Stounvol Džekson
Tomas Džonatan Džekson (engl. Thomas Jonathan Jackson; Klarksburg, 21. januar 1824 — Gvineja Stejšn, 10. maj 1863)[1] bio je general u službi snaga Juga u Američkom građanskom ratu.
Stounvol Džekson | |
|---|---|
 Stounvol Džekson | |
| Puno ime | Tomas Džonatan Džekson |
| Datum rođenja | 21. januar 1824. |
| Mesto rođenja | Klarksburg, SAD |
| Datum smrti | 10. maj 1863. (39 god.) |
| Mesto smrti | Gvineja Stejšn, Virdžinija, KAD |
| Supružnik | Elinor Džekson, Meri En Džekson |
| Roditelji | Džulija Nil Džekson |
| Potpis | |
 | |
Biografija uredi
I otac i majka su mu umrli dok je bio dete pa su ga odgajali rođaci sa slabim materijalnim sredstvima.[2] Godine 1842. primljen je na najčuveniju američku Vojnu akademiju Vest Point. Diplomirao je 1846. kao 17. u klasi, i postao potporučnik američke vojske.[3] Služio je u Američko-meksičkom ratu, a nakon završetka rata bio u okupacijskim snagama u Meksiku. Godine 1852. napustio je vojsku i postao predavač na Virdžinijskom vojnom institutu.
Po izbijanju Američkog građanskog rata, 1861, Džekson je ponovo ušao u aktivnu službu kao pukovnik, ovaj put u vojsci Konfederacije, u Virdžiniji. Džekson je komandovao brigadom pod vrhovnom komandom Džozefa Džonstona. Džekson se proslavio u prvoj bici kod Bul Runa, 21. jula 1861. godine. Tu je dobio i nadimak Stounvol (Kameni zid).[4] Ubrzo je unapređen u komandanta divizije.
U maju 1862. Džekson je dobio samostalnu komandu u dolini Šenandoa. Sredinom juna pozvan je u Ričmond u Virdžiniji gde su Severnjaci napredovali pod generalom Džordžom Maklelanom. Džekson je udružio snage sa Robertom Edvardom Lijem u nizu bitaka poznatih kao Sedmodnevna bitka, 25. jun -1. jul 1862. Džekson se tu ponovo istakao gerilskim prepadima i brzim pokretima jedinica što je dovelo do povlačenja Severnjaka.
Džekson je unapređen u komandanta korpusa, pod direktnom komandom Lija. U drugoj bici kod Bul Runa, 29—30. avgusta 1862, Džekson je zaobišao desno krilo Severnjaka i savršeno koordinirao napad zajedno sa Lijem. To je dovelo do nove pobede. Zatim je Li odlučio da preduzme invaziju na sever. Džekson je zauzeo Harpers Feri, 15. septembar 1862. i požurio da se pridruži Liju. Li je ipak odbijen u bici kod Entitama, 17. septembra 1862. Li je zatim naredio povlačenje nazad preko reke Potomak.
Džekson se ponovo istakao, sada već kao general, u pobedi Juga u bici kod Frederiksburga 13. decembra 1862. Tu je zapovedao desnim krilom. Bitka kod Čanselorsvila, 1-5. maj 1863, bila je u gustoj šumi sa slabom vidljivošću. Li je pred severnjake stavio tek oko 10.000 vojnika dok je glavni deo vojske pod Džeksonom zaobišao vojsku Unije na desnom krilu. Džeksonov manevar i pobeda su bili potpuni.
Nakon kraja bitke Džeksona i njegove najbliže saradnike su njegovi vlastiti vojnici po mraku greškom zamenili za neprijatelja. Počeli su da pucaju po njima i Džekson je pogođen sa tri metka. Leva ruka mu je uspešno amputirana, ali je ipak umro od pneumonije (upala pluća) nedelju dana posle.[5]
U komandovanju je bio tajanstven, a planove napada je držao u tajnosti do zadnjeg trenutka čak i od svojih najbližih oficira. Džekson se smatra jednom od najvećih ličnosti Američkog građanskog rata.[6]
Galerija uredi
.jpg)
Reference uredi
- ^ Eicher, High Commands. pp. 316; Robertson. pp. 7. The physician, Dr. James McCally, recalls delivering baby Thomas just before midnight on January 20, but the family has insisted since then that he was born in the first minutes of January 21. The later date is the one generally acknowledged in biographies.
- ^ Robertson, str. 7
- ^ Cullum, George. „Register of Officers and Graduates of the United States Military Academy Class of 1846”. Pristupljeno 01. 11. 2014.
- ^ Freeman, Lee's Lieutenants, vol. 1. pp. 82; Robertson. pp. 264. McPherson. pp. 342, reports the quotation after "stone wall" as being "Rally around the Virginians!"
- ^ "Death of Stonewall Jackson", Harpers Weekly, May 23, 1863
- ^ Jackson biography at Civil War Home Arhivirano na sajtu Wayback Machine (12. april 2019).
Spoljašnje veze uredi
- Virginia Military Institute Archives Stonewall Jackson Resources
- before-death-on-maryland Stonewall Jackson Original Letter as Lieutenant General, Near Fredericksburg, 1863 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (1. februar 2014) Shapell Manuscript Foundation
- Jackson genealogy site
- "Death of 'Stonewall' Jackson Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. jul 2011), Southern Confederacy, May 12, 1863. Atlanta Historic Newspapers Archive. Digital Library of Georgia.
- Find-a-Grave entry for Jackson
- Fitzhugh Lee's 1879 address on Chancellorsville Arhivirano na sajtu Wayback Machine (23. januar 2009)
- The Stonewall Jackson House
- Animated history of the campaigns of Stonewall Jackson Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. decembar 2014)
- Details on John Jackson's larceny trial in the Court Records of the Old Bailey
