Univerzalna istorija
Univerzalna istorija predstavlja istoriju čovečanstva kao celinu, koji se drži jedinstva putem univerzalne interpetacije istorijskih ličnosti i događaja, lišenih religijskih okvira[1].
Stari vek uredi
Prva dela koja se smatraju univerzalnom istorijom su nastala u 4. veku pre nove ere, u Staroj Grčkoj. U narednim vekovima pisanje univerzalne istorije, susreće se u Kini, Starom Rimu. Čak i Biblija sadrži pojedine tekstove koji se smatraju univerzalnom istorijom.
Novi vek uredi
U 18. veku, kada je u pitanju Zapadni svet, impuls da se piše univerzalna istorija se izdvojio i postao uticajan, kada su mnogi filozofi promovisali nove kosmopolitske ideologije[1]. Veliki broj Evroptski država koje su imale svoje kolonije, su izložile evropsko društvo uticaju heterogenih civilizacija i kultura.
Evropska politika, nauka, kumunikacija i filozofija su radikalno preorijentisane u 18. veku, kao deo pokreta koji se naziva "Prosvetljenjem", to jest "Dobom Razuma". Mnogi prosvetitelji širom Evrope, su prihvatili ideju da se ljudska rasa može poboljšati racionalnom promenom i tako doveli u pitanje tradicionalne autoritete. Prosvetiteljstvo je proizvelo brojne knjige, eseje, pronalaske, naučna otkrića, zakone, ratove i revolucije. Prosvetiteljskim idealima su inspirisane revolucije u Americi i Francuskoj. U 18. veku na osovu univerzalizma u modernoj formi nastao je koncept globalnog civilnog društva. Na samom kraju 18. veka bila je popularna ideja Evropskog jedinstva, koja je bila bazirana, kako je to Edvard Gibbon nazivao "velikom republikom", kako bi se proširile granice civilnog društva i tako istakle samo pozitivne posledice razvoja trgovine[2].
Sen-Simon je imao viziju međunarodnog poretka, kojim bi upravljale tehnokrate u interesu zajednice. Kao i većina, tako je i Marks svoj socijalistički program baziran na kosmopolitskim idejama i principima. Za sve je progres bio univerzalno pravo koje se može realizovati.
U delu Essay on customs(1756), Volter (pravo ime Fransoa Mari Arue) je posmatrao razvoj svetske civilizacije u univerzalnom kontekstu, odbacujući hrišćanske i nacionalne okvire. Volter je prvi napravio ozbiljan pokušaj da napiše istoriju sveta, odbaujući religijske i nacionalne okvire, već je naglašavao samo političku, ekonomsku i kulurnu istoriju. To je sve bilo pod uticajem dela Discourse on the Universal history (1682) od Žaka Bosijea.
Kant je u svom delu Perpetual Peace (1795) izneo plan uspostavljanje liberalnog poretka koji bi rezultirao trajnim mirom.
Perspektivne globalizacije istorije uredi
Istorija će biti uvek raznovrsna i predmet konflikata, ali sa druge strane moguće je da sve ovo bude potisnuto jakom političkom silom, koja se bazirana na ekonomskom interesu, ideologije globalizacije . Globalizacija istorije je predmet proučavanja istoriografije.
Nacionalizacija istorije uredi
Nacionalizacija istorije je izraz koji se u savremenoj istoriografiji koji se koristi kao naziv za proces odvajanja "svoje sopstvene" istorije od univerzalne istorije. Tokom 20. veka pristup u istraživanju istorije i pisanju istorijskih dela, bio zarobljen u okviru nacionalnih država, koje su nastale u 19. veku.[3]. Jedan od najvažnijih posledica, možda čak i najvažnija posledica nacionalizacije istorije je njena uloga u formiranju pojedinih nacija, štampani tekstovi su imali mnogo značajan uticaj na taj proces. U vreme kada je istorija tek počela da se ustanovljava, poduhvati formiranja nacija su prisvojili tekstove sa istorijskom tematiko i pretvorili ih u sredstvo popularizacije nacionalnih mitologija. Pomoću falsifikovanja istorijskih dokumenata, istorijskih radova i književnih dela su pojedini autori, proizvodili nacionalnu mitologiju, koja "dokazuje" drevno poreklo modernih nacija. Nacionalizacija istorije takođe ima uticaj na sve aspekte društvenog života, ako je nacionalizacija prisutna. Tako imamo krajem 20. veka pojavu ekstremne nacionalističke interpretacije istorije i na Balkanu, koja je postala moćno oružje etničko-teritorijalnim konfliktima i ubrzala je raspad Jugoslavije. Kako na Balkanu, tako i Kavkazu je došlo do rapada Sovjetskog Saveza.
Reference uredi
- ^ a b Hopkins, A. G. (2010). „The Historiography of Globalization and the Globalization of Regionalism”. Journal of the Economic and Social History of the Orient. 53 (1/2): 19—36. ISSN 0022-4995.
- ^ Editors, History com. „Enlightenment”. HISTORY (na jeziku: engleski). Pristupljeno 8. 05. 2019.
- ^ Kas?i?anov, Heorhi? Volodymyrovych; Ther, Philipp (1. 01. 2009). A Laboratory of Transnational History: Ukraine and Recent Ukrainian Historiography (na jeziku: engleski). Central European University Press. ISBN 9789639776265.