Spisak opera Volfganga Amadeusa Mocarta
Spisak opera Volfganga Amadeusa Mocarta predstavlja 22 muzičke drame u različitim žanrovima koje je komponovao Volfgang Amadeus Mocart. Kreću se od malih, izvedenih djela njegove mladosti do punopravnih opera u zrelom dobu. Tri djela je ostavio nedovršena i izvedena su tek mnogo godina nakon njegove smrti. Sva njegova djela u zrelom dobu smatraju se klasicima i nikada nisu bila van repertoara svjetskih operskih kuća.[1]
Operski analitičar Dejvid Kerns je istakao da je još od malih nogu imao izuzetnu sposobnost da uhvati i asimiluje sve što mu je u novonastalom stilu bilo najkorisnije.[2] U pismu svom ocu od 7. februara 1778. Mocart je napisao: „kao što znate, mogu manje-više da usvojim ili imitiram bilo koju vrstu i stil kompozicije“.[3] On je to iskoristio da uspostavi novi standard, postajući istovremeno „asimilator, savršen i inovator“.[2] Njegova rana djela prate tradicionalne forme italijanskih stilova opera serija i opera bufa, kao i njemačkog stila zingšpil. U svom zrelom dobu, prema Nikolasu Kenjonu, on je „pojačao sve ove forme bogatstvom svoje inovacije“,[1] a u operi Don Đovani je postigao sintezu dva italijanska stila, uključujući lik dona Ane u stilu opera serija, likove Leporele i Zerline u stilu opera bufa, kao i lik dona Elvire u miješanom stilu serije i bufe.[1] Bio je jedinstven među kompozitorima jer je sve svoje opere u zrelom dobu, počevši od opere Idomeneo, završio u ključu uvertire.[4][5]
Ideje i karakterizacije koje je koristio u početnim djelima su kasnije razvijene i rafinirane. Njegove kasnije opere sadrže niz nezaboravnih, snažno iscrtanih ženskih likova, posebno takozvane „bečke subrete“, za koje je operski pisac Čarls Ozborn istakao da, „umiju da kombinuju šarm sa menadžerskim instinktom“.[6] Muzički pisac i analitičar Gotfrid Kraus je istakao da su sve te žene bile prisutne, kao prototipovi, u ranijim operama; Bastijen (1768) i Sandrina (Lažni baštovan, 1774) su presedani za kasnije Konstancu i Paminu, dok je Sandrinina folija Serpeta preteča Plavuše, Suzane, Cerline i Despine.[7]
Njegovi tekstovi potiču iz različitih izvora, a početne opere su često bile adaptacije postojećih djela.[a] Smatra se da je prvi libretista kojeg je izabrao sam Mocart bio Đambatista Varesko, za operu Idomeneo 1781. godine.[9] Pet godina kasnije, započeo je svoju najdugoročniju saradnju, sa Lorencom da Ponteom, njegovim „pravim feniksom“.[10] Nekada široko rasprostranjena teorija da je Da Ponte bio libretista za operu Razočarani mladoženja iz 1783/84. u kasnijem periodu je uglavnom odbačena.[b] Smatrao je da bi, kao kompozitor, trebalo da ima značajan doprinos u sadržaju libreta, kako bi najbolje služio muzici. Muzikolog Čarls Rozen je napisao, „moguće je da je Da Ponte razumio dramatične potrebe Mocartovog stila bez podsticanja; ali prije nego što se družio sa Da Ponteom, Mocart je već maltretirao nekoliko libretista da mu daju dramatično oblikovane ansamble koje je volio.“[12]
Sastavljanje spiska
uredi
Osnova za uključivanje
urediNa spisku su sva pozorišna djela koja su opšteprihvaćena kao kompozicija Volfganga Amadeusa Mocarta, u kontekstu u kome „pozorišni“ znači da je izvođen na sceni, od vokalista koji pjevaju karakterno, u skladu sa scenskim pravcima. Neki izvori su usvojili konkretnije kriterijume, zbog čega su isključili operu koju je stvorio u mladosti u stilu zingšpil — Dužnost prve zapovijesti, koji su klasifikovali kao oratorijum.[v]
Ipak, Ozborn je istakao da libreto sadrži scenska uputstva koja se odnose na scensku upotrebu. sugerišu da je djelo glumljeno, a ne samo pjevano i formalno je opisano kao „sveta igra sa muzikom“, a ne kao oratorijum.[15] Opera Kamen filozofa je napisana u saradnji sa još četiri kompozitora, tako da se samo djelimično pripisuje Mocartu.[16]
Niz
urediGeneralno, spisak prati redosljed u kome su opere napisane. Nepoznato je da li je Jednostavna finta napisana prije ili poslije opere Bastijen i Bastijena, a u nekim spiskovima se Jednostavna finta nalazi ispred.[g] Opera Tamos, kralj Egipta je napisana u dva segmenta, prvi je napisan 1774. godine, ali je u spisku naveden u skladu sa njegovim završetkom, u periodu 1779–80. Magična frula i Milost Titova su napisane istovremeno; Magična frula je pokrenuta ranije i stavljena na stranu dok nije završena Milost Titova,[18] koja je završena i izvedena prva i obično se navodi kao raniji rad uprkos tome što ima veći Kehel kataloški broj.
Spisak opera
uredi| Nepotpuna opera. | |
| Saradnički rad. |
| Period | Naziv | Žanr i glumačka djela | Libreto | Glasovni djelovi[19] | Premijera[19] | Kehelov broj[d] | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jez. | libretista[19] | Datum | Mjesto | |||||
| 1766–67. | Dužnost prve zapovijesti, Prvi dio[đ] | sveti zingšpil (saradnja) |
njemački | Ignac fon Vizer[e] | 3 soprana, 2 tenora | 12. mart 1767. | Nadbiskupska palata, Salcburg | K.35 Pregled Libreto |
| 1767. | Apolon i Hijacint | muzika za latinsku dramu[22] | latinski | Rufinus Vidl, prema Ovidijevim metamorfozama | 2 visoka tona, 2 dječačka alta, 1 tenor, 2 basa, hor[ž] | 13. maj 1767. | Velika dvorana Univerziteta u Salcburgu | K.38 Pregled |
| 1768. | Bastijen i Bastijena | zingšpil 1 čin |
njemački | F. V. Viskern i Dž. H. Miler[z] | 1 soprano, 1 tenor, 1 bas | 2. oktobar 1890.[i] | Vilhelmstrase 92, Berlin | K.50/46b Pregled |
| 1768. | Jednostavna finta | opera bufa 3 čina |
italijanski | Marko Koltelini po Karlu Goldoniju | 3 soprana, 2 tenora, 2 basa | 1. maj 1769. | Nadbiskupska palata, Salcburg | K.51/46a Pregled |
| 1770. | Mitridat, kralj Ponta | opera serija 3 čina |
italijanski | V. A. Sinja Santi, zasnovan na prevodu Đuzepea Saronija tragedije Mitridat Žana Rasina | 4 soprana, 1 alto, 2 tenora [j] | 26. decembar 1770. | Ređio Dukale, Milano | K.87/74a Pregled |
| 1771. | Askanije u Albi | festspiel[k] 2 čina |
italijanski | Đuzepe Parini | 4 soprana, 1 tenor, hor[l] | 17. oktobar 1771. | Ređio Dukale, Milano | K.111 Pregled |
| 1772. | Scipionov san | azione teatrale ili serenada 1 čin |
italijanski | Metastazio, zasnovan na Ciceronovom djelu Scipionov san}} | 3 soprana, 3 tenora hor |
1. maj 1772. (vjerovatno)[lj] | Nadbiskupska palata, Salcburg | K.126 Pregled |
| 1772. | Lučio Sila | drama za muziku 3 čina |
italijanski | Đovani de Gemera, revidirano od strane Metastasija | 4 soprana, 2 tenora, hor[m] | 26. decembar 1772. | Ređio Dukale, Milano | K.135 Pregled |
| 1774–75. | Lažni baštovan | šaljiva drama 3 čina[n] |
italijanski | Vjerovatno Đuzepe Petrozelini[nj] | 4 soprana, 2 tenora, 1 bas, hor[o] | 13. januar 1775. | Operhaus Salvator, Minhen | K.196 Pregled |
| 1775. | Kralj pastira | Serenada 2 čina |
italijanski | Metastazio, koji je zamijenjen sa Vareskom, zasnovan na predstavi Aminta Torkvata Tasa[8] | 3 soprana, 2 tenora[p] | 23. april 1775. | Nadbiskupska palata, Salcburg | K.208 Pregled |
| 1773, 1779. | Tamos, kralj Egipta | Refreni i periodi između činova za herojsku dramu | njemački | Tobijas Filip fon Gebler | soprano, alto, tenor, bas (hor i solisti) |
4. april 1774. (dva hora) |
Kerntnertor, Beč | K.345/336a Pregled |
| 1779–80. (završena) |
Salcburg | |||||||
| 1779–80. | Zaide | zingšpil (nedovršena) |
njemački | Johan Andreas Šahtner | 1 soprano, 2 tenora, 2 basa, mini hor od 4 tenora, 1 glasovna uloga | 27. januar 1866.[r] | Frankfurt[s] | K.344/336b Pregled |
| 1780–81. | Idomeneo, kralj Krita | drama za muziku 3 čina |
italijanski | Varesko, po operi Idomeneo Antoana Danketa | 3 soprana, 1 meco-soprano, 4 tenora, 1 bariton, 2 basa, hor[t] | 29. januar 1781. | Dvorsko pozorište, Minhen | K.366 Pregled |
| 1781–82. | Otmica iz Saraja | zingšpil 3 čina |
njemački | Gotlijeb Stefani, zasnovan na libretu Belmont i Konstanca Kristofa Brecnera | 2 soprana, 2 tenora, 1 bas, 2 glasovne uloge[ć] | 16. jul 1782. | Dvorsko pozorište, Beč | K.384 Pregled Libreto |
| 1783. | Guska iz Kaira | šaljiva drama (nedovršena) 3 čina |
italijanski | Đambatista Varesko | (Privremeno) 4 soprana, 2 tenora, 2 basa, hor | 6. jun 1867.[r] | Pozorište Ateneum, Pariz | K.422 Pregled |
| 1783–84. | Razočarani mladoženja | opera bufa (nedovršena) 2 čina |
italijanski | Nepoznato. U početku je propisano Da Ponteu,[37] ali smatra se da može biti Đuzepe Petrozelini.[b][38] | (Privremeno) 3 soprana, 2 tenora, 2 basa | 6. jun 1867.[39][r] | Pozorište Ateneum, Pariz | K.430/424a Pregled |
| 1786. | Direktor pozorišta | humoristički zingšpil 1 čin |
njemački | Gotlijeb Stefani | 2 soprana, 1 tenor, 1 bas, 6 glasovnih uloga | 7. februar 1786. | Šenbrun, Beč | K.486 Pregled |
| 1785–86. | Figarova ženidba | opera bufa 4 čina |
italijanski | Da Ponte, na osnovu predstave Figarova ženidba Pjera Bomaršea | 5 soprana, 2 tenora, 1 bariton, 3 basa, hor[u] | 1. maj 1786. | Dvorsko pozorište, Beč | K.492 Pregled Libreto |
| 1787. | Don Đovani[f] | Dramma giocoso 2 čina |
italijanski | Da Ponte, na osnovu opere Don Đovani Tenorio Đovanija Bertatija | 3 soprana, 1 tenor, 1 bariton, 3 basa, hor | 29. oktobar 1787.[h] | Državno pozorište, Prag | K.527 Pregled Libreto |
| 1789–90. | Tako čine sve[c] | šaljiva drama 2 čina |
italijanski | Da Ponte | 3 soprana, 1 tenor, 1 bariton, 1 basa, hor | 26. januar 1790. | Dvorsko pozorište, Beč | K.588 Pregled Libreto |
| 1790. | Kamen filozofa (Nered sastavljen sa Enebergom, Gerlom, Šekom i Šikanederom) |
zingšpil (saradnja) 2 čina |
njemački | Emanuel Šikaneder | 3 soprana, 2 tenora, 2 baritona, 1 bas, 1 glasovna uloga | 11. septembar 1790. | Pozorište na Videnu, Beč | K.592a |
| 1791. | Milost Titova | opera serija 2 čina |
italijanski | Metastazio, revidirano od strane Katerina Macole | 2 soprana, 2 meco-soprano, 1 tenor, 1 bas, hor[č] | 6. septembar 1791. | Državno pozorište, Prag | K.621 Pregled Libreto |
| 1791. | Čarobna frula | zingšpil 2 čina |
njemački | Emanuel Šikaneder | 6 soprana, 2 meco-soprano, 1 alto, 4 tenora, 1 bariton, 4 basa, hor | 30. septembar 1791. | Pozorište na Videnu, Beč | K.620 Pregled Libreto |
Napomene
uredi- ^ Metastazijov tekst koji je koristio u operi Kralj pastir napisan je 1751. i ranije je korišćen u muzici.[8]
- ^ a b Prema nekim naučnim saznanjima, smatra se da je nepoznati italijanski pjesnik odgovoran za tekst bio Đuzepe Petrozelini, koji ga je prvobitno pripremio za operu Suparničke žene Domenika Čimaroze, 1780. godine.[11]
- ^ Kenjon počinje svoj vodič kroz opere sa djelom Apolon i Hijacint;[13] Kerns manje-više odbacuje operu Krivica,[14] slijedeći stav Edvarda Džozefa Denta, dok Grouv takođe, ne navodi djelo Krivica kao operu.
- ^ Obje su napisane 1768. Prvo izvođenje Jednostavne finte je odloženo do maja 1779. godine, dok je Bastijen i Bastijena možda izvedena u oktobru 1768. godine. Smatra se da je moguće da je Jednostavna finta napisana prva. [17]
- ^ Kehelovi brojevi se odnose na Kehelov katalog Mocartovih djela, koji je pripremio Ludvig fon Kehel i prvi put je objavljen 1862. Katalog je revidiran nekoliko puta, poslednji put 1964. Prvi broj se odnosi na K1, originalnu numeraciju; drugi K6 iz 1964.
- ^ Drugi dio je djelo Mihaela Hajdena a Treći dio Antona Kahatena Adlgasera.[20]
- ^ Vizer je najvjerovatnije autor teksta prema Ozbornu.[21]
- ^ Premijerno je izveden sa muškom glumačkom postavom, a sopran i alt dio su pjevali dječaci horisti.[23]
- ^ Tekst je izveden iz francuske parodije Ljubavi Bastijena i Bastijene, prema djelu Seoski gatar Žan Žaka Rusoa 1752.[24]
- ^ Bata smatra da je možda prvi put izvedena u Beču u oktobru 1768. godine, u bašti doktora Franca Mesmera, koji je bio osnivač mesmerizma, forme hipnoterapije.[25]
- ^ Uloge soprana Sifare i Arbatea i alto uloga Farnacea napisane su za kastrata.[26]
- ^ Na italijanskom jeziku je naziv festa teatrale,[27] što je prevedeno kao „pastirska opera“. [28]
- ^ Soprano uloge Askanija i Fauna su napisane za kastrata.[29]
- ^ Detalji prvog izvođenja su oskudni. Osborn je napisao da je datum 29. april ili 1. maj,[19] dok je Kenjon napisao da ne postoji zapis o tome da je ona uopšte izvedena 1772, [30]
- ^ Soprano uloga Sesilija napisana je za kastrata.[31]
- ^ Mocart je pripremio i zingšpil verziju Prerušeni baštovan, koja je izvedena u Augzburgu 1. maja 1780. godine. Ta verzija je ostala popularna i postala je poznata kao Baštovan za ljubav.[32][33]
- ^ Libreto je ranije pripisivan Ranijereu de Kalcabigiju, revidiranom od strane Marka Koltelinija, ali se u novijem periodu pripisuju Petrozeliniju.[34]
- ^ Soprano uloga Ramira je napisana za kastrata.
- ^ Soprano uloga Aminta je napisana za kastrata.[35]
- ^ a b v Nije izvođena za vrijeme Mocartovog života.
- ^ Tačna lokacija nije zabilježena.
- ^ Uloga Idamantea, koja je prvobitno bila napisana za kastrata, Mocart je prepravio u tenor ulogu 1786.[36]
- ^ Jedna glasovna uloga, uloga mornara, odsutna je u većini modernih produkcija.
- ^ Dva soprano solista iz hora pjevaju duet sluškinja „Ljubavnici, konstantno“ u završnici 3. čina.[40]
- ^ Puni naziv opere je Raskalašeni kažnjen ili Don Đovani (Il dissoluto punito, ossia Il Don Giovanni), ali je Kenjon izjavio: „beskorisno je raspravljati se protiv navika operskih kuća širom svijeta.“[41]
- ^ Za bečku premijeru, šest mjeseci kasnije, uvedene su određene izmjene, uglavnom da bi se prilagodili rasponima druge grupe pjevača. Moderne predstave uglavnom spajaju prašku i bečku produkciju.[42]
- ^ Originalni naziv opere je Così fan tutte, što je Kerns preveo na engleskom jeziku kao „To je ono što sve žene rade“.[43] Podnaslov La scola degli amanti je preveden kao „Škola za ljubavnike“.[44][45]
- ^ Jedna uloga mecosoprana, koja prikazuje muški lik Anija, prvobitno je bila kastrat, a sada je meco. Ulogu Sesta (Sekstus) je Mocart prvobitno napisao za tenor prije nego što je saznao da je dodijeljena meco kastratu.
Reference
uredi- ^ a b v Kenyon 2006, str. 283–285.
- ^ a b Cairns 2006, str. 11.
- ^ Cairns 2006, str. 17.
- ^ Webster 2017, str. 216.
- ^ Levin 2008.
- ^ Osborne 1992, str. 191–192.
- ^ Kenyon 2006, str. 302.
- ^ a b Kenyon 2006, str. 303.
- ^ Kenyon 2006, str. 308.
- ^ Letter to his father, c. 1774, in Holden (2007, str. xv)
- ^ Dell'Antonio 1996, str. 404–405, 415.
- ^ Rosen 1997, str. 155.
- ^ Kenyon 2006, str. 287.
- ^ Cairns 2006, str. 24.
- ^ Osborne 1992, str. 26.
- ^ Oestreich, James (2. 11. 1998). „All ears on an opera recently linked to Mozart”. The New York Times. Pristupljeno 2. 9. 2023.
- ^ Osborne 1992, str. 37–38, 45.
- ^ Osborne 1992, str. 300.
- ^ a b v g Osborne 1992.
- ^ Osborne 1992, str. 16.
- ^ Osborne 1992, str. 24–25.
- ^ Kenyon 2006, str. 288.
- ^ Osborne 1992, str. 32.
- ^ Kenyon 2006, str. 291.
- ^ Batta 2000, str. 343.
- ^ Osborne 1992, str. 59.
- ^ Kenyon 2006, str. 294.
- ^ Osborne 1992, str. 63.
- ^ Osborne 1992, str. 69.
- ^ Kenyon 2006, str. 296.
- ^ Osborne 1992, str. 86.
- ^ Kenyon 2006, str. 300–301.
- ^ Osborne 1992, str. 97.
- ^ Kenyon 2006, str. 300.
- ^ Osborne 1992, str. 105.
- ^ Osborne 1992, str. 155.
- ^ Osborne 1992, str. 208–209.
- ^ Dell'Antonio 1996, str. 415.
- ^ Osborne 1992, str. 207.
- ^ Osborne 1992, str. 251.
- ^ Kenyon 2006, str. 326.
- ^ Osborne 1992, str. 268.
- ^ Cairns 2006, str. 177.
- ^ Cairns 2006, str. 176.
- ^ Osborne 1992, str. 281.
Literatura
uredi- hu (editor) (2000). Opera: Composers, Works, Performers (English ed.). Cologne: Könemann. ISBN 3-8290-3571-3
- Cairns, David (2006). Mozart and his Operas. London: Penguin Books. ISBN 0-14-029674-3.
- Dell'Antonio, Andrew (1996). „Il Compositore Deluso: The Fragments of Mozart's Comic Opera Lo Sposo Deluso (K424a/430)”. Ur.: Stanley Sadie. Wolfgang Amadé Mozart: Essays on His Life and Work. London: Oxford University Press. ISBN 0-19-816443-2.
- Holden, Anthony (2007). The Man Who Wrote Mozart: The extraordinary life of Lorenzo Da Ponte. London: Phoenix. ISBN 978-0-7538-2180-0.
- Kenyon, Nicholas (2006). The Pegasus Pocket Guide to Mozart
. New York: Pegasus Books. ISBN 1-933648-23-6. - Levin, Robert (27. 11. 2008). „Musing on Mozart and Studying with Boulanger”. The Boston Musical Intelligencer.
- Osborne, Charles (1992). The Complete Operas of Mozart. London: Victor Gollancz. ISBN 0-575-03823-3.
- Rosen, Charles (1997). The Classical Style: Haydn, Mozart, Beethoven . New York: Norton. ISBN 0-393-00653-0.
- Webster, James (2017). John A. Rice, ur. Essays on Opera, 1750–1800. Ashgate Library of Essays in Opera Studies (reprint izd.). Routledge. ISBN 9781351567886.
- Dent, Edward J. (1973). Mozart's Operas: A Critical Study . Oxford University Press. ISBN 0-19-284001-0.
- Heartz, Daniel, ur. (1990). Mozart's Operas . Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-07872-1.
- Mann, William (1986). The Operas of Mozart. London: Cassell. ISBN 0-304-31135-9.
- Robbins, Landon, H. C. (1990). 1791: Mozart's Last Year. London: Fontana. ISBN 0-00-654324-3.
- Steptoe, Andrew (1988). The Mozart–Da Ponte Operas . Oxford University Press. ISBN 0-19-816221-9.
Spoljašnje veze
uredi- Novo Mocartovo izdanje
- Opera libreti, kritička izdanja, diplomatska izdanja, procena izvora (samo na njemačkom), veze do onlajn DME snimaka; digitalno izdanje
