Stari Han u Kremnima
Stari Han u Kremnima je građevina koja se nalazi u selu Kremna na teritoriji grada Užica. Kao nepokretno kulturno dobro ima status spomenika kulture od izuzetnog značaja.[1]
| Stari han u Kremnima | |
|---|---|
 Stari han u Kremnima | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Kremna |
| Opština | Užice |
| Država |  Srbija |
| Vrsta spomenika | Zgrada |
| Vreme nastanka | početak 20. veka |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od izuzetnog značaja |
Kremna uredi
Kremna su planinsko mesto u istoimenoj kotlini koje razdvaja dve čuvene planine u Zapadnoj Srbiji, Zlatibor i Taru. Plodna kotlina i planinsko okruženje su od davnina omogućavali razvitak naselja. Preko Šargana su išli putevi koji su dolinu Zapadne Morave povezivali sa dolinom Drine. Posle I svetskog rata ovuda je prošla železnička pruga, a šarganski masiv je savladan čuvenim tehničkim rešenjem „Šarganska osmica“, gde se sa 800 m nadmorske visine, koliko su Kremna, spušta voz na 450 m nadmorske visine, koliko je Mokra Gora. [2]
Izgled hana uredi
Za stari han se ne zna pouzdano kada je podignut, ali je sigurno da je postojao u prvim decenijama XIX veka. U posed porodice Moljković, koja se doselila iz Hercegovine, došao je sredinom XIX veka. U tom periodu han se nalazio na putu Užice–Višegrad, koji je tada bio glavna spona između Srbije i Bosne. Zgrada je podignuta na kosom terenu, pravougaone je osnove, sa kamenom magazom ispod donje polovine prizemlja. Spratni deo hana građen je u bondručnom konstruktivnom sistemu, sa ispunom od čatme, gde su smeštene sobe za konačište. Na suprotnoj strani od ulaza hodnik se završava ćoškom ili čardakom, isturenim delom na fasadi prema putu. Zgrada ima četvorovodni krov pokriven šindrom, na kome se ističu karakteristični visoki dimnjaci. Poznata je kao jedan od retkih primera kuće hercegovačkog tipa u Srbiji. Promene koje su tokom vremena vršene na objektu, kao i konzervatorski radovi izvedeni 1978. godine, nisu ugrozile njegov prvobitni oblik. Današnji konzervatorski radovi koji su u toku prete da u potpunosti naruše njene izvorne karakteristike.[3]
