegrtskog internata.

Prostor današnjeg trga je duže vremena krajem 19. i početkom 20. veka korišten kao pijaca za drva, seno, kreč, vunu i stoku. Na mestu današnjeg pozorišta nalazila se opštinska vaga, a ispred nje „šarena česma“. Na mestu sadašnje spomen kosturnice bili su postavljani cirkuski šatori.

Svoje osnovne karakteristike i značaj trg je dobio je tek izgradnjom Pozorišta, iako se na njemu već od ranije nalazila zgrada suda izvedena u duhu neoklasicističke arhitekture. Kamen temeljac za novu pozorištnu zgradu postavljen je 27. juna 1937. godine, a svečano osvećenje obavljeno je 1. januara 1939.

Izgradnjom pozorišta po obodu trga u to vreme inicirale je i gradnju drugih objekata oko trga, stambenih višespratnica koje su projektovane u duhu Moderne poput “Banovinske zgrade“ i stambene zgrade dr Ljubomira i Dese Spasić. Stambenu zgradu popularno nazvanu “Banovinska“ projektovao je isti autor kao i zgradu pozorišta, arh. Vesvold Tatarinov.

Početak Drugog svetskog rata prekinuo je dalju izgradnju trga, ali i po završetku rata, 50-tih i 60-tih godina, nastavlja se graditi na prostoru trga u duhu kasne Moderne, pre svega Doma vojske, koji svojom arhitekturom i postavkom u prostoru bio izvanredan nastavak, ili završetak formiranja ovog trga u Nišu.

Objekti

Pored Narodnog pozorišta i spomen kosturnice na Trgu se nalaze Palata pravde u kojoj je smešten sud. Iza Palate pravde nalazi se Učiteljski dom, a sa druge strane se nalaze Dom Vojske Srbije i bioskop.

Galerija

• 
  Narodno pozorište
• 
  Palata pravde
• 
  Dom sreza niškog napravljen oko 1910 - danas Palata pravde
• 
  1930. godine tramvaj, Palata pravde a iza je Učiteljski dom
• 
  Učiteljski dom
• 
  Učiteljski dom
• 
  Grobnica narodnih heroja
• 
  Grobnica narodnih heroja
• 
  Grobnica narodnih heroja
• 
  Bista Branka Miljkovića ispred Narodnog pozorišta na Sinđelićevom trgu
• 
  Bista Stevana Sremca ispred Narodnog pozorišta na Sinđelićevom trgu
• 
  Spomen Česma u Sinđelićevom parku izgrađena u sklopu proslave 1700. godina Milanskog edikta

Vidi još

• Trg kralja Milana

Literatura

• Zbornik Narodnog Muzeja Niš, br. 6-7, 1991

Spoljašnje veze

Mediji vezani za članak Sinđelićev trg u Nišu na Vikimedijinoj ostavi

• Trg na Interaktivnom planu grada Niša