Spomen obeležje Varovnice kod Mladenovca

Spomen obeležje Varovnice kod Mladenovca je podignuto 1984. godine na mestu Kosmajsko-Varovničke bitke iz Prvog svetskog rata, koja je vođena od 6. do 10. decembra 1914. godine.

Varovnička bitka
Deo Prvog svetskog rata
Spomenik Kosmajsko-Varovničke bitke
Vreme 6. decembar/10. decembar 1914. Mesto Šepšin, vrh Varovnice Ishod Srpska pobeda
Sukobljene strane
Kraljevina Srbija	Austrougarska

Spomen kompleks Makovica-Varovnice

Vrh Varovnice

Vrh Varovnice nalazi se na 35 kilometara od Beograda. Nalazi se na 400 m nadmorske visine. Sa Varovnica pruža se predivan pogled na Avalu, Kosmaj,Bukulju, Rudnik, Kopaonik... Varovnice i selo Šepšin prepoznatljivi su po gostoljubivim i vrednim domaćinima, dobrim sportistima, voćnjacima, vinogradima, raznoj divljači, koja se u prirodnom okruženju može videti skoro svakodnevno.

Varovnička bitka

Kosmajsko-Varovnička bitka jedna je od najvažnijih oslobodilačkih borbi između austrougarske i srpske vojske. Austrougarska 5. armija krenula je prema Mladenovcu sa ciljem da nanese udar "sa leđa" srpskoj vojsci. Na toj liniji nalazile su se slabe srpske snage, sačinjene uglavnom od trećepozivaca. U prilog im je išlo jedino to što su rovovi i vatrena linija već bili pripremljeni, tako da su komandant varovničkog odseka Jovan Ivković, potpukovnik Antonije Milošević i Dušan Tufegdžić, zapovednici kosmajskog odseka spremno dočekali neprijateljsku armiju. Glavne borbe Kolubarske bitke počele su da se prenose na Varovnice kada je Vojvoda Putnik naredio Timočkoj diviziji da se uputi prema Mladenovcu. 7. i 8. decembra 1914. godine vodile su se žestoke borbe na brdima Varovnica i u kosmajskim šumama. Daleko nadmoćniji neprijatelj nije uspeo da nanese poraz srpskim vojnicima koji su mu naneli velike gubitke.

Kasapsko brdo

Srpski vojnici su ispred svojih rovova postavili snopove od glogovog trnja, umesto žice koja je trebalo da posluži kao poslednja linija odbrane pred borbu prsa u prsa. Glog se pokazao bolje od žice jer austrougarski vojnici nisu uspeli da bajonetima probiju žilavo glogovo pruće, nakon čega je usledio juriš i masakr bombama, zbog toga se jedan od poteza na Varovnicama zove Kasapsko brdo. Neprijatelj je zaustavljen, a zatim, od trupa odbrane Beograda 2. i 3. armije prognan preko reke Save. Naredba koja je stigla iz austrougarske komande najbolje oslikava učinak srpske vojske ... "Sve je bilo uzalud, više se nemojte naprezati, moramo se povlačiti".

Obeležavanje Varovničke bitke

Svake godine 8. decembra, u organizaciji mladenovačke podružnice Društva za negovanje tradicija oslobodilačkih ratova Srbije do 1818. godine i grada Mladenovca, obeležava se dan Varovničke bitke i odaje se počast palim borcima. Uz prisustvo vojske, učenika osnovnih škola iz Šepšina i Dubone, sveštenih lica, gradonačelnika, mnogobrojnih meštana i drugih, po najčešće jako hladnom vremenu stvori se svečana atmosfera koja dolikuje obeležavanju jednog ovako značajnog događaja. Vojni generali i gradonačelnik Mladenovca prinose vence spomeniku dok deca recituju prigodne pesme i citate. Organizovano je kuvano vino i rakija za sve prisutne na pomenu. Upečatljive su reči trenutnog gradonačelnika gradske opštine Mladenovac Dragana Čokića koje je izneo na pomenu 2013. godine "Na Varovnicama nisu pobedile puške i topovi već fantastična hrabrost ljudi koji brane svoje kuće, svoje majke, žene i decu. Naši preci koji su ovde odbranili Srbiju živeće dok bude živelo sećanje na njih. Kao što za njih nije postojala reč povlačenje, za nas ne sme postojati reč zaborav."

Varovnice u Drugom svetskom ratu

U septembru 1941. godine u istim rovovima, koji su poslužili srpskoj oslobodilačkoj vojsci u Prvom svetskom ratu, Gročansko-podunavski partizanski odred vodio je svoju prvu veću borbu za oslobođenje od nemačkog fašističkog okupatora i njegovih sluga.

Spoljašnje veze

• Opština Mladenovac
• Varovnice