Spomenik Josifu Pančiću

Spomenik Josifu Pančiću
Spomenik Josifu Pančiću
	Spomenik Josifu Pančiću
Opšte informacije
Mesto	Beograd
Opština	Stari grad
Država	Srbija
Vreme nastanka	1897.
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	beogradskonasledje.rs

Spomenik Josifu Pančiću podignut u Beogradu u spomen na Josifa Pančića (1814—1888), srpskog lekara, naučnika, botaničara i prvog predsednika Srpske kraljevske akademije. Spomenik se nalazi u Studenskom parku i predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.^[1] Spomenik je postavljen je 1897. godine, kao rad je vajara Đorđa Jovanovića, jednog od prvih domaćih školovanih vajara.

Istorijat podizanja spomenika

Nedugo nakon smrti istaknutiog naučnika Josifa Pančića 1888. godine Ministarstvo prosvete poručuje od akademskog vajara Đorđa Jovanovića, koji se u to vreme nalazio na školovanju u Parizu, izradu skulpture^[1]. Do proleća 1891. godine Pančićeva skulptura je bila izrađena, izlivena i izložena na Pariskom salonu.

Međutim, kada je Ministarstvo prosvete trebalo da preuzme skulpturu Josifa Pančića počelo je odugovlačenje i negodovanje. Umetničko odeljenje Srpske akademije nauka je dalo negativno mišljenje o spomeniku, smatrajući „da statua nema nikakve umetničke vrednosti“. Ministarstvo prosvete, po svoj prilici podstaknuto negativnim stavom odeljenja Akademije, javlja umetniku da nema novca za otkup statue, kao ni da mu ne može nadoknaditi ni troškove koje je imao oko livenja figure u bronzi.

Povodom ovih događaja grupa naših studenata u Parizu na čelu sa Bogdanom Popovićem napisala je pismo Profesorskom savetu Velike škole, kao molbu i apel za rešenje ove situacije. Povodom ovih događaja takođe su u tadašnjoj štampi su upućivani apeli za skupljanje priloga.

Napokon spomenik je postavljen u okviru Akademskog parka (nekadašnji Kraljev trg ili Veliki trg)^[2] i svečano otkriven 11. maja 1897. godine. Otkrivanju su prisustvovale visoke zvanice, srpski kralj sa članovima kraljevske vlade i državnog saveta, članovi Srpske kraljevske akademije nauka, diplomatski predstavnik Kneževine Bugarske, kao i Nikola Pašić, tada predsednik Beogradska opština koja je na sebe preuzela troškove podizanja spomenika.

Izgled spomenika

Bronzana skulptura predstavlja Pančića u stojećem stavu, u zakoraku, s lupom i grančicom u rukama, dok mu pored nogu leže knjige i čuvena Pančićeva omorika^[3]. Sa desne strane bronzanog postolja je potpis vajara i godina izrade skulpture: DJ. JOVANOVITCH 1891. Četvorougaoni postament(visok 223 cm)izrađen je od svetlosivog kamena. Na postamentu je ispisan tekst: JOSIFU PANČIĆU 1814-1888 BEOGRADSKA OPŠTINA.

U razvoju našeg vajarstva, posebno beogradskih javnih spomenika, spomenik Josifa Pančića zauzima značajno mesto. To je prvi javni spomenik izveden u punoj figuri, kao delo domaćeg umetnika. Spomenik Josifu Pančiću je utvrđen za spomenik kulture 1967. godine.^[4]