Tomanova vila
Kuća u ulici Maršala Tita, Vrbas, na broju 42, poznata pod nazivom Tomanova vila, podignuta je početkom 20. veka i ubraja se u spomenike kulture od velikog značaja.
| Kuća u ulici Maršala Tita, Vrbas | |
|---|---|
 Kuća u ulici Maršala Tita, Vrbas | |
| Opšte informacije | |
| Mesto | Vrbas |
| Opština | Vrbas |
| Država |  Srbija |
| Vreme nastanka | početak 20. veka |
| Tip kulturnog dobra | Spomenik kulture od velikog značaja |
| Nadležna ustanova za zaštitu | Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture |
| www | |
Podignuta je sa stilskim obeležjima secesije, po projektu arhitekte iz Budimpešte, tako što je uvučena je sa ulične regulacione linije, sa kvadratnom osnovom. Zidana je opekom, sa drvenom krovnom konstrukcijom i ogradom od kovanog gvožđa sa motivima istih stilskih karakteristika. Glavna fasada je reprezentativna, sa dekorativnim elementima secesijskog porekla, rešena je simetrično, sa bočnim rizalitima polukružnog oblika i plitkim središnjim delom, sa ulazom i tremom sa dva stuba i dva polustuba koji nose lukove. Zabat je oblikovan izvijenim secesijskim linijama, a dekorisan je sa četiri vertikalne trake od gleđosane keramike, rađene u čuvenoj fabrici Žolnai, sa motivom lala. Prozorski otvori završavaju se elipsastim lucima i uokvireni su malterskom plastikom u vidu pilastera sa kapitelima dekorisanim biljnom ornamentikom. Gleđosane keramičke pločice plave boje javljaju se i kod obrade lukova nad prozorskim otvorima. Bočna fasada je skromnije dekorativne obrade, sa tri rizalita od kojih srednji ima tri lučno završena prozora.
Kuću je sagradila jevrejska veleposednička porodica Toman, kao reprezentativnu kuću za stanovanje. Porodica Toman je imala velike posede na severu Vrbasa i bavila se poljoprivredom i trgovinom žitarica. Nakon Tomanove smrti, u vili su do Drugog svetskog rata živele njegova udovica i dve kćerke. Posle Drugog svetskog rata, u vili je kratko vreme bio smešten katastar opštine Vrbas.
Godine 1974. je ovde bila smeštena Zavičajna zbirka, u pet prostorija. Brigu o zbirci je vodio Ištvan Đenge.
Zbirku je sačinjavalo 1000 predmeta. To su bili etnološko-privredni, istorijski, kulturno-istorijski i tehnički predmeti.Zbirka je bila zatvorenog tipa a materijal je bio pristupačan samo na tematskim izložbama.[1]
Danas je to zgrada DDOR-a.
Vidi još uredi
Reference uredi
- ^ Grgurović, Vesna (2017). Gradski muzej Vrbas, Vodič. Petrovaradin: Kulturni centar Vrbasa, Gradski muzej. str. 9. ISBN 978-86-88271-20-2.
